Wat is organisatieadvies?

Vernieuwingen: een frisse wind in de organisatieadvisering?

Organisatieadvies verandert. Verandert het wel snel genoeg? Velen pleiten voor een frisse wind. Zie:

• Een nieuwe generatie rukt op in de adviesbranche – Met totaal andere manieren van werken. Wat betekent dat?
• Het einde van de adviseur. Het adviesvak op de schop – De adviesbranche is ontworpen voor een wereld die aan het verdwijnen is.

Hier volgt een overzicht van belangrijke onderwerpen en ontwikkelingen. Oordeel zelf over ‘de frisse wind’. In de discussie ruimte bij deze pagina is daar ruimte voor.

Wat zijn de ontwikkelingen in het organisatieadvies?

Organisatie-vernieuwing zet door. De logge piramide met strakke top-down sturing verandert steeds vaker in een netwerk-organisatie. Zie bijvoorbeeld:

•  Is nieuw organiseren in grote organisaties eindelijk aanstaande?
  Het Global Peter Drucker Forum: Bedrijven als ecosystemen van honderden mini-ondernemingen

Meer aandacht voor het organisatieontwerp

De organisatie blijft transparant en bestuurbaar door de eenheden te voorzien van een beperkt aantal resultaats-indicatoren. Zie het voorbeeld van VDL onder het kopje ‘Laat de eenvoud regeren’ in Performance management.

Ook organisatiecultuur, systemen en strategie maken deel uit van het organisatieontwerp. Onder labels als ‘nieuw organiseren’, ‘de menselijke maat’, ‘klein binnen groot’, ‘zelfsturing’, ‘autonomie’ en ‘eigenaarschap’ streeft men naar soepel werkende relatie-patronen, zowel horizontaal als verticaal, andere manieren van leidinggeven en een bedrijfscultuur gericht op resultaatverbetering. Wendbaarheid en agile werken liggen eveneens in het verschiet.

Menig adviseur heeft zich verdiept in het nieuwe ontwerp. Ook onder managers begint het bekendheid te krijgen; zie de voorbeelden in Sturen op verantwoordelijkheid.
Onze kennis hierover is nog in volle ontwikkeling. De inmiddels verkregen inzichten, met de nodige ervaringen en voorbeelden, zijn te vinden in de kennisbank-pagina’s Zelforganisatie & Zelfsturende teams, Innovatief Organiseren en Zingeving.  Dit laat onverlet dat ‘De menselijke maat’, ‘zelfsturing’ en ‘eigenaarschap’ soms lastig te realiseren zijn. Verwarring over de aanpak kan het resultaat zijn. Ongetwijfeld een belangrijke markt voor organisatieadvies.

Het platform ontwerp komt op

Ondertussen rukt een nieuw type organisatie op: De platform organisatie. Zie: Gig economy: geen vaste banen, maar losse klusjes – Uitsluitend zzp’ers in de nieuwe economie. Het einde van de organisatie?

ArrayEen platform organisatie is in de kern een netwerk-organisatie maar de units zijn vaak kleiner. Variërend van een compact team tot één individu. On demand Apps maken het gemakkelijk om de organisatie verder te ontwikkelen en doelmatig in te richten. De staven van organisaties, inclusief HRM, lopen kans buiten de organisatie geplaatst te worden. De kans is zelfs niet denkbeeldig dat de overgrote meerderheid van de werknemers los komt te staan van de organisatie waarvoor ze werken. Zie: Ontkoppeling van mens en organisatie? . Wat wordt de organisatie van de toekomst?

Ook gevestigde organisaties moeten zich afvragen of de platform formule niet te verkiezen is. De zakelijke dienstverlening zou wel eens zeer gebaat kunnen zijn met dit organisatieontwerp; de advies-branche voorop.

• On demand organiseren en algoritmisch managen
  De organisatie van de toekomst kondigt zich al aan. Wat doen traditionele organisaties?

ArrayWe komen hiermee aan de grenzen van onze kennis en ervaring. We moeten onder ogen zien dat algoritmen een nieuwe taylorisatie mogelijk maken. Medewerkers afrekenen op hun scores en de-activeren als hun scores te wensen overlaten. Hier ligt ook een ethisch vraagstuk waar we ons op zullen moeten prepareren in het organisatieadvies.

Organisaties vernetwerken en platformiseren

Het bekendste voorbeeld van een groot concern als platform organisatie is Amazon. Dit type organisatie rukt onmiskenbaar op. Weten de advies-bedrijven wat hier speelt? En hoe een gevestigde onderneming van deze ontwikkeling kan profiteren en misschien wel een platform organisatie moet worden?

