Impact van social media overschat?

Columns

De wijze waarop veel bedrijven en organisaties zakendoen en communiceren met consumenten en klanten is flink veranderd ten opzichte van het pre-internet tijdperk. Een volgende stap in de internetrevolutie is het gebruik van social media in combinatie met mobiele apparaatjes zoals smartphones en tablets die je overal mee naar toe kunt nemen en waarop toepassingen zijn te gebruiken zoals Twitter en Facebook.

Een nieuwe hype zorgt ook voor een nieuwe lichting goeroes en ‘deskundigen’. En natuurlijk gaat deze groep wijzen op het belang en de impact van social media. Het is immers hun bestaansrecht. Dit belang en de impact zijn terug te vinden in uitingen zoals ‘social media ontploffen’ als een bekend persoon iets bijzonders heeft gepresteerd of een onhandige uiting heeft gedaan middels een twitterberichtje (tweet). Ook termen zoals social business doen dan hun intrede en expertise op het gebied van social media krijgt dan vorm via functies of rollen van social business consultant.

De vraag is nu of social media inderdaad zoveel meer impact hebben dan de (oudere) media zoals radio, tv of een gewone blog op internet. Ook in het tijdperk van vòòr de mobiele devices en Twitter werden bekende mensen de dupe van hun eigen onhandige uitlatingen in een interview. Na publicatie in de krant of het tonen op tv had dit dan verstrekkende gevolgen. Alleen krant en tv bestaan al heel lang. Niemand die het dan nog heeft over de impact van de krant en de tv. Het is dus lastig om de werkelijke impact van social media goed in te schatten.

Nog niet zo lang geleden heeft Job Cohen de rol van social media van groot belang geacht bij ‘Project X’ in Haren. Sommige ‘deskundigen’ beweren dat zonder social media de Arabische Lente niet mogelijk was geweest en dat deze bijdroegen aan een strakke planning van de opstanden. Is deze invloed van social media op het verloop van een revolutie nu overdreven of niet?

Een vergelijking van de val van het communisme – toen waren er nog geen social media – met de Arabische Lente biedt interessante inzichten. Het volgende chronologische overzicht is te maken voor een aantal bij de revoluties betrokken landen, het startpunt van de revolutie en de belangrijkste gebeurtenissen:

Val van het communisme (bron Wikipedia)
Begin maand/jaar    Land                     Belangrijke gebeurtenis
Oktober 1989          Hongarije            Opheffen volksrepubliek
November 1989      Duitsland            Val Berlijnse muur
November 1989     Tsjecho-Slowakije Havel wordt president
December 1989     Roemenie           Afzetten dictator Ceauşescu
Januari 1990        Joegoslavië         Slovenië en Kroatië willen autonomie

Arabische Lente (bron Wikipedia)
Begin maand/jaar     Land            Belangrijke gebeurtenis
December 2010       Tunesië      Afzetten president Ben Ali
Januari 2011            Egypte        Afzetten Mubarak
Januari 2011           Jemen         Regering ten val gebracht
Februari 2011         Libië            Opstand tegen al-Qadhafi
Maart 2011             Syrië           Opstand tegen Bashar al-Assad

Beide overzichten laten zien dat belangrijke gebeurtenissen in de verschillende landen elkaar snel opvolgen. Maar er is geen verschil vast te stellen in doorlooptijd van deze gebeurtenissen. De revolutie die heeft geleid tot de val van het communisme heeft met dezelfde impact en in hetzelfde tempo plaatsgevonden als de Arabische Lente. Deze feitelijke opsomming van gebeurtenissen en tijdsvolgorde laat zien dat social media geen doorslaggevende rol lijken te spelen bij het verloop van revoluties…

Waar vind ik toepasbare kennis en gedeelde ervaringen

Probeer het Pro-abonnement een maand gratis

En krijg toegang tot de kennisbank. 110 onderwerpen, kritisch, wars van hypes, interactief en geselecteerd op wat wél werkt.

Word een PRO 

Dik Brouwmeester
Sociale media zijn over het algemeen amusant en soms heel nuttig. Zelf maak ik gebruik van Facebook en LinkedIn. Maar het kan heel goed zijn dat het over vijf jaar klaar is met deze media. Ontwikkelingen gaan snel en zijn onvoorspelbaar. Voor mijn eigen journalistieke bedrijf heb ik er nog nauwelijks voordeel van gehad.

Nadeel is vooral de verslavende werking van sociale media en internet in het algemeen: het bindt je aan je bureau, je wordt passiever, de werking van je brein verandert zelfs, blijkt uit onderzoek, en sommige mensen krijgen ontwenningsverschijnselen als ze zonder sociale media moeten functioneren (of andersom, zoals bij mij: ik kwam terug na een weekje zonder internet en het viel op me als een baksteen).

Kortom: sociale media zijn vooral een onweerstaanbare tredmolen.
Pierre Wolters
Lid sinds 2019
Blij dat er nog meer mensen met gezond verstand zijn. Social Media zijn er om nooit meer weg te gaan, denk ik. Ze zijn soms nuttig, soms amusant soms leerzaam. Er wordt snel mee gecommuniceerd, dat klopt allemaal. Maar ik zou wel eens willen weten hoeveel EXTRA omzet het aan bedrijven gebracht heeft.

Daarnaast ontstaat er ook veel ellende en veel ergernis door en worden mensen er zelfs door beschadigd. Ook dat klopt. Positief is dan weer dat maatschappelijke misstanden soms snel aan het licht komen.

Kortom: plussen en minnen maar naar mijn mening inderdaad overschat en gehypet. Er komt vast wel weer een volgende hype.
Arco Kats
Aardig artikel met een hele goede basisvraag. Maar mijns inziens is de conclusie op zijn social mediaans getrokken, ofwel er is een vergelijk tussen twee zaken gemaakt zonder diepgravend onderzoek naar de werkelijke achtergronden. Met exact dezelfde onderzoeksinspanning valt net zo snel aan te tonen dat het hier wel om een heftige social media revolutie gaat.

