De discussies over werken op basis van regels of op basis van principes, rule-based versus principle-based nemen toe. De roep om minder regels wordt vrijwel standaard ondersteund door de wens om te werken op basis van meer algemene afspraken zodat er ruimte is voor interpretatie. Wat me daarbij opvalt is dat er al snel veroordelend wordt gepraat over regels en dat werken op basis van principes bijna heilig is. Tijd om beide in een evenwichtiger perspectief te plaatsen.
Ik begin daarbij met de opmerking dat zowel rule-based als principle-based gaan over werken op basis van regels. Het verschil is dat rule-based uitgaat van zoveel mogelijk regels om het gedrag te beïnvloeden en principle-based juist uitgaat van weinig regels en vooral focus op de relevante principes. De vraag die ik mezelf d...
Is dat niet altijd al hoe het werkt?
Regels zijn er om te regelen. Principes zijn uitgangspunten achter de regels.
Die kunnen zowel op waarden zijn gebaseerd, als op gewenste doelen, als op risico's.
Als je weet welke uitgangspunten achter een regel zitten, weet je wanneer je een regel wel of niet kan overtreden.
Een scheidsrechter in een voetbalwedstrijd is precies daarmee bezig.
Er is zelfs een extra regel gemaakt om zich niet aan de regels te houden: de voordeelregel.
Puur ruled-based is vragen om onrechtvaardigheid. Het is namelijk volstrekt onmogelijk om regels zo op te schrijven dat het voor alle situaties de dingen goed en rechtvaardig regelt.
Dat is precies de bedoeling van mijn betoog. Zoals ik benoem heeft ook werken op basis van principes een basis in regels. Het doel is alleen om het aantal regels te beperken en juist uit te gaan van het idee erachter en daarmee ruimte voor interpretatie te laten. Die ruimte wordt begrenst door waarden zodat we niet ontaarden in een 'alles is mogelijk'-scenario. Het voorbeeld dat je aanhaalt m.b.t voetbal is een heel toepasselijk. Het geeft ook aan hoe moeilijk we het vinden heden ten dage om op basis van principes te werken. Voetbal is traditioneel een sport met maar een beperkt aantal harde regels en geeft erg veel ruimte om situaties specifiek te interpreteren. De scheidsrechter heeft die ruimte per definitie. De discussie die echter steeds heviger wordt is om niets meer aan het toeval over te laten en alles objectief, voor slechts 1 uitleg vatbaar en volledig doorzichtig te maken. Vooral omdat de belangen steeds groter worden. Alles in regels vatten is echter geen oplossing. Ik ben het met je eens.