ArrayDe platform organisatie zal zich steeds vaker als geduchte concurrent manifesteren. De reden: de transactiekosten van coördinatie en besturing gaan drastisch omlaag. Zo drastisch dat dit organisatieontwerp praktisch onverslaanbaar wordt. Zie: De Haier casus. Een virale zwerm van duizenden micro-ondernemingen!

Is dit ‘The next level’?  Wordt dit het organisatie-ontwerp van de toekomst?

Grondige kennis van deze ontwikkeling is onmisbaar voor deskundig organisatieadvies.

De digitale transformatie

Met de platform bedrijven en de On demand Apps zitten we midden in de digitale transformatie. De aanpak van deze transformatie kent verschillende varianten. Zie bijvoorbeeld: Hoe digitaliseer je jouw bedrijf? In 3 stappen.

Zie ook de Checklist digitale transformatie. Wat en hoe? Een aanpak gebaseerd op maximale inzet en betrokkenheid van de lijnorganisatie.

Het gebruik van kunstmatige intelligentie (AI) wordt onvermijdelijk een volgende stap: Artificial Intelligence faalt zonder de mens – Zes succesfactoren met voorbeelden.

Hier ligt ongetwijfeld een omvangrijk werkveld voor consultants en organisatieadvies.

Andere opkomende onderwerpen zijn Diversiteit, Zingeving en Duurzaamheid/MVO.

Het nieuwe verandermanagement

Goed verandermanagement wordt de grootste uitdaging voor managers en consultants. In de nieuwe economie is verandermanagement stevig aan het veranderen. Het kan niet anders of de rol van consultants verandert mee. Elk organisatieadvies is ook een veranderadvies.

De legacy van opeengestapelde inzichten, hypes, schema’s, theorieën, stappenplannen, modellen, figuren, concepten en dikke boeken wordt overboord gezet. Onderzoeksrapporten, eindeloze vergaderingen, stappenplannen…. dat schiet niet op. Aan de gang! De wijsheid zit in het DOEN! De lijn is aan zet.

Laat de lijnorganisatie het werk doen. Dat is hun verantwoordelijkheid.  De motto’s zijn: ‘Reductie van complexiteit’, ‘Pak de essentie’. En ‘Laat eenvoud regeren’. Wat blijft dan overeind? Zie: Verandermanagement op 1 A4’tje.

En zo gaat het ook met Businessplanning, Innoveren, Projectmanagement, Kernwaarden, Missie & visie en Strategie-ontwikkeling. Sneller en eenvoudiger met uitgangspunten als: Samen met klant en leverancier. Elke oplossing is een Beta-versie. Incrementeel verder gaan. Gebruik gezond verstand. Al doende leren en verbeteren. Blijf bovenal resultaatgericht. Tempo: realiseer zichtbare voortgang. Denk en doe vanuit en met de gebruikers.

Dit zijn steeds vaker belangrijke elementen voor een organisatieadvies.

Bij overheid en publieke organisaties zijn er andere accenten. Zie de betreffende kennisbankpagina. Lees ook: Als veranderingen niet van de grond komen – Waarom in overheidsorganisaties veranderingen vaak vastlopen. Casus en ‘lessons learned’.

Bij de overheid maar ook nog hier een daar in het bedrijfsleven, bijvoorbeeld in de bankwereld, is de legacy van ‘uitgebreid onderzoek met een advies’ nog overeind gebleven. Zo creeert men de illusie dat het probleem wordt aangepakt. Ook omvangrijke projecten over kernwaarden of cultuurverandering, dienen hetzelfde doel. In feite betreft het verouderde adviesproducten. Zie de volgende sectie.

Veel adviesproducten verouderd

Veel gerenommeerde advies-producten  ondervinden steeds meer kritiek en raken verouderd. Zoals kernwaarden, de lerende organisatie, de balanced scorecard,  communicatie verbetering, tevredenheids-onderzoek, cultuurverandering, total quality, kritieke succesfactoren, kennismanagement.

Het zijn middelen en met middelen is de kans te groot dat het middel afleidt van concrete resultaatverbetering. Ondertussen wacht de klant. Hetzelfde verschijnsel zie we terug in  The Great Training Robbery.

Zolang het verdienmodel van adviesbureaus voor een groot deel gebaseerd is op dergelijke adviesproducten, zolang zullen deze producten ‘opgeleukt’  worden. “Laat de muppets maar betalen!”  Wat dat betreft kunnen we ‘de frisse wind’ wel vergeten.

Het zijn regendansen rond systemen, protocollen, onderzoekingen, stappenplannen, instrumenten, dashboards en programma’s. Tastbare verbetering van resultaten is ver te zoeken. Bovenal leidt het tot ‘gedoe’.

