Pesten op het werk heeft ernstige gevolgen

Voor niet-betrokkenen klinkt het onvoorstelbaar; pesten gebeurt niet alleen op het schoolplein, maar ook in de kantine op het werk. De consequenties voor de geleverde prestaties op het werk zijn ernstig. De werkgever moet het treiteren op de werkvloer dan ook hard aanpakken.Een definitie van pesten zou kunnen zijn: ‘pesten is een herhaaldelijk voorkomende gebeurtenis van onrechtmatig gedrag dat zich uit door middel van handelingen, woorden, daden, gebaren of in geschrift uit’. Pesten op het werk gebeurt door een of meer werknemers en is gericht tegen een individu. Het slachtoffer wordt bedreigd en krijgt permanent kritiek. Vaak wordt ook het privéleven erbij betrokken. Het slachtoffer raakt geïsoleerd; collega's praten niet meer met hem en hij wordt vaak volledig genegeerd.

Pesten op het werk heeft ernstige gevolgen
Des te meer wordt er over hem geroddeld. Hij wordt uitgelachen, bijvoorbeeld als hij fouten maakt. Ook op het werkvlak wordt de situatie onhoudbaar: het slachtoffer krijgt alleen nog maar werk zonder echte betekenis of verantwoordelijkheid. Op fysiek vlak wordt het slachtoffer soms bedreigd. Dit kan ook seksueel zijn.

De consequenties voor de geleverde prestaties op het werk zijn ernstig. Pesten maakt mensen ziek. Flink ziek. Slachtoffers voelen zich machteloos, verliezen hun zelfvertrouwen en durven uiteindelijk niet meer naar het werk te gaan. In ernstige gevallen raakt de werknemer depressief of krijgt hij zelfmoordideeën.

Slachtoffers van pesterijen hebben vaak last van stressklachten of psychische klachten waaronder slaapproblemen. Zelfs loopt een klein deel van de getreiterden een psychische stoornis op als direct gevolg van het pesten. Jaarlijks zorgt het pesten op het werk naar schatting voor ruim vier miljoen extra verzuimdagen per jaar. Structureel gepeste werknemers verzuimen namelijk drie keer meer dan collega’s. De waardigheid en mentale integriteit van de persoon die gepest wordt, raakt flink beschadigd.

Maar liefst 52 procent van de slachtoffers presteert beduidend slechter door de stress die het pesten veroorzaakt. Als gevolg daarvan verandert 12 procent van werk. Bovendien is 28 procent drukker met het mijden van de pestkop, dan met werken.

Dure consequenties.
Omdat de werksfeer eronder lijdt, leidt dit ook weer tot slechtere werkprestaties. Werkgevers zijn verplicht een reeks preventiemaatregelen te nemen sinds de ‘Wet betreffende de bescherming tegen geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk’ van 11 juni in 2002.

Sommige bedrijven hebben een bedrijfspsycholoog in dienst, die de werknemer bij kan staan. Dat is belangrijk bij het voorkomen dat een werknemer een burn-out krijgt of overspannen raakt. Want als dat eenmaal gebeurt, is de weg van herstel langdurig en kost het de maatschappij veel geld.

De overlast van het pesten beperkt zich niet tot de gepeste werknemers. Ook hun werkgevers ondervinden negatieve gevolgen van het gepest. Behalve dat werknemers ziek worden, dalen de output en de kwaliteit van het werk. Verder krijgen de werkgevers naast verzuimkosten te maken met kosten voor juridische afhandeling, vertrekregelingen, medische kosten en werving- en selectie. Daarnaast kost het gepest op de werkvloer de samenleving ongeveer 1,5 miljard euro per jaar. Deze kosten worden veroorzaakt door een lagere productiviteit van het bedrijfsleven, hogere ziektekosten en een toenemende WIA-instroom.

Hoe grijp je in als er al wordt gepest?
Belangrijk bij de bestrijding van pesten op de werkvloer zijn gedragsregels en het aanstellen van vertrouwenspersonen met wie gepeste werknemers kunnen praten. Daarnaast speelt de leidinggevende een belangrijke rol. Hij of zij moet werkgevers die pesten aanspreken op hun gedrag.  
Grijp dus tijdig in. Geeft duidelijk aan dat in jouw bedrijf pesten niet wordt getolereerd. Stel een gedragscode op, met basisregels hoe de werknemers met elkaar om horen te gaan. Omschrijf een klachtenprocedure en stel een vertrouwenspersoon aan.

Houd een voorlichtingscampagne over pesten. Dit maakt het bespreekbaar en maakt alle werknemers bewust van de ernst van het probleem. Volg, samen met collega-leidinggevenden, een training over het signaleren van pesten. Zo kun je problemen eerder onderkennen. Zorg voor een prettige, open sfeer, zodat je werknemers op tijd bij je komen met problemen. Ga een gesprek aan met alle betrokkenen. Geef aan dat vanaf dat moment pestgedrag niet meer wordt getolereerd.

Het kan een oplossing zijn om de afdeling anders in te richten: haal het groepje pesters uit elkaar, of geef het slachtoffer een andere plek. Ga na of er zaken spelen binnen de organisatie, die onrust veroorzaken (fusies, overnames). Een open communicatie voorkomt groepsgedrag en kan ervoor zorgen dat er minder wordt gepest. Zorg ervoor dat werknemers meer taken zelfstandig kunnen uitvoeren. Dit vergroot de eigen verantwoordelijkheid van werknemers, zodat zij zich minder kunnen verschuilen achter de groep. Verminder de werkdruk, zodat er minder stress is tijdens het werk. Ga niet in discussie over het waarom van pesten. Dan wordt de schuld bij het slachtoffer gelegd. Pesten mag niet, ongeacht de oorzaak. Geef de dader een andere plek of functie. Let op dat dit geen promotie is. Dan wordt pesten alleen maar beloond. Voorkom dat de treiteraar een nieuw slachtoffer zoekt.

De rubriek ACTUEEL informeert u over recent verschenen berichten in andere media.
Bron: HRpraktijk | 20 februari 2009 Door: Gabor Mooij & Irene Dorrestijn