Leiderschap is een gezamenlijke verantwoordelijkheid

Columns

 Leiderschap wordt gezien als de verantwoordelijkheid van één individu. Iemand die met vastberaden gezag de richting bepaalt. Die mensen laat doen wat ze normaal niet zouden doen. Maar de vraag is of dit wel een natuurlijke vorm van leiderschap is.

In de natuur kiezen volgers zelf wie ze volgen, terwijl binnen organisaties "volgers" vaak worden aangemoedigd of verplicht om te gehoorzamen aan hun leidinggevenden. Hierbij wordt leiden en volgen gezien als iets dat gemaakt kan worden, waarbij volgzaamheid wordt verwacht en opgelegd door leidinggevenden.

Deze onnatuurlijke benadering leidt tot gevoelens van dwang en drang, wat talenten doet verwelken.

Wederkerigheid

Leiderschap gaat verder dan alleen een individu aan de top met uitzonderlijke vaardigheden. Het omvat de gehele organisatie als één geheel. Leiderschap kan niet los worden gezien van de organisatie. Het vereist een diepgaand begrip van de onderlinge verbondenheid tussen alle betrokkenen, waarbij elk individu een unieke rol speelt in het grotere geheel. Wederkerigheid vormt hierbij de belangrijkste drijfveer, gebaseerd op diepgewortelde menselijke behoeften. Door te streven naar wederkerigheid kan recht worden gedaan aan zowel de ambities van een leider als de behoeften van volgers.

Gezamenlijk leiderschap leidt tot gevoelens van toewijding, wat talenten doet bloeien.

Toewijding

Toewijding, ook wel "dedicatie" in het Engels genoemd, is de daad van het toewijden van zichzelf aan een bepaalde taak, zaak, doel of relatie met onwankelbare focus en vastberadenheid. Het houdt in dat men volledig betrokken en toegewijd is aan het nastreven van iets, ongeacht de uitdagingen, obstakels of afleidingen die zich onderweg kunnen voordoen. Toewijding is een vorm van zelfleiderschap. Dit is wat organisaties nastreven aan gewenst gedrag en kan worden bereikt door gezamenlijk leiderschap met een hoog bewustzijn. 

Hoog bewustzijn

Een essentiële eigenschap van gezamenlijk leiderschap is een hoog bewustzijn. Handelend vanuit intenties, integriteit en transparantie samen een cultuur bouwen waar openheid en vertrouwen vanzelfsprekend zijn. Een belangrijk kenmerk daarin is zelfreflectie van de gehele groep. Waar fouten niet gezien worden als fouten maar als informatie waar je van kan leren. Waar perfectie en maakbaarheid worden gezien als een fata morgana en creëren vanuit toewijding de norm. Waar voortdurende persoonlijke groei en ontwikkeling cruciaal zijn voor de ontwikkeling van de groep.

Hieronder de verschillende kenmerken van een laag en hoog bewustzijn:

Laag bewustzijn

Hoog bewustzijn

Automatisch gedrag

Bewust gedrag

Geleefd worden door gewoonten

Keuzevrijheid en zelfsturing

Reactief gedrag

Proactief en doelgericht gedrag

Beperkt perspectief

Ruimdenkend en open-midden

Egocentrisch denken

Empathie en compassie

Moeite met zelfreflectie

Zelfbewustzijn en zelfinzicht

Gevoelig voor externe invloeden

Innerlijke stabiliteit en zelfvertrouwen

Vasthouden aan overtuigingen

Bereidheid om te leren en te groeien

Geleid door emoties

Emoties is informatie over jezelf

Gericht op materieel succes

Nadruk op persoonlijke groei en welzijn

Gezamenlijk leiderschap

Laten we het onnatuurlijke individuele leiderschap op basis van dwang en drang met een laag bewustzijn transformeren naar een leiderschap dat collectief gedragen wordt en gebaseerd is op toewijding met een hoog bewustzijn. Laten we de traditionele hiërarchische structuren doorbreken en een cultuur creëren waarin iedereen zich verantwoordelijk voelt voor het welzijn en de groei van de organisatie. Het transformeren naar een gezamenlijk leiderschap met een hoog bewustzijn vereist een geleidelijke verandering van de cultuur en de miniset binnen een organisatie. 

Hier zijn vijf tips om dit te bereiken:

  1. Cultiveer een cultuur van vertrouwen en open communicatie:
    Creëer een omgeving waarin mensen zich vrij voelen om hun ideeën en meningen te delen zonder angst voor negatieve consequenties. Moedig open dialoog aan, waarin verschillende perspectieven worden gewaardeerd en gerespecteerd. Dit zal de betrokkenheid vergroten en het gevoel van eigenaarschap onder medewerkers versterken.
  1. Investeer in leiderschapsontwikkeling:
    Stimuleer de ontwikkeling van leiderschapscapaciteiten bij alle medewerkers, ongeacht hun functie of hiërarchische positie. Bied trainingen en workshops aan die gericht zijn op het vergroten van emotionele intelligentie, communicatievaardigheden, samenwerking en probleemoplossing. Dit zal bijdragen aan het ontstaan van meerdere hoog bewuste leiders binnen de organisatie.
  1. Stimuleer zelforganisatie en gedeelde verantwoordelijkheid:
    Moedig teams aan om zelforganiserend te zijn en samen verantwoordelijkheid te nemen voor hun taken en projecten. Vermijd micromanagement en geef ruimte voor autonomie. Zorg ervoor dat doelen en doelstellingen duidelijk zijn gecommuniceerd, maar laat de teams vrij om hun eigen weg te vinden om deze te bereiken.
  1. Erken en beloon samenwerking:
    Implementeer beloningsstructuren die samenwerking en kennisdeling aanmoedigen. Creëer een cultuur waarin individuele prestaties worden erkend, maar waarin het belang van teamwerk en samenwerking benadrukt wordt. Dit zal het idee van gezamenlijk leiderschap versterken en mensen aanmoedigen om elkaar te ondersteunen.
  1. Zorg voor transparantie en inclusiviteit in besluitvorming:
    Betrek medewerkers bij besluitvormingsprocessen en neem hun input serieus. Communiceer duidelijk waarom bepaalde beslissingen zijn genomen en zorg voor transparantie in het hele proces. Dit zal het vertrouwen vergroten en ervoor zorgen dat medewerkers zich meer betrokken voelen bij de organisatie.

Het bereiken van gezamenlijk leiderschap met een hoog bewustzijn is een proces dat tijd en toewijding vereist. Maar dat is geen excuus om het niet te doen. Want de toekomst heeft geen behoefte aan een "grote leider" die alles bepaalt, maar aan vele hoog bewuste leiders die toegewijd samenwerken om een betere toekomst te creëren. 

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Meer over Sturen op verantwoordelijkheid