Een beangstigend beeld van de megalomane macht van banken

De inmiddels ontslagen zakenbankier Rainer Voss (o.a. Deutsche Bank) vertelt openhartig over de financiële praktijken in de bankenwereld en over zijn eigen rol daarin. Wrange herinneringen ophalend filosofeert en speculeert hij over wat we vanuit deze sector nog kunnen verwachten. Tegenlicht selecteerde de meest pakkende passages uit de documentaire Master of the Universe (regisseur Marc Bauder) en gaat in op de nog onderbelichte kanten van wat de ‘bankencrisis’ is gaan heten.  Voormalig topbankier Rainer Voss geeft een ontluisterende inkijk in de financiële wereld.

Slenterend door een desolaat kantoorpand in Frankfurt, het financiële hart van Europa, blikt Rainer Voss - enigszins melancholisch – terug op de hoogtijdagen van zijn carrière.

Trailer van 'Master of the Universe' van regisseur Marc Bauder

Verleid door het grote geld

Rainer Voss (oud-bankier o.a. Deutsche Bank) wilde als een van de weinigen uitwijden over zijn ervaringen. Hoewel hij geen namen van banken of collega-bankiers noemt, geeft zijn relaas een bijzonder inzicht in de financiële wereld van de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw. In deze decennia betraden onder andere de Amerikanen de Duitse markt en brachten een cultuurverschuiving teweeg. Voss is de belichaming van deze omslag. Gefascineerd door het Angelsaksische systeem verruilde hij zijn kleine bank in Noordrijn-Westfalen voor 'het echte werk'. Hij belandde in een wereld waar voor jonge bankiers de bomen tot in de hemel groeiden en moeiteloos miljoenen werden verdiend.

Fragment uit de rechtszaak tegen Goldman Sachs

Waardeloze producten

Voss vertelt uit zichzelf al ogenschijnlijk openhartig over zijn ervaringen, maar sommige fragmenten uit Master of the Universe maken duidelijk dat regisseur Bauder hem ook met kritische vragen heeft bestookt. Hierdoor doet Voss, tot diens frustratie, soms ferme uitspraken. Zo biecht hij op – na het zien van een filmpje over de Goldman Sachs hoorzitting – dat bankiers inderdaad doelbewust waardeloze producten aan onwetende klanten verkochten. Hoewel hij zich hier destijds zelf ook schuldig aan maakte, noemt hij het nu je reinste Schweinerei, waarna hij schrikt van zijn eigen woorden.

Behalve deze frauduleuze praktijken legt Bauder ook andere pijnpunten van de financiële sector aan Voss voor. De noodhulp aan Griekenland, de situatie in Spanje en het 'what if'-scenario als Frankrijk in de economische problemen komt ("Dan is het echt gedaan", aldus Voss), het komt allemaal aan bod. Nederland komt er ook niet ongeschonden vanaf in de toekomstvisie van Voss. Hij vindt het uiterst zorgelijk dat de privéschuld de staatsschuld overstijgt.

Crisis zonder einde

Langzamerhand wordt duidelijk dat Voss geen enkel vertrouwen heeft in de toekomst. De huidige crisis is volgens hem nog niet groot genoeg om het systeem te veranderen en de masters of the universe gaan nog op dezelfde voet door. Politieke interventie of een radicale denker is nodig, zegt Voss. Anders loopt het niet goed af. Tot dit inzicht kwam hij voor het eerst toen hij door de door hem zo geliefde bankenwereld op straat werd gezet. Bauder houdt hem - en zo indirect de gehele bankensector - in Master of the Universe opnieuw deze spiegel voor.

Tegenlicht bespreekt passages uit Master of the Universe met financieel geograaf en journalist Ewald Engelen en met Herman Wijffels, voormalig bestuursvoorzitter van de Rabobank. Wijffels presenteerde in de zomer van 2013 het eindrapport van de Commissie Structuur Nederlandse Banken met daarin voorstellen voor een ‘dienstbaar en stabiel bankwezen’ in Nederland. In Brussel, waar de nieuwe regels voor een Europese bankenunie op de vergadertafels liggen, interviewt Tegenlicht regisseur Jos de Putter Bernard Lietaer, schrijver van ‘Geld en Duurzaamheid. Van een falend geldsysteem naar een monetair ecosysteem’.

De rubriek ACTUEEL informeert u over recent verschenen publicaties. In elk bericht vermelden wij de oorspronkelijke bron. Bron: TEGENLICHT

Regie: Jos de Putter
Regie Master of the Universe: Marc Bauder
Productie: Jenny Borger
Eindredactie: Henneke Hagen & Frank Wiering