De ontwikkelingen rond AI gaan sneller dan we ooit eerder hebben meegemaakt. McKinsey’s nieuwe rapport MGI – Agents, Robots & Us laat zien dat AI-agents binnen afzienbare tijd hele werkstromen gaan overnemen en zelfstandig processen kunnen draaien. Niet als toekomstbeeld, maar als realistisch scenario binnen enkele jaren.

Tegelijkertijd zien we dat organisaties worstelen met reorganisaties, veranderende functieprofielen en een arbeidsmarkt waarin vaste zekerheden verdwijnen. Deze beweging is ingrijpend, maar de grootste uitdaging zit niet in de technologie zelf. Die zit in ons vermogen om ermee om te gaan.

En precies daar wordt psychologische veiligheid belangrijker dan ooit.

Niet als vriendelijk HR-thema, maar als harde randvoorwaarde om überhaupt mee te kunnen in de snelheid van AI.

AI verandert werk, maar psychologische veiligheid bepaalt wie meekomt

AI roept bij veel mensen vragen op. Wat blijft er over van mijn functie? Begrijp ik hoe ik met deze nieuwe tools moet werken? Wat als ik fouten maak? Moet ik straks concurreren met een agent of algoritme? Waar begint mijn rol nog?

Deze vragen zijn logisch, en ze raken allemaal aan hetzelfde fundament: jouw gevoel van veiligheid om te leren, te experimenteren en om toe te geven dat je iets (nog) niet weet.

Organisaties kunnen AI implementeren, maar zonder psychologische veiligheid krijgt die technologie geen kans. Mensen moeten zich veilig genoeg voelen om ermee te werken, en om hun onzekerheid te delen.

Mijn recente onderzoek als spiegel voor wat ons te wachten staat

Hoewel mijn onderzoek gericht was op één grote organisatie, zie ik patronen die veel breder gelden. Mensen willen zich ontwikkelen, maar ervaren onzekerheid als verwachtingen onduidelijk zijn. De angst om fouten te maken is groot. Ondersteuning verschilt per team. En leiderschap maakt een enorm verschil in hoe veilig mensen zich voelen.

Het verrassende inzicht uit mijn onderzoek is dat het niveau van psychologische veiligheid direct bepaalt hoe snel een organisatie kan leren. En daarmee ook hoe snel zij AI kan adopteren.

In de context van 2026 wordt dat cruciaal. De organisaties die psychologische veiligheid serieus nemen, gaan technologische verandering veel sneller en stabieler doorlopen dan organisaties die dit onderschatten.

We staan op een kantelpunt richting 2026

AI wordt geen keuze meer, maar een gegeven. De echte vraag voor organisaties wordt daarom:

Kunnen onze medewerkers zich veilig genoeg ontwikkelen om in 2026 nog duurzaam inzetbaar te zijn?

Dat is geen vraag over techniek.
Dat is een vraag over cultuur, leiderschap en menselijke veerkracht.

Zonder psychologische veiligheid ontstaan weerstand, fouten blijven verborgen, leren stagneert, en mensen trekken zich terug. Dat is de echte risicozone. Niet AI zelf, maar onze reactie erop.

Vier acties die organisaties nu moeten nemen richting 2026

1. Maak fouten zichtbaar en bespreekbaar

AI-gedreven werk vraagt om experimenteren. Fouten horen daarbij. Maar alleen in een cultuur waarin fouten open worden besproken, kunnen teams veilig blijven leren. Het is essentieel dat mensen zich niet hoeven te schamen als iets mislukt, maar juist worden gestimuleerd om hun leerpunten te delen.

2. Bouw echte ondersteuning in: geen eenmalige trainingen maar continu leren

Veilig leren betekent dat medewerkers een vangnet hebben. Denk aan buddy’s, interne deskundigen, teamcoaches, korte leersprints, of een veilige plek om vragen te stellen. Niet eenmalig, maar doorlopend. Continu leren wordt een kernonderdeel van duurzaam werken.

3. Schep radicale duidelijkheid

Duidelijkheid geeft rust. Zeker in tijden van AI-transformatie. Mensen moeten weten wat er verandert, wat hetzelfde blijft, waar hun rol naartoe beweegt en welke verwachtingen er zijn. Vage antwoorden creëren angst; heldere antwoorden creëren vertrouwen.

4. Maak ontwikkeling voor iedereen toegankelijk

De skillskloof wordt de grootste uitdaging van 2026. Organisaties kunnen het zich niet permitteren dat ontwikkeling alleen beschikbaar is voor een kleine groep. Iedere medewerker moet laagdrempelige, betaalbare en relevante ontwikkelmogelijkheden krijgen. Dat is geen luxe, maar een strategische noodzaak.

De essentie: AI werkt pas als mensen zich veilig genoeg voelen om ermee te werken

Het gaat er niet om wie de beste technologie heeft. Het gaat erom wie een cultuur bouwt waarin mensen durven vragen, durven leren en durven veranderen. Psychologische veiligheid is de sleutel tot die cultuur.

De organisaties die dit begrijpen, zijn de organisaties die in 2026 niet alleen functioneren, maar floreren.

Danique Scheepers, Adviseur Diversiteit & Inclusie - AI & Ethiek - Psychologische Veiligheid