Management en Organisatie; lessen van Darwin (2)

Columns

Oerganisatie-denken is het idee dat biologische, ecologische, psychologische, sociologische, culturele, economische, organisatorische en technische systemen allemaal volgens dezelfde wetmatigheden geëvolueerd zijn en op dezelfde manier begrepen kunnen worden. In drie columns worden drie voorbeelden en hun praktische implicaties besproken. Lessen van Darwin (1) is reeds verschenen

Leven op aarde begon volgens wetenschappers zo’n 3,5 miljard jaar terug. De eerste miljarden jaren daarna gebeurde er niet veel. Via een langzaam proces van mutaties en selectie van de beste varianten ontwikkelde het eerste leven zich tot een iets complexer niveau. Maar het bleef allemaal vrij beperkt. Een redelijk saaie bedoening.

Het werd pas echt interessant toen seks werd uitgevonden (zo’n 700 miljoen jaar terug). De essentie van seks is het uitwisselen van genetische informatie tussen familielijnen. Genetische transfer verliep nu niet meer alleen vertikaal maar ook diagonaal. Een verbetering die in ene familielijn werd uitgevonden, kon nu door andere lijnen worden overgenomen. Hier zat echter geen plan achter; het vond volledig random plaats. Naast vele mislukkingen leverde dit soms een gouden combinatie op. Die kon zich vervolgens grootschalig voortplanten en stuwde de soort naar een hoger niveau.

In de geschiedenis van de evolutie markeert het ontstaan van seksuele voortplanting een werkelijke kwantumsprong en schakelde de evolutie enkele versnellingen hoger. Het resultaat was de Cambrische Explosie, een periode dat in zeer korte tijd (200 miljoen jaar) meer, meer gevarieerde, grotere en complexere levensvormen ontstonden dan in de 3 miljard jaar daardoor.

Ook in culturele en technologische evolutie zien we dit fenomeen terug. De boekdrukkunst is weliswaar uitgevonden door Johan Gutenberg (of de Nederlander Laurens Coster of de Vlaming Dirk Martens), maar dit betekent niet dat Gutenberg (of Coster of Martens) dit apparaat van scratch af aan bedachten. De mechanismen waaruit een drukpers bestaat, zijn voor het grootste deel overgenomen van de wijnpers. Ook papier, inkt en stempeltechnieken waren al lang aanwezig. Gutenberg bracht deze elementen bij elkaar, daarin nog speciaal gestimuleerd door een maatschappelijke kracht, namelijk de reformatie en de behoefte aan de verspreiding van de Bijbel in de landstaal. Ideeën moeten seks met elkaar hebben, vormen zo “neue combinationen” en dat noemen we Innovatie.

Les voor bedrijven: zoek niet naar revoluties, verwacht niet het Ei van Columbus van één geniale uitvinder. Innovatie gaat in kleine stapjes, en innovatie is vooral: goed om je heen kijken en touwtjes (ideeën die elders al tot ontwikkeling gekomen zijn) aan elkaar knopen. Innoveren is dus vooral naar opzij kijken, uit het eigen domein stappen en onderzoeken welke functionaliteiten uit andere domeinen in het eigen domein toegepast kunnen worden. Het is meer een zaak van mentale openheid dan van mentale slimheid, meer een zaak van goed jatten dan van moeizaam zelf bedenken. En vooral: van elkaar opzoeken en ideeën uitwisselen…

Henk Verhoeven is werkzaam als docent Toegepaste Psychologie aan de Fontys Hogescholen. Afgelopen zomer publiceerde hij Oerganisatie. De evolutie van samenwerking, van mierenhoop tot multinational (Maven Publishing), waarin hij verschijnselen als samenwerking en technologie vanuit een evolutionair perspectief benadert.

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Meer over Innovatief organiseren