Ruimte voor zelfsturing

In zijn recent in het Nederlands vertaalde boek ´Drive´ houdt Daniel Pink een warm pleidooi voor meer ruimte voor ´zelfsturing´ in organisaties.

Zelfsturing is ´de diepe wens die in ieder mens aanwezig is om zijn eigen leven te bepalen, nieuwe dingen te leren en te creëren en bij te dragen aan zinvolle zaken´. Zelfsturing is een belangrijke, maar vaak onderschatte, drijvende kracht voor ieder mens. Uit onderzoek blijkt dat ieder mens goed werk wil verrichten, mits daarvoor voldoende ruimte bestaat.

De balans Sturing - Zelfsturing

Veel managers worstelen met het spanningsveld tussen controle en vertrouwen, tussen sturing en zelfsturing. De vraag is dus: hoe kunnen managers de maximale energie bij hun medewerkers mobiliseren? Volgens mij zijn ´richting´ en ´ruimte´ hierbij de sleutelbegrippen.

Richting geven is sturing van bovenaf. De uitdaging is de positieve energie die uitgaat van een gemeenschappelijke visie te combineren met de energie die medewerkers hebben bij het nastreven van hun persoonlijke doelen. Hiervoor is ruimte nodig, ruimte voor zelfsturing. In deze ruimte komen organisatiedoelen en persoonlijke doelen bij elkaar. De medewerkers willen een bijdrage leveren in plaats van dat zij voelen een bijdrage te moeten leveren.

Ruimte is niet hetzelfde als leegte of volledige vrijheid. Vanuit de verwachtingen van de stakeholders en de daaruit volgende gemeenschappelijke visie moet de leegte afgebakend worden tot ruimte. Deze onvermijdelijke inperking binnen organisaties kan bij medewerkers echter ruimschoots gecompenseerd worden door de inspiratie van de gemeenschappelijke visie en de beloning en voldoening bij het realiseren van resultaten.

Sturen naar meer zelfsturing

Het geven van (meer) ruimte betekent overigens niet dat managers niet meer verantwoordelijk zijn en hun medewerkers aan hun lot kunnen overlaten. De ´moderne´ manager coacht, faciliteert en stimuleert de medewerkers bij het gebruik van de beschikbare ruimte. Traditionele taken van de manager, kortom taken die te maken hebben met het denken over het werk, verschuiven naar de medewerkers. De medewerkers krijgen de mogelijkheid en verantwoordelijkheid om de verkregen ruimte in te vullen. De competenties die hiervoor nodig zijn: initiatieven en risico´s nemen, kansen creëren en benutten, verantwoordelijkheid nemen voor het eigen leren en presteren, samenwerken en communiceren, zijn precies de competenties die ieder mens van nature heeft en die nu volledig ontplooid kunnen worden!

Het bovenstaande vraagt wel een andere houding en ander gedrag van managers en medewerkers. Het vraagt van het management de durf om los te laten en te vertrouwen op de kracht van zelfsturing en het vraagt van de medewerkers de invulling van de beschikbare ruimte met individueel ondernemerschap. Maar de potentiële beloning is dan ook voor iedereen groot!

Voorbeelden van een goede balans sturing - zelfsturing en in de kennisbank van ManagementSite bij Sturen op verantwoordelijkheid.