Hoe geweldvol communiceer jij?

Herken je wel eens dat je op een volgende manier communiceert:
“Jij moet me niet in de rede vallen, ik wil dat je naar me luistert.”
“Ik wil dat jij je afspraak nakomt. Afspraak is nou eenmaal afspraak bij mij.”
“Ik ben het niet met je eens, je verhaal klopt niet.”

Allemaal zinsneden die een geweldvolle manier van communiceren in zich dragen. Wat is geweldvol communiceren?

Dat je op een enigszins aanvallende, autoritaire en directieve manier communiceert. Het is een manier die zich vooral richt op het willen veranderen van de ander. “Jij moet me niet in de rede vallen, ik wil dat je naar me luistert” is hier een goed voorbeeld van. Je wilt gewoon domweg dat de ander doet wat jij zegt. Jouw waarheid is dé waarheid. Je staat op zo’n moment niet open voor alternatieven. Je bent je gelijk aan het halen.

Deze manier van communiceren zie je overal. Een groot deel van de tijd communiceren wij helaas op deze manier. Ook de politiek heeft hier een handje van.. Politici maken de ander verbaal af met opmerkingen als “de huidige coalitie bakt er niets van”, “kan die zeurpiet niet eens ophouden” en “het plan lijkt nergens op, ik zou wel weten hoe ik ga bezuinigen.”

Wat gebeurt er precies als je geweldvol communiceert?
Je richt je op de ander en keurt, vaak impliciet, wat de ander doet of zegt af. Als die aanvallende boodschap op iemand afkomt, zal deze in de verdediging gaan. Het is immers niet leuk om afgekeurd te worden. De kans is ongelofelijk groot dat je in de verdediging gaat. En dat is het begin van strijd, discussie, gelijk willen halen en krijgen, niet luisteren naar elkaar en niet open staan voor nieuwe gezichtspunten. Kortom; geen vruchtbare bodem voor een goede effectieve communicatie en samenwerking.

Hoe wel?
Communiceren op een geweldloze manier is dat je vanuit je eigen kracht een heldere boodschap geeft. Je communiceert op een respectvolle manier richting de ander. Je wilt de ander niet veranderen en legt de schuld ook niet bij de ander neer.

Hoe doe je dat? *
Een voorbeeld van geweldvol communiceren wordt hier stapsgewijs uitgewerkt naar een geweldloze manier van communiceren. Een medewerker heeft tijdens een vergadering de voorzitter een aantal keer onderbroken in haar verhaal. De voorzitter zegt in een één op één tegen deze medewerker: ”Ik wil dat je me de volgende keer niet meer onderbreekt tijdens een plenaire vergadering. Daar houd ik niet van. Begrepen?”

Stap 1: Neem waar wat je ziet of hoort en beschrijf dit. De kunst is om dit zonder oordeel te doen, zonder er een etiket op te plakken. Dat is best lastig. Let maar eens op hoe snel je een oordeel over iets velt.
Hoe deze stap in het voorbeeld toe te passen? Voorzitter zegt: “Ik merkte dat je me onderbrak tijdens de vergadering.”

Stap 2: Ontdek wat je gevoelens zijn en benoem deze. Een waarneming roept altijd een gevoel op. De uitdaging is om die gevoelens te benoemen. Gevoelens kunnen aangenaam en niet aangenaam zijn.
Hoe deze stap in het voorbeeld toe te passen? Voorzitter zegt: ”Ik werd daar onrustig van en uiteindelijk werd ik boos.”

Stap 3: Omschrijf je behoefte(n). Gevoelens signaleren behoeften. Een aangenaam gevoel geeft aan dat een behoefte vervuld is. Een onaangenaam gevoel geeft aan dat een behoefte niet vervuld is Voorbeelden van behoeften zijn: Acceptatie, erkenning, autonomie, bescherming, integriteit, helderheid, vertrouwen, respect, zekerheid. Er zijn wel veertig behoeften te benoemen. Vaak zijn we er ons niet bewust van welke behoeften er spelen. De uitdaging is om deze te benoemen en kenbaar te maken. Dat geeft een hoop duidelijkheid.
Hoe deze stap in het voorbeeld toe te passen? Voorzitter zegt: “Mijn behoefte is om rust en duidelijkheid te willen creëren tijdens een vergadering.”

Stap 4: Benoem een strategie om je behoefte in te vullen. Bedenk alternatieven om je behoefte te verwezenlijken. Denk in mogelijkheden en in meerdere strategieën per behoefte. Dat geeft ruimte.
Hoe deze stap toe te passen in het voorbeeld? Voorzitter zegt: “Ik wil rust en duidelijkheid creëren door één voor één iemand aan het woord te laten.”

Stap 5: Doe een verzoek. En geen EIS! Het is een enorme valkuil om eisen te stellen. Bij een eis ga je namelijk verwachten dat de ander doet wat je zegt en sta je niet open voor een NEE op jouw eis. Aangezien wij geen invloed hebben op wat die ander uiteindelijk doet of zegt is het zinloos om te eisen. De uitdaging is om te leren omgaan met een ‘nee’ van een ander. Om werkelijk te zien dat jij niet kan bepalen wat een ander denkt of doet.
Hoe deze stap in het voorbeeld toe te passen? Voorzitter zegt: “Mijn verzoek aan jou is of je een volgende keer hier rekening mee wilt houden.”

Wanneer je op een geweldloze manier gaat communiceren zul je merken dat je geen strijd hebt. Je hoeft je gelijk niet te halen. De ander zal dat direct merken en de kans is dan groot dat hij of zij op jouw verzoek ingaat. Je bent dan enorm effectief in je manier van communiceren omdat je wel dingen bereikt. Beïnvloeden kan dus zeker! Probeer de komende weken deze vorm van communicatie bewust uit.

* De stappen komen van Authenta; Centrum voor Authentieke en Geweldloze Communicatie

Marjan Haselhoff, burokracht.nl

Zie ook  Sociale vaardigheden in de kennisbank van Managementsite.