Zin geven doe je zelf

We vinden het prettig om te weten waar we aan toe zijn. De huidige financiële en economische crisis trekt hierop een zware wissel. We leven in een chaotische tijd waarin onze zekerheden worden ondergraven. Reorganisaties en (massa)ontslagen zijn aan de orde van de dag. Managementwisselingen en veranderingen van werkinhoud die hiermee gepaard gaan, vragen veel flexibiliteit en aanpassingsvermogen. Hoe blijf je door de bomen het bos zien en blijf je koersvast in aanhoudend wild water? Hoe vind je je weg buiten de gebaande paden? En vooral: hoe blijf je jezelf trouw?

We staan aan de vooravond van een zogenoemde ‘fundamentele herbezinning’.  We moeten op zoek naar zingeving is het idee, naar wie we echt zijn en naar inspiratie. Maar waarom op zoek, vraag ik me af? En moeten vind ik een vervelend woord. In combinatie met je eigen vrije wil, is dat een ander verhaal. Je moet tenslotte wel iets willen om ergens te komen. Dat is wezenlijk anders dan iets moeten dat je door anderen wordt voorgehouden of opgelegd.

Wat we niet willen, weten we maar al te goed. Aangeven wat we wél willen, is vaak het probleem. Frappant is dat bijna iedereen zegt te willen leven, maar juist het gevoel heeft geleefd te worden. We raken van onszelf vervreemd door ons te laten verleiden door wat zich van buitenaf aan ons opdringt. De stilte in jezelf wordt ruw verstoord door het lawaai om je heen. Vervreemding van jezelf uit zich in emotionele afvlakking, apathie, en ervaren zinloosheid.

Iets zin of betekenis geven, is geen rationeel besluit. Een cursus of training zingeving is onzin! Je kunt zin ervaren in wat je doet, wat je moeite en inspanning kost en waar je trots op kunt zijn. De vraag of iets zin heeft, is een zinloze vraag. Iets heeft geen zin, je geeft het zin. En wat is een mooier geschenk als een ander je daarin bevestigt of je ermee complimenteert.

Organisaties zijn gemeenschappen waarin we een belangrijk deel van onze tijd doorbrengen, vaak in de vorm van betaald werk. Juist omdat werk zo’n belangrijke plaats inneemt in ons leven is het van belang dat we ons prettig voelen bij wat we doen. Werk op zichzelf is niet zinvol, maar afhankelijk van de zin die je er zelf aan geeft. Wat de één omarmt als zinvol of van betekenis, is voor een ander zinloos. Als je aan de uitkomst van je (werk)inspanningen geen zin of betekenis kunt geven, moet je er geen deal mee willen sluiten. Dat is simpel gezegd, maar lang niet altijd makkelijk met al het lawaai van de buitenwereld om je heen.

Het is confronterend om te ervaren dat het enthousiasme waarmee je ooit aan je werk begon in de loop der tijd is afgevlakt, en dat je de neiging hebt om je bij de situatie neer te leggen. Het is makkelijk om de oorzaak daarvoor buiten jezelf te zoeken, een natuurlijke neiging die we allemaal hebben. Lastiger is om te (h)erkennen dat je niet meer weet wat je beweegt.

Er gaat een verhaal over een man die in een boom hangt. Zijn voeten hebben geen enkele steun en zijn handen geen houvast. Met zijn mond heeft hij zich vastgebeten in een tak. Die tak staat voor alle zekerheden, denkbeelden en opvattingen waarin we ons hebben vastgebeten. Onderaan de boom staat iemand die vraagt waar het in het leven nu werkelijk om gaat. De man die zich heeft vastgebeten in de tak, wil wel antwoorden, maar wat zal er dan gebeuren? Zal hij te pletter vallen? De man kan de tak niet ‘een beetje’ loslaten. Die tak staat voor alles wat we met veel moeite hebben opgebouwd en dat laten we niet gauw los. We kiezen voor wat we hebben en kennen, vanuit de behoefte om te weten waar we aan toe zijn. Het mogelijk ontbreken van de zin of betekenis van dat alles nemen we op de koop toe. Of niet, dat is een de keuze waar je zelf voor staat.

Een zinvol bestaan is geen gegeven, daar kies je zelf voor. Authenticiteit is hiermee nauw verbonden. Het impliceert dat je dingen doet waarin je echt gelooft: activiteiten die je als zinvol ervaart en die betekenis voor je hebben. Overal om ons heen is de zin van het leven te vinden: in relaties, werk, een goede zaak of religie. Al deze bronnen hebben gemeen dat ze ons motiveren om verder te kijken dan het beperkte eigen belang. Door authentiek te zijn, ben je koersvast, en geen vlag die met elk zuchtje wind een andere kant uit wappert. Als je kiest voor authenticiteit, ben je geloofwaardig en betrouwbaar. Pas dan kun je anderen vertrouwen geven en zinvolle (werk)relaties aangaan.

Zingeving heeft alles te maken met in beweging komen en bewogen worden. Je wilt werk dat ergens over gaat en relaties die werkelijk wat betekenen. Daar is niks verhevens aan, het is gewoon menselijk en dat is wel degelijk zakelijk. Daar gaat mijn werk over, dat is mijn werk!

Thomas Langemeijer

GASSHO training & consultancy