Huh..., veranderprincipes?

Columns

Kom de laatste tijd nog wel eens in een veranderkeuken binnen ons publieke domein. Waar hard wordt gehakt, gezaagd, gevijld en geschuurd om een taai en ingewikkeld veranderproces vorm te geven. Om zo de organisatie gereed te maken voor de uitdagingen van (over)morgen. Met mooi omschreven doelen in de sfeer van ‘we moeten fors bezuinigen’, ‘we willen leniger worden’, ‘onze time to market moet omhoog’, ‘werkprocessen moeten gestroomlijnder’ en zo meer. Om daar dan met veel elan mee aan de slag te gaan. Vaak top-down gestuurd en een technocratische sfeer uitademend: gedreven door blauwdrukken, procedures, structuren en korte termijn doelen. Overwegend gefocust op de inrichtings- en verrichtingsvraag: ‘hoe richten we onze organisatie opnieuw in’ en ‘welke acties vraagt dit’. Meestal ook overgoten met een ‘one size fits all’ achtige saus. En in combinatie met die inputgedreven doelen zie je dan vaak dat de organisatie zich nog verder naar binnen richt. Waarbij een paar mensen vreselijk druk zijn met het halen van die deadlines en het samenstellen van basale veranderinstrumenten. Zoals organisatie- en formatierapporten en weinig inspirerende ‘was-wordt’ lijsten. Ver weg van de praktijk van alledag. Allemaal met een hoog corvee-achtig gehalte. Terwijl de rest van de meute lekker achteroverleunend zit af te wachten op de tribune… Hoezee.

Bezin op de eigen kernwaarden

De wereld van morgen vraagt om een heel andere positionering van publieke organisaties: niet meer erboven vanuit dat verstikkende wij-weten-wel-wat-goed-voor-u-is, maar er tussen. Horizontaal en netwerkgedreven. Waarin vertrouwen en verbinding cruciale waarden zijn. Uitgaande van burgerkracht waarin sturing op onderlinge complementariteit common sense is. Op weg naar die participatiesamenleving waarbij die burger dan ook een rol van betekenis heeft. Gekenmerkt door een sfeer van ‘risico’s delen is risico’s reduceren’.

Gebruik je kernwaarden

Dat vraagt om een hele andere houding en gedrag. Waarin je mensen moet verleiden om actief te gaan participeren. Om zo met elkaar dat wenkend perspectief ook te kunnen verzilveren. Cruciaal daarbij is dat je mensen écht weet te raken: in ‘harts and minds’. Niet eenmalig, maar keer op keer. Opdat dat intense verlangen naar dat beloofde land ook écht blijft branden. En daarin past het begrip kernwaarden: een explicitering van wat je wilt zijn als organisatie. Niet hoe je bent ingericht, maar wat je uitademt: wat je levert aan toegevoegde waarde, hoe je dat doet en met wie dan. En als je die kernwaarden écht wil interneren in je organisatie, moet je ze vanaf dag één ook laten zien in de verandering die je beoogt. Waarbij de overall verandering een sfeer uitstraalt waar die principes werkelijk van af druipen. Op afstand voel- en merkbaar! Tot werkelijk in alle kieren van je tent. Niet alleen in geschrift, maar vooral geïncorporeerd in dat dagelijks handelen. Te beginnen bij de top uiteraard: want die moet het goede voorbeeld moet geven. In de sfeer van ‘zo doen we dat hier’.

Kernwaarden als veranderprincipes

Een fantastisch hulpmiddel daarbij is om een aantal van die leidende veranderprincipes expliciet te maken. Ze te benoemen als geldende spelregels, niet alleen gedurende de verbouwing, maar vooral ook daarna. Heersende waarden zoals:
- we acteren output gericht: steeds met onze maatschappelijke opgave voor ogen
- we werken samen gericht op het realiseren van onze gemeenschappelijke maatschappelijke doelen
- we sturen sterk op eigen verantwoordelijkheden om zo de rolvastheid te vergroten
- we werken resultaatgericht en zijn aanspreekbaar
- we hebben oog en oor voor ontwikkelingen buiten onze organisatie: ontwikkelen nieuwe diensten mét onze gebruikers
- etc.

Maak de koppeling tussen die maatschappelijke opgave en de verandering. Wees daar helder over. Opdat je zo de slag maakt zoals goeroe Covey ons dat heeft geleerd: 'begin met het einde voor ogen'. Wat gaat die burger en ondernemer er 'at the end' van merken? Wat zijn die publieksgerichte doelen die je nastreeft? Hoe zorg je ervoor dat die burger ook écht een rol van betekenis gaat vervullen? Opdat de afstand tussen de binnen en buitenmuren gaat vervagen. Waarbij iedereen zich realiseert – iedere dag weer opnieuw – dat we op aarde zijn om publieke waarde te creëren! En niet om onze plek in het organogram veilig te stellen...

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Meer over Kernwaarden