Hoe verandering aanpakken? De essentie in 3 principes op 1 A4tje. Geselecteerd uit onze kennisbank. De belangrijkste ontwikkelingen, met voorbeelden en tips.

‘Werken’, ‘veranderen’, ‘managen’ en ‘organiseren’ raken vervlochten in een proces van continue resultaatverbetering.

Hoe veranderen? Drie principes

1. Houd of breng de verantwoordelijkheid voor verandering in de lijn.
   
   Laat de lijnorganisatie, tot en met de professionals in de uitvoering, de verantwoordelijkheid voor de verandering oppakken. Dat begint met de vraag 'Wie zijn er verantwoordelijk!' Welke bestuurders of managers zijn dat en wat doen ze om verandering te realiseren? Wat is de verantwoordelijkheid van de professionals in de uitvoering en van het operationeel management. Hol de verantwoordelijkheid van de lijnorganisatie niet uit door een projectorganisatie. 

2. Volg het motto “Beleid omlaag, acties omhoog”.
   

   Voorkom mooie woorden op papier, maar ga over tot actie. Geef zelforganisatie en eigen verantwoordelijkheid de ruimte om met acties te komen binnen de kaders van het beleid. Bijvoorbeeld, werk als team aan acties ter verbetering van je prestaties voor klant of doelgroep. 'Wat kan of moet beter en hoe gaan we dat doen?'  

3. Focus op het primaire proces.
   

   Maak het proces van waardecreatie voor de klant leidend bij de verandering. Blijf de focus verduidelijken in uw communicatie of u het nu missie, visie, strategie of beleid noemt. Houd de focus gericht op het gewenste eindresultaat. Dus: “Begin bij het eind!” Waar gaat het om? Scoren bij klanten, snellere orderafhandeling, vlottere doorloop, minder uitval. Duurzamer werken. Integriteit versterken, sneller en beter innoveren, digitaliseren van het werkproces?
   Dit is niet iets dat alleen voor de top telt. Iedereen die leiding geeft pakt deze verantwoordelijkheid op. Meer hierover in: Zelforganisatie en zelfsturende teams. 

Met punt 1 'Houd of breng de verantwoordelijkheid voor verandering in de lijn' verandert ook de rol van consultants. Te vaak komen adviseurs met nader onderzoek, analyses en rapportages. Ze tonen zich ook bereid de aanbevelingen te implementeren door bijvoorbeeld deel te nemen in project- en stuurgroepen. Geleidelijk aan nemen ze steeds meer de verantwoordelijkheid voor de verandering over. Als ze vroeg of laat opstappen zakt het project in elkaar. Foute boel maar het gebeurt op grote schaal!

Kan het anders? De vragen waar het omgaat zijn volgens mij: 'Wie zijn verantwoordelijk voor de oplossing?' en 'Wat doen de verantwoordelijken er aan?'  Werk aan de winkel! 'Door de verantwoordelijken zelf'. Zie: Goed verandermanagement nog ver te zoeken: Voetangels en vuistregels.

Verandermanagement verandert

Ondertussen spoelt er een stroom van publicaties, events en seminars over ons heen. De productie van boeken over verandermanagement neemt elk jaar nog toe. Helpt dit of demonstreert al dit geweld onze onmacht en het naderend einde van deze discipline? 

Verdwijnt verandermanagement als aparte discipline?

Principes als ‘Meer zelforganisatie’, ‘Focus op verbetering van het primaire proces tot en met de klant’ en ‘Stuur op verantwoordelijkheid’ worden steeds vaker in organisaties als leidende organisatieprincipes gehanteerd. Het initiatief en de verantwoordelijkheid voor verandering ligt niet meer exclusief bij de top. Het reguliere werk wordt een zaak van continue verbetering. Scrum-Agile is daar een voorloper van. 

‘Werken’, ‘veranderen’, ‘managen’ en ‘organiseren’ raken vervlochten in een proces van continue resultaatverbetering.

Organisaties als beta-versies, voortdurend in een fase van experimenteren, leren en verbeteren.

Zie de voorbeelden in: Sturen op verantwoordelijkheid.

Nieuw is dat de balans tussen sturing en zelforganisatie meer en meer overhelt naar zelforganisatie. Dat vereist een andere sturing: het top down sturen en controleren verschuift naar het creëren van condities zodat onderdelen en teams zelf de verantwoordelijkheid oppakken om het gewenste resultaat te bereiken. Ook het horizontale proces naar de klant verandert met vuistregels als: 'Meer kracht door samenwerking. Met een eilandjes-cultuur redde we het niet'. Zie de 'next in line' als klant.' Er ontstaat aldus een ander interactie patroon. Zie ook Organisatieontwerp in 1A4tje

Auteur: Prof. dr. Willem Mastenbroek, hoofdredactie ManagemenSite.

_{Noot: Het bovenstaande is gebaseerd op de kennisbank-pagina Verandermanagement. Dit A4tje past in onze serie over de essentie van belangrijke kennisbank-onderwerpen.}