De Menselijke Maat: Betekenis voor mens en organisatie.
- Ander leiderschap en een slimmer organisatieontwerp.
- Als we de menselijke maat weg organiseren met regelzucht, systeemdwang en massaliteit dan zijn de effecten: minder toewijding en verantwoordelijkheidsgevoel, cynisme en organisatierot.
- Inzichten en tips om de menselijke maat vast te houden. Voorbeelden van organisaties gebaseerd op de menselijke maat en sturen op verantwoordelijkheid.
De menselijke maat
Waarom besturen’ in organisaties niet richten op het cultiveren van overzichtelijke eenheden met een duidelijke eigen verantwoordelijkheid voor resultaat en klant? Hoe groter en complexer hoe lastiger bestuurbaar.
Hier volgen de belangrijkste factoren.
Kwaliteit van relaties
Hoe ga ik om met mensen?
- Ben ik hulpvaardig, welwillend, vriendelijk, betrokken?
- Wil ik de mensen met wie ik samenwerk goed leren kennen?
- Zoek ik verbinding met anderen? Ben ik openhartig?
Anders organiseren & managen
Waarom ‘besturen’ in grote organisaties niet terugbrengen tot het introduceren en cultiveren van ‘de menselijke maat’: overzichtelijke eenheden met een duidelijke eigen verantwoordelijkheid voor specifieke taken en clienten. De term ‘Raad van Bestuur’ afschaffen; dit creert alleen maar onnodige afstand. Er is een centrale directie met een kleine staf en er zijn werkmaatschappijen. Het besturen beperken tot het verschaffen van inzicht in de behaalde resultaten; en ingrijpen als de unit in de rode cijfers belandt. Het coördineren beperken tot zaken die direct verbonden zijn met duidelijke concurrentie voordelen en tot het uitwisselen van vondsten, ideeen en ervaringen in het beter presteren. Dan kunnen we de verantwoordelijkheid houden waar die thuishoort: bij de mensen die het feitelijke werk doen.
Efficiency en micro-management versus zingeving en autonomie
Er ontstaat een opstand tegen de efficiency-samenleving en micro-management. Overal wordt gezocht naar het terugvinden van de menselijke maat. In de zorgsector opereren organisaties als de Opvoedpoli en Buurtzorg als succesvolle speedboten. Lokale duurzame energiecoöperaties groeien als kool en maken zich los van het mondiale energiestratego. In de voedselvoorziening zijn streekeigen producten in opmars. Ook ontstaan regionale samenwerkingsverbanden die ´materiaalkringlopen´ sluiten volgens het principe afval = voedsel. Zo verovert de lokale wereld ruimte terug op de global village. Nieuwe bedrijven en coöperaties faciliteren dit. Er ontstaan kortere productketens, die kosten besparen en veerkracht vergroten. Het is geen toeval dat het bevorderen van veerkracht als nieuw managementprincipe, parallel loopt met het bevorderen van duurzame ontwikkeling.
Persoonlijke verantwoordelijkheid
Niet iedere medewerker staat te juichen bij het vooruitzicht van autonomie en eigen verantwoordelijkheid. Daarmee is niet gezegd dat iemand vraagt om met rust te worden gelaten. Iedere medewerker heeft talenten en ideeën over hoe het werk anders of beter kan. En wat is leuker dan je eigen onderscheidende bijdrage in het resultaat terug te zien als je hiervoor het vertrouwen en de ruimte krijgt. Werken vanuit mensen is een uitdaging die loont.
Klantperspectief
Relaties op basis van de menselijke maat, geven betere resultaten wanneer men het vanuit het klantperspectief bekijkt. Om de verwachtingen van de klanten waar te maken moet men een interesse hebben in mensen en de wil om het je klanten naar hun zin te maken. Mensen hebben aandacht nodig. Luister naar hun verhaal. De klant positief tegemoet treden, vriendelijk zijn, verbinding maken is de weg naar de menselijke maat. Regelzucht en systeemdwang verschaffen soms weinig mogelijkheden. Maar bedenk wel: 'De letter van de wet mag de geest van de wet niet aantasten'. Soms is is dit een kwestie van een persoonlijk moreel kompas. Vaker een factor van goed relatiemanagement.
De twee belangrijkste blokkades
'De doorbraken van de 21ste eeuw zullen niet plaatsvinden als gevolg van technologie, maar door een groeiend besef wat het betekent om menselijk te zijn’.
Zover zijn we nog lang niet. Op het werk zien we twee blokkades:
Regelzucht en systeemdwang
Routinematige werkzaamheden laten minder regelruimte toe. Ook kennisintensieve functies worden belaagd door regelzucht en systeemdwang. Daarnaast verandert een organisatie geen stap sneller dan het verandervermogen van het (top)management zelf. Zie Moraliteit in organisaties. Veel nobele praatjes maar wat is de dagelijkse praktijk? Bestaande verhoudingen en interactie-patronen blijken moeilijk te doorbreken. 'Eerst geloven en dan zien' is zo weer ingeruild als het even tegenzit. Vaak met regelzucht en overdadig management tot gevolg.
Zingeving is vaak schone schijn
Succesvolle organisaties hebben naast hun organisatiedoelstellingen vaak een hogere doelstelling op het gebied van samenleving, mensen en milieu. Medewerkers van deze organisaties identificeren zich met die doelstellingen en zijn er trots op. Zie Kracht door zingeving, verbinding en fatsoen. Belangrijk dat menselijkheid en goede onderlinge relaties de norm zijn of worden. Let wel 'Groene woorden' en 'Mooie praatjes' zijn niet genoeg. Zie Moraliteit in organisaties. Veel nobele praatjes maar wat is de dagelijkse praktijk? Goede voornemens zijn niet voldoende.
Trending
Hoe de menselijke maat ontwikkelen? Meer inzichten en ervaringen.
Zie de inzichten, voorbeelden, belemmeringen en valkuilen bij de menselijk maat. Lees de suggesties voor het ontwikkelen van de menselijke maat in de bijgevoegde artikelen op deze pagina.
