Een persoonlijk moreel kompas

Cover stories

In een vorig artikel beschreef ik het ontbreken van een moreel kompas bij leiders, terwijl de complexe vraagstukken in onze tijd vragen om iets anders dan een managerial benadering. Anderzijds beschreef ik de verheugende ontwikkeling van moreel bewustzijn bij jongeren en de toenemende ophef over amoreel en immoreel handelen. 

Dit artikel is een pleidooi om levende moraliteit terug te brengen in het verdorde managementlandschap van cijfers en protocollen. Niet als een knellend korset van voorgeschreven normen, maar als een kompas, een richtingwijzer voor integer handelen, en als een dimensie waarover je met elkaar in gesprek gaat. 

Morele actoren

Hoewel we door neoliberalisme en individualisering dikwijls egoïstische en inhalige consumenten lijken te zijn geworden, zijn we natuurlijk...

J. van Velzen
Lid sinds 2020
Een interessant artikel. En uiterst actueel waar het gaat om het systeem en de bedoeling. Maar met een paar dingen ben ik het niet eens. Namelijk dat je moreel kompas vanzelfsprekend staat afgestemd op 'het goede'. Als dat zo was dan zag de maatschappij er toch wat anders uit dan nu. En dan het voorbeeld van Kaag. Ja ze stapte op en dat was moreel juist. Maar daarna bleek ze bewust de 'waarheid niet zo nauw te hebben genomen' - om het voorzichtig uit te drukken - in het hele tolkenverhaal rond Afghanistan. Ondanks haar eigen morele uitspraken.
En tot slot: het moreel kompas van nogal wat politici is inmiddels zodanig gecorrumpeerd door geheugenverlies en 'andere waarheden', dat mijn eigen moreel kompas het vertrouwen in de landelijke politiek tot het niveau van een lucifervlammetje heeft gereduceerd.
Een verhaal naar mijn hart - maar ook zo ongelooflijk eigenlijk dat zo'n stuk, incl. oproepen, rond het moreel kompas in de managementomgeving nodig is.
Lenette Schuijt
Auteur
Beste bmi, hartelijk dank voor je reactie. Dat mensen niet altijd handelen naar hun moreel kompas wil niet zeggen dat hun morele kompas niet staat afgestemd op het goede. Het kompas is het streven, de welbewuste intentie om vanuit moraliteit en geweten een keuze te maken. Dat maakt het ook zo lastig om er voortdurend naar te leven en handelen. Kaag handelt in het ene geval consequent vanuit haar morele kompas, in het andere geval niet. Dat is precies wat maakt dat wij politici en andere leiders niet meer geloven als hun daden te vaak indruisen tegen hun (morele) woorden. Waardoor we cynisch worden en het vertrouwen in hen opzeggen.
Sommige politici hebben niet eens een moreel kompas, die zijn opportunistisch en gericht op het bestendigen van hun positie. Dat is eigenbelang. Net zoals 'streven naar zo hoog mogelijke winst ten koste van de veiligheid van het personeel' bijvoorbeeld geen moreel kompas is, maar eigenbelang. Een egodrijfveer. Een moreel kompas gaat over waarden, visie, principes, normen.
Menno Molendijk
Lid sinds 2019
Wat een verhelderend en relevant artikel. Heel graag ondersteun ik het handelen vanuit een moreel kompas, of zoals aangegeven het bevragen van leiders op de diverse componenten. In het verleden heb ik in mijn tweede boek een poging gedaan om het proces van concurrerende waarden duidelijk te maken en welke dilemma's dit kan opleveren. Het ontwikkelen van een moreel kompas vergt een leven lang oefening, het kompas is permanent aan onderhoud toe. Boeddha liet ons in zijn achtvoudige pad al achter met de opdracht te reflecteren op juist handelen, juist denken etc. Naast dat er toetsing dient plaats te vinden van het gedrag van leiders, is het denk ik van belang dat het begrip 'handelen' verder wordt uitgewerkt. In het handelen, het doen met besef, toont zich de morele leider, binnen de context en tijdgeest die van toepassing is. De ondergrens wordt geraakt als universele waarden worden geschonden, hoewel ook dit een vruchtvolle dialoog kan opleveren. Het artikel zouden we ook nog eens kunnen kantelen en vanuit een andere bril kunnen bekijken; een oproep om je uit te spreken, te gaan staan voor wat jij belangrijk vindt en om ondanks mogelijke consequenties persoonlijk leiderschap te tonen. Een wereld naar mijn hart.

Meer over Leiderschap