Deze visie circuleert al dertig jaar in de vakbladen en is nog steeds actueel. Zie ook onze pagina over Managementmodellen. Lang geleden is dit al betoogd door Schaffer en Thomson – Successful Change Programs Begin with Results. Hoe dan wel? Een citaat:

‘Results-driven programs bypass lengthy preparations and aim for quick, measurable gains within a few months.’

Creatieve dwarskijkers en eigenzinnige managers

Veel adviesbureaus doen niet gemakkelijk afstand van de hierboven genoemde activiteiten en producten. Daar gaat je verdienmodel! Maar de markt van adviesproducten verandert. De meest dynamische sectoren van onze economie verkeren al lang in een andere fase. De nieuwe economie van start-ups en van het innovatieve grootbedrijf heeft lak aan ingewikkeld gedoe. Nader onderzoek, analyseren en rapporteren leiden tot niets. Alles is een beta-versie. We moeten verder. Eenvoud boven alles. Aanpakken dat probleem. Willen de consultants eerst een uitgebreid onderzoek? En vervolgens een indrukwekkend stappenplam? Vindt men het o zo taai of complex? ‘Tja… u hoort nog van ons.’

Voorbeelden

Lees bijvoorbeeld hoe simpel en voortvarend men kan denken over Missie & Visie.  Nog veelzeggender is de volgende casus gekenmerkt door vele jaren van onderzoekingen met als resultaat een serie rapporten van telkens andere bureau’s. Rapporten die uiteindelijk worden afgedaan als totaal overbodig. Het probleem blijkt in één dag opgelost te kunnen worden.

En wat vindt u van de voorbeelden in ‘Kracht door zingeving, verbinding en fatsoen‘? Stuk voor stuk originele en frisse benaderingen. Al met al leidend tot een grondige herwaardering van gangbaar organisatieadvies.

Zo zijn er meer creatieve dwarskijkers in de adviesbranche. Ook van eigenzinnige managers leren we veel. Al jaren geleden toonden Paul Verburgt als directeur van ArboNed en Wim van der Leegte als directeur van VDL, met succes originele en eigenzinnige manieren van beter organiseren en managen. En wat te denken van de hierboven genoemde Haier casus? Je zou wel gek zijn om je daarin niet te verdiepen. Dat geldt ook voor de kennis en ervaring opgedaan met Nieuw Organiseren, Zelforganisatie en Zelfsturende teams. In dit verband zijn buro’s als Corporate rebels en de Rebelgroup interessant als uitgesproken aanhangers van deze ontwikkeling.

Meer voorbeelden van een frisse blik

• Organiseren is niet waardevrij! Het is terug! De menselijk maat,…    
• De duurzaamheid van zelfsturing De rol van macht en structureel empowerment
• Hoe een eerlijke of oneerlijke organisatie herkennen Wat er mis gaat… De consequenties van oneerlijk.
• Gebruik communities voor organisatieverandering Verandermanagement gaat beter met ‘communities’ als ‘change platforms’.  

Organisatieadvisering: een frisse wind?

Deze pagina begon met de vraag ‘Is er een frisse wind in de adviesbranche?’. Welnu, wat denkt u? Worden de oude businessmodellen en de genoemde regendansen rondom instrumenten, systemen en modellen door een frisse wind omver geblazen? Het lijkt erop dat er nog veel overeind is gebleven. Maar let wel…. er zijn grote verschillen tussen kantoren en adviseurs.

Het eerste onderdeel ‘aanpassing van het organisatie-ontwerp’ is een bekende materie voor menige adviseur. Hoe vertrouwd adviesfirma’s zijn met de platformorganisatie als organisatieontwerp is de vraag. Dat wordt zoeken.
Wel is duidelijk dat zelforganisatie, zelf-sturing en nieuw organiseren de strijdkreten worden van steeds meer, ook gevestigde, organisaties. Vaak gekoppeld aan een grotere transparantie dankzij een organisatieontwerp van relatief kleine eenheden met elk een beperkt aantal resultaats-indicatoren. In opkomst zijn gebieden als diversiteit, reductie van complexiteit, zingeving, duurzaamheid, moreel kompas & integriteit. Stuk voor stuk belangrijke gebieden maar rijk gezegend met prietpraat, modieuze braaftaal en geleerd geleuter. Eenvoud en resultaat-gerichtheid zijn doorgaans ver te zoeken.

Wat betreft ‘verandermanagement’ en ‘veel adviesproducten verouderd’ is moeilijk in te schatten hoe het precies zit. Behoedzaamheid bij de selectie van een adviesbureau of consultant voor advies over deze materie is op zijn plaats.

Organisatieadvies volgens vernieuwers en frisse geesten

Hieronder vindt u een selectie van bijdragen over goed adviseren, nieuwe adviesproducten, frisse opinies en vernieuwende inzichten.

Voor de liefhebber zijn er  Performancemanagement en Zelforganisatie & Zelfsturende Teams.