Sterft HNW een vroege dood?

Ik vermoed dat het al weer zeker twintig jaar geleden is dat de eerste manager op het idee kwam om medewerkers vanuit huis te laten werken. Ingegeven door de steeds maar toenemende files, duurder wordende kantoorlocaties en natuurlijk de irritatie over het vele geouwehoer op de werkvloer.

Een van de pioniers van het nieuwe werken was Interpolis, de verzekeringsdochter van Rabobank. Zij bouwden midden jaren '90 een nieuw hoofdkantoor in hartje Tilburg waar voor 1500 medewerkers maar 950 werkplekken werden gecreëerd. Behalve dat Interpolis vele miljoenen bespaarde op de bouw- en huisvestingskosten werd dit voorheen stoffige bedrijf een populaire werkgever onder hoog opgeleide jongeren. Overigens ging het Interpolis project meer over flexibele werkplekken dan over thuiswerken. Pas in 2006 kwam het begrip echt in zwang toen Microsoft op Schiphol een kantoor neerzette dat volledig was ingericht volgens het concept van Het Nieuwe Werken. Geen enkele medewerker had een vaste werkplek maar ook geen vaste werktijden.

De laatste jaren leek niets een globale doorbraak van HNW meer in de weg te staan. Vooral de jaar-in-jaar-uit verder toenemende filedruk en niet te vergeten de snel toenemende snelheid en betrouwbaarheid van het internet kwamen de nieuwe manier van werken tegemoet.

So far so good zou je denken. Binnen een mum van tijd heeft iedereen een vaste werkplek thuis en organisaties die flexibele werkplekken aanbieden als Igluu en OfficesForYou gaan een gouden toekomst tegemoet.

Totdat de nieuwe Personeelsdirecteur (de naam alleen al) van Yahoo aankondigde het thuiswerken te gaan verbieden. Notabene de baas van een van de eerste grote internet startups! Volgens de HR-directeur Jacky Reses gaan kwaliteit en snelheid verloren als mensen thuiswerken. Pas als medewerkers weer fysiek bij elkaar zijn kan het bedrijf weer een geheel worden. Aldus de personeelschef en haar baas CEO Marissa Mayer. Dat het hier over twee vrouwen gaat maakt het verhaal nog curieuzer dan het al is. Het lijkt erop dat deze dames niet bekend zijn met Skype, Facetime of AnyMeeting.

Dat HNW veel vergt van werknemers was al wel bekend: discipline, organisatietalent en verantwoordelijksgevoel, om er maar een paar te noemen. Overigens moet HNW niet verward worden met het recht op een vaste thuiswerkdag. Het gaat om flexibiliteit met betrekking tot het tijdstip en de locatie waarop het werk wordt uitgevoerd, maar zeker ook om samenwerken.

Wat dit voorval met Yahoo echter duidelijk maakt is dat HNW juist veel vraagt van het management en de leiding van een organisatie. Van hen wordt in feite een grotere aanpassing gevraagd dan van de werknemer.

De leiders en managers van een organisatie moeten leren om niet langer op aanwezigheid en ìnzet te belonen, maar op output en de manier waarop medewerkers met elkaar samenwerken en tot nieuwe initiatieven komen. Vooral voor managers is het wennen dat hun taak niet meer voor een belangrijk deel bestaat uit controleren en bijsturen. Nu komt het echt aan op motiveren, het vooraf stellen van duidelijke doelen en deadlines en soms ook het afremmen van medewekers. Bovenal gaat het om het vertrouwen van de leidinggevenden (op zich al een misplaatste term in deze context) in de medewerkers. Het vertrouwen dat er aan een doelstelling gewerkt wordt en dat er niet gelanterfanterd wordt. Een kwestie van loslaten dus en dat is een activiteit of beter gezegd een karaktertrek waar de meeste managers en zeker de controlfreaks onder hen, onzeker van worden.

Hoe zouden ze dat zien bij Yahoo dat duizenden zoniet tienduizenden medewerkers hun thuiswerkplek opdoeken, weer strak om 7:00 aansluiten in de file en om 8:00 met z'n allen bij de koffieautomaat de grote verhalen van het weekend delen? De participatie van vrouwen in het arbeidsproces zal noodgedwongen afnemen, opgroeiende kinderen eten weer vaker uit de magnetron omdat de ouders nog onder weg zijn.

Nee ik vermoed dat deze move van Yahoo niet veel met HNW te maken heeft. Het is veel eerder een paniekzet van een bedrijf dat de laatste jaren te weinig innovatief is geweest en de strijd dreigt te verliezen van bedrijven als Google, Apple en Evernote. Het terugroepen van de troepen naar kantoor is niet meer dan een drogreden waar ze falend leiderschap mee proberen te verdoezelen. De leiding van Yahoo lijkt terug te willen grijpen naar vergane zekerheden uit een vervlogen tijdperk. In plaats daarvan zouden ze de bestaande kantoren beter kunnen ombouwen naar ontmoetingplaatsen voor de medewerkers. Gelijktijdig zou een poging gedaan kunnen worden om op technologisch gebied weer voorop te gaan lopen. Dat zou wellicht kunnen leiden tot een nieuwe golf van creativiteit waar mooie nieuwe producten en diensten voor de toekomst uit kunnen voortkomen.

Het slot van deze column schrijf ik in de eerste voorjaarszon op een bankje in de binnenstad van Utrecht, ondertussen genietend van een heerlijke cappuccino. Voorlopig omarm ik nog gewoon het werken onafhankelijk van tijd en plaats!