Zoals bij iedere nieuwe technologische ontwikkeling is het zo dat aan het begin van iets, de verwachtingen super groot zijn. Dan komen ook de goeroes om de hoek kijken die er heilig in geloven. Op korte termijn stort het vertrouwen in de voortgang in waarna er een nieuwe opkomst volgt. Het moment dat niet alleen de innovators maar de majority zich stort op het algemeen aanvaarden. De impact van socale media op de lange termijn is immens. Misschien niet direct in politieke zin, want daar spelen traditionele machtsverhoudingen nog steeds een rol. Maar de effecten op langere termijn zijn veel groter. Innovaties kunnen versnellen door een veel grotere slagkracht, kennis wordt eenvoudiger gedeeld waardoor de kennisontwikkeling toeneemt. De amateur kan zijn weg vinden via sociale media en zo de gevestigde orde onderuit halen. De macht van de traditionele media komt enigszins onder druk te staan. Kortom, er zullen nog hele spannende tijden aankomen waarin bestaande structuren ontwricht zullen worden. De politieke impact hiervan komt nog, en de huidige machthebbers zullen zich hier nog wel even heftig tegen verzetten.
Niels van der Stappen
Lid sinds 2020
Ik denk dat mobiele bereikbaarheid onze cultuur t.a.v. voortdurend bereikbaar (willen) zijn voor impulsen van ver weg heeft veranderd. Maar we wonen nog steeds in huizen, ontmoeten elkaar toch ook graag in het echt, etc.

Wel een kritische noot t.a.v. de 'analyse' (ik zou het zo niet durven te noemen) van de twee verschillende revolutie-bewegingen.
Belangrijkste vraag is niet of het tijdspad van revoluties anders is, maar of deze revoluties in de Arabische landen in 2011 (op vergelijkbare wijze) zouden hebben plaatsgehad zonder gebruik van social media. Daarvoor moet je echter veel dieper graven en niet alleen naar een paar eenvoudige data kijken!
Karel Smeets
Social Media is mits goed toegepast een ontzettend waardevolle bron van leads online en werkt krachtig voor je organische zoekresultaten.

Wat moet je niet verwachten? Simpel: Dat je aanwezigheid op Social Media leidt tot verhoging van traffic op je website en automatisch ook meer sales. Ik zou geen diensten afnemen van mensen die dit beweren.

Het gebruik van Social Media is geen sprint maar een marathon die weloverwogen gestart moet worden. Een sprintje kan iedereen wel even trekken maar voordat ik een marathon kan lopen denk ik dat ik een jaar training verder ben ;)

Hoe moet je het dan wel goed doen en wat kan je er dan van verwachten? Nutshell:
1. Bepaal of het nut heeft (heb ik er zin in? zit mijn beoogde doelgroep er?)
2. Bepaal je doelen
3. Bepaal de strategie
4. Voer het uit

Niet echt een andere methodologie dan met offline media campagnes. MAAR:

1. Resultaten zijn meetbaar mits je analytics tool goed is ingesteld.
2. Meetbaar succes = herhalen en finetunen met hoge kans op hetzelfde of beter resultaat
3. Goede social campagnes leiden tot het delen van de content die je aanbiedt
en dus tot meer exposure van je merk/product, meer backlinks naar je website
4. Meer backlinks = hogere google-ranking
5. Als je de juiste dingen aanbiedt op social media en veel geeft ga je uiteindelijk dingen terugkrijgen. Die dingen zijn klanten.



Conclusie: Hebben ze dan zoveel meer impact? Mwa ik zou het echt niet durven zeggen. Maar wat ik wel weet is dat dit een van de mooiste middelen is die de moderne marketeer ter beschikking heeft tegenwoordig. Diegene die ze niet gebruikt laat gewoon kansen liggen.

(Ik ben overigens geen Social Media consultant ;) )
Johan Hesselink
Ik ben het met Niels eens,
Twee enorm belangrijke gebeurtenissen op slechts één aspect vergelijken is wat mager.
Verder moet mijn mening over het nut van sociale media nog (verder) gevormd worden.
Naar het schijnt wordt bijvoorbeeld een groot deel van de vacatures in Nederland via sociale media verspreid voordat deze het 'reguliere' circuit bereiken. Om die reden zou het wellicht nauwelijks nut hebben om op een 'ouderwetse' manier te reageren op een vacature.
Jan Roelofsen
Inzet van social kanalen is geen doel op zich. Wel denk ik dat het een handig hulpmiddel is.

Denk aan praktische en uiteenlopende zaken als:
- waarschuwen voor lokale gladheid
- storing bij een publieke taak als trein of wijkcontainer
- kennis delen zodat je gesprekspartner je al 'kent' van Youtube.

Wat je ziet is dat het nu even een hype is; en dat reguleert zichzelf weer.
Leon Dohmen
Dank jullie wel voor de kritische kanttekeningen, nuttige aanvullingen en nuanceringen.

Wat nog waard is om te vermelden is dat bij het inzetten en toepassen van social media dezelfde problematieken worden gemeld als bij het invoeren van andere (informatie) technologie:

- Medewerkers zien het niet zitten, het is iets wat de directie wil;
- Medewerkers hebben geen tijd om ermee aan de slag te gaan;
- Taken voor inzet social media zijn niet ingebed in de functie (het moet er gewoon bij);
- Medewerkers hebben onvoldoende social media vaardigheden.
- ...

Een tamelijk klassiek geluid...

Vriendelijke groet,
Leon Dohmen

Meer over Innovatie