Wat is de rol van externe adviseur bij organisatieverandering?

Deze kan een aantal rollen vervullen, veelal in een combinatie, maar dat hoeft niet persé.
De eerste rol is die van factfinder, de organisatie-adviseur helpt te diagnosticeren wat de oorzaak is waarom de oude organisatie niet meer effectief is. Immers het is van belang te weten of gebrek aan resultaten of moeizaam verkregen resultaten het gevolg zijn van gebrek aan discipline, slechte executie of dat er sprake is van dieperliggende, structurele oorzaken. Hierbij kan onderscheid worden gemaakt in diagnose via het expertmodel waarbij de consultant de diagnose geheel zelf uitvoert, of het proces-model waarbij de consultant de leden van de organisatie assisteert bij het zelf uitvoeren van de diagnose.
Welke van deze twee vormen moet worden toegepast is afhankelijk van de situatie, op voorhand is niet één van beide methoden de betere.
De tweede rol is die van ontwerper. De externe organisatie-adviseur ontwerpt, of in een expert rol of in een proces rol, een nieuwe organisatie. Hij let daarbij op ambitie, markt, voortbrengingstechnologie en organizational behavioral aspecten van de organisatie. Hiertoe behoort ook dat de externe adviseur een ontwerp maakt of helpt maken voor het proces van verandering.
Een derde rol is die van begeleider. Dit lijkt wat een vage term, maar in de praktijk blijkt het toch nog wel eens nodig te zijn dat iemand van buiten betrokkenen helpt consistentie te bewaren in het ontwerp van organisatieverandering, opkomende vragen helpt te beantwoorden om geen tempo te verliezen, maar soms ook gewoon als mentale steun functioneert in tijden van disoriëntatie. De begeleiderrol wil nog wel eens belangrijk zijn in het eerste deel van de implementatie, wanneer de moeilijke structuurbeslissingen genomen en doorgevoerd moeten worden.