HNW: onafhankelijk werken van plaats en tijd?

HNW wordt meestal omschreven als werk dat niet afhankelijk is van een specifieke plaats en een specifieke tijd. Met de grootheden plaats en tijd kunnen we dus de wereld van het werk schetsen. Als HNW onafhankelijk van plaats en tijd is, zouden we kunnen zeggen dat het ‘oude werken’ vastzit aan een plaats en een tijd. In dat door tijd en plaats ingekleurde werklandschap werken verschillende soorten werkers.

Als u werkt, dan werken u en ik ergens in dat werklandschap. Maar ook uw huisarts, uw verzekeraar, de leraar van uw kinderen. Kortom: iedereen die werkt, past ergens in dat werklandschap. Als we van dat werklandschap een plaatje maken, hebben we het werk waarover we gaan praten mooi in beeld. Hierna worden de verschillende werkers in het werklandschap beschreven.

Nomads

Veel werk was al langer nieuw. De werkers die dit werk doen, noemen we de nomads. Oude bekende nomads zijn politieagenten, bezorgers en monteurs. De straat is hun werkplaats. Vaak werken ze al tientallen jaren op die manier, maar ze zijn zo opgegaan in het werklandschap dat we hen nauwelijks nog herkennen.

Aan de postmoderne rafelrand van dit nomadenlandschap werkt wel een nieuw type werker: de urban nomad. Hippe, vaak jonge professionals, al dan niet zelfstandig en meestal zonder personeel. Voorzien van smartphones, netbooks en tablets bevolken zij in netwerken de meeting points op stations, de coffee- en lounge bars en wegrestaurants.

Voor de nomads, de groep die nu al onafhankelijk van tijd en plaats werkt, is HNW geen issue. Ze doen het al. Ze faciliteren zichzelf of worden door de baas gefaciliteerd. Buiten het zicht werken van de baas deden zij al jaren of ze hebben geen baas. Ze zullen de HNW-discussie maar matig begrijpen…

Basers

De absolute tegenpolen van de nomads zijn de basers. Hun werk zit vast aan een tijd en een plaats. Hun base. Meestal omdat er klanten naar hun winkel komen, hun werkplaats de plek is waar ze auto’s repareren of hun kantoor de plek is waar je opdrachtgevers treft.

Vaak leveren zij tastbare producten of is het klantcontact zo vanzelfsprekend geworden, dat ‘any place - any time’ niet erg voor de hand ligt. De perspectieven van HNW lonken, maar verbleken door het pragmatisme van hun baas of de organisatie waar ze werken.

Shifters

De groep shifters lijkt op de basers met het verschil dat de shifters met flexibele arbeidstijden op een vaste locatie werken. Bekende shifters herkennen we natuurlijk in de gezondheidszorg en andere nachtbrakende beroepen. Kleinere shifters vinden we onder de kantoorbevolking. Vroeg komen, vroeg gaan. Laat komen en laat gaan. Of, helemaal niet komen en thuiswerken.

Deze groep heeft vaak al proefondervindelijk dan wel gepland kennisgemaakt met het HNW. Hun werkplekken zijn dan kleurrijke interieurarchitectonische hoogstandjes. Werkplekken heten flexplekken en de über-shifters in de groep hebben van hun baas een app gekregen waarmee ze vrije werkplekken in het hippe pand kunnen lokaliseren. De state-of-the-art-shifters zoeken een werkplek bij wat ze die dag van plan zijn. De shifters bevolkten de proeftuinen die de pioniers van HNW aanlegden.

Loggers

De laatste groep wordt gevormd door de loggers. Vaak worden zij verhuurd als tijdelijke arbeidskracht of doen dat zelf bij twee of meer werk- c.q. opdrachtgevers. Hun uren worden op basis van facturen betaald. Er zijn is belangrijk, hoewel de trend wel is dat er toe doen belangrijker wordt. De grote omslag moet natuurlijk nog komen. Wachten is op het moment dat niet het aantal declarabele uren de omzet bepaalt, maar het resultaat of de toegevoegde waarde. Loggers doen mee met de omgeving waar ze werken, maar omdat ze wel zichtbaar aanwezig moeten zijn, mengen ze maar slecht met de shifters.

Wat cijfers over werkers

Onze totale beroepsbevolking bestaat uit bijna 8 miljoen mensen. De helft daarvan geeft aan de overstap te kunnen maken naar HNW (bron: Stichting Natuur en Milieu). Ongeveer 1,8 miljoen stapt zo af en toe over als shifter of logger. Een slordige 0,8 miljoen kunnen we tot de nomads rekenen en werkt intensief onafhankelijk van plaats en tijd. Een groeiende groep bestaat uit zelfstandigen zonder personeel (zzp-ers). Naar schatting verdienen 0,7 miljoen werkers zo hun brood. Exacte cijfers zijn niet bekend, maar onder de basers zijn ze erg schaars.

Wie aan HNW wil, gaat op reis. Hoe lang die reis is en hoeveel hobbels we onderweg tegenkomen, hangt af van een aantal zaken. Lang niet altijd is op voorhand helder zicht. Wat we wel weten, is dat we op weg naar HNW werkers verschuiven van de ene groep naar de andere groep in het werklandschap. De meest avontuurlijke reis zal de baser beleven als hij zichzelf transformeert tot een nomad. ‘Onbegonnen werk’, zal de criticus zeggen. ‘Een mooie uitdaging om de bedrijfsprocessen onder de loep te nemen en de kansen optimaal te benutten’, zal de organisatieadviseur aangeven.

Alles over Het Nieuwe Werken.