De vanzelfsprekendheid van open markten, vrije handel en stabiele wereldeconomieën is definitief voorbij. Europese bedrijven opereren steeds vaker in een wereld waarin geopolitiek niet langer achtergrondruis is, maar een bepalende factor voor strategische keuzes. Van de oorlog in Oekraïne tot spanningen tussen de VS en China, het zijn krachten die directe impact hebben op leveringszekerheid, kostenniveaus en investeringsbeslissingen. Tarieven op Europese import, een harde lijn richting China en een ‘America First 2.0’ strategie zullen niet alleen de VS raken, maar ook de talloze Europese bedrijven die afhankelijk zijn van trans-Atlantische handel of mondiale ketens. Handel wordt opnieuw een wapen en Europese bedrijven zijn vaak niet degene die het hanteren.

Deze geopolitieke instabiliteit leidt tot structureel hogere inflatie. Grondstofprijzen blijven schommelen, energiezekerheid is een permanent thema geworden en de globalisering die decennia lang zorgde voor lage kosten, brokkelt af. Veel organisaties merken dit al aan stijgende inkoopprijzen, hogere transportkosten en krapte op cruciale markten.

Wendbaarheid boven efficiëntie

De tijd dat efficiëntie de heilige graal was, is voorbij. In deze nieuwe realiteit draait het om wendbaarheid, aanpassingsvermogen en strategische autonomie. Dat vraagt andere vragen in de bestuurskamer: Kunnen we blijven leveren als onze Chinese leverancier wegvalt? Wat als de dollar opnieuw fors schommelt? Is onze datastroom afhankelijk van een land met een autoritair regime?

Voor veel organisaties betekent dit herbezinning. Niet alleen op hun toeleveringsketen, maar ook op hun governance, ethiek en langetermijnambitie. Nearshoring en reshoring worden concreet overwogen. Partnerschappen worden herijkt. En risicomanagement groeit uit tot een kernfunctie.

Ook de rol van consultancy verandert mee. Waar adviestrajecten voorheen vooral draaiden om kostenbesparing of digitale efficiëntie, is de vraag vandaag fundamenteler: hoe blijven we relevant en weerbaar in een onvoorspelbare wereld? Als consultancybureau helpen we organisaties steeds vaker bij scenario-denken, geopolitieke analyse en strategische veerkracht. Niet als crisisresponse, maar als structureel onderdeel van hun bedrijfsstrategie. Dat vraagt om interdisciplinaire teams van economen, politicologen, techspecialisten en change managers die samen kunnen duiden wat er speelt en vooral wat het betekent voor de business.

We kunnen er niet op vertrouwen dat stabiliteit terugkeert. Europese bedrijven moeten leren opereren zonder de illusie van voorspelbaarheid. Dat begint met leiderschap dat geopolitiek meeneemt in besluitvorming, en eindigt met een strategie die niet afhankelijk is van één route, één partner of één continent. Zelfredzaamheid is geen nostalgisch ideaal. Het is de nieuwe voorwaarde voor concurrentiekracht.