Zomaar een verhaal…..
Ken je dat? Dat je eens in de zoveel tijd tegen iets aanloopt, iets hoort, leest of