Sturing en zelforganisatie bepalen succes organisatie

"De betrokkenheid van een manager bij de ontwikkeling van lokale, zelforganiserende interactiepatronen van medewerkers bepaalt in belangrijke mate zijn/haar succes en daarmee dat van de organisatie." Dit stelt prof. dr. Nol Groot, bijzonder hoogleraar managementwetenschappen aan de Open Universiteit.

De moderne manager is dusdanig vervreemd van de werkvloer dat hij zijn medewerkers niet meer begrijpt. Elementaire leidinggevende vaardigheden zijn ondergesneeuwd.

Goede sturing conditie voor zelforganisatie

Veel leidinggevenden hebben hun kernkwaliteit – het aansturen van medewerkers – onvoldoende in de vingers.
De falende manager is het gevolg van de typische Nederlandse vrijheidscultuur die toezicht en autoriteit heeft ontmanteld. Zelfstandigheid van medewerkers staat bij ons hoog in het vaandel. Controle wordt gewantrouwd. De meeste tijd gaat op aan werkzaamheden als het schrijven van rapporten en het maken van analyses. Managers die hun leidinggevende kwaliteiten onvoldoende beheersen, hebben hierdoor de neiging om het goed aansturen van medewerkers te weinig aandacht te geven.

Medewerkers zien de onkunde van hun leidinggevenden echter met lede ogen aan. Zij verwachten van hun managers uitdagend werk, duidelijke instructies, teambuilding, inspiratie en feedback. Naarmate de turbulentie in organisaties toeneemt, verlangen medewerkers meer van hun managers. Het probleem van veel managers is dat ze niet meer weten hoe ze daar succesvol in kunnen zijn. Ruimte om hun sturende vermogens verder te ontwikkelen is er nauwelijks. Voor de training die dit vergt, ontbreken uren en budget.

Zelforganisatie bepalende factor

Zelforganiserende sociale interactie tussen mensen is bepalend voor wat er in organisaties gebeurt. Het is de uitkomst van vele lokale patronen van zelforganiserende lokale interactie tussen mensen, die bij de organisatie betrokken zijn. Hierbij spelen macht, ideologie en identiteit een belangrijke rol. Tijdens deze interactie veranderen waarden, gedrag en identiteit van alle betrokkenen. Managers kunnen, door een grotere directe betrokkenheid bij het dagelijkse werk, invloed uitoefenen op de ontwikkeling van de zelforganisatie van medewerkers.

"Een voorbeeld: ’s nachts, na een computerstoring, stellen machinisten en conducteurs aan de verkeersleiding voor een stoptrein te splitsen, om een deel van de gestrande reizigers naar hun vertrekstation terug te brengen. Het zal niet verbazen dat dit, ondanks de overlast, leidt tot opgeluchte reizigers. Veel van deze kleine, maar uiterst belangrijke, initiatieven hebben een grote invloed op de verbetering van klant-oordelen. Reizigers begrijpen dat er in de techniek iets mis kan gaan, maar ze begrijpen niet dat ze in de steek gelaten worden."

Het door de manager voortdurend bespreekbaar maken van dit soort situaties bij medewerkers ondersteunt het ontwikkelen van zelforganisatie. Dit leidt vervolgens tot nieuwe initiatieven, waar klanten wat aan hebben.

Voorbeelden van een geslaagde balans sturing - zelforganisatie.
Zie ook in de kennisbank van ManagementSite het onderwerp Sturen op verantwoordelijkheid.

De rubriek ACTUEEL informeert u over recent verschenen berichten in andere media. Bron: ManagersOnline en ManagementTeam door: Dr. Nico Schraag