De Europese Commissie zet een grote stap richting een ‘Military Schengen’ gericht op een Europa waarin militair materieel, voertuigen en troepen bijna net zo vrij kunnen bewegen als burgers. Voor logistieke professionals klinkt dat misschien als een niche-onderwerp, maar de impact op transport, infrastructuur en samenwerking tussen publieke en private partijen is aanzienlijk. Dit raakt direct aan corridors, terminals, knooppunten, digitale systemen en de toekomst van dual-use infrastructuur.

Een Europese militaire mobiliteitszone in 2027

Met het nieuwe military mobility package wil de Commissie de Europese defensie-logistiek moderniseren en versnellen. De ambities zijn:

• Geharmoniseerde regels voor militair transport:
  Voor het eerst komen er EU-brede, uniforme procedures, onder meer een maximale afhandelingstijd van drie dagen voor grenspassages – inclusief vereenvoudigde douaneformaliteiten.

• Snelle actie bij crisissituaties:
  Het nieuwe European Military Mobility Enhanced Response System (EMERS) moet ervoor zorgen dat in noodsituaties militair verkeer absolute prioriteit kan krijgen, ook op strategische civiele infrastructuur.

• Investeren in dual-use vervoersinfrastructuur:
  Uitbreiding en versterking van militaire logistieke corridors binnen TEN-T, inclusief betere cyber- en energiesecurity. Voor de logistieke sector betekent dit: zwaardere eisen, meer toezicht, maar ook nieuwe investeringsstromen in infrastructuur die zowel civiel als militair gebruikt wordt.

• Digitale informatie-uitwisseling:
  Europa wil een Military Mobility Digital Information System ontwikkelen, waarmee lidstaten data over capaciteit, routes en beperkingen kunnen delen. Dit ligt dicht bij bestaande logistieke datastandaarden en kan doorwerken naar civiele ketens.

Nieuwe defensie-ecosystemen: kansen voor innovatieve logistieke bedrijven

Parallel lanceert de Commissie de EU Defence Industry Transformation Roadmap. De focus ligt op het ontwikkelen van een vernieuwd defensie-ecosysteem waarin deeptech, startups en innovatieve mkb’ers een structurele rol krijgen.

Vier prioriteiten springen eruit:

1. Investeringen in defensiegerichte bedrijven versnellen

2. Versnellen van ontwikkeling en opschaling van nieuwe technologieën

3. Betere toegang tot defensiecapaciteiten en testfaciliteiten

4. Versterken van kennis en vaardigheden in de industrie

Voor de logistieke sector betekent dit: een toenemende vraag naar betrouwbare opslag, beveiligd transport, supply chain-monitoring, drone-logistiek, dual-use hubs en snellere doorlooptijden bij grensoverschrijdende stromen.

De oorlog in Oekraïne heeft laten zien hoe snel technologie (drones, AI, satellietsystemen, autonome sensoren) het slagveld verandert. Diezelfde technologie bepaalt ook de toekomst van logistiek en supply chains. De EU benadrukt dat industrie, techbedrijven en logistiek veel nauwer moeten samenwerken om wendbaar te blijven.

Wat betekent dit voor logistiek Nederland?

• TEN-T-corridors krijgen extra militaire eisen: impact op plannen, investeringen en vergunningen.

• Meer focus op cyberveiligheid en energiezekerheid van terminals, havens en logistieke knooppunten.

• Kansen voor bedrijven met digitale en fysieke innovaties, zoals drones, smart corridors, sensortechnologie en autonome logistiek.

• Meer samenwerking tussen civiele logistiek, defensie en overheid vergelijkbaar met crisislogistiek tijdens COVID.

Volgende stappen

Het pakket gaat nu naar de Raad en het Europees Parlement. De defensie-roadmap wordt door de Commissie direct uitgerold. In combinatie met de ReArm Europe-plannen wordt de defensielogistiek een structureel onderdeel van Europese industriële en mobiliteitsstrategie.

De boodschap is duidelijk: Europa bereidt zich voor op een tijdperk waarin snelheid, interoperabiliteit en infrastructuurbeschikbaarheid cruciaal zijn; niet alleen voor militair materieel, maar voor de logistieke sector als geheel.

Walther Ploos van Amstel.

Lees ook: Dreiging vraagt om versterking van de krijgsmacht én de defensie-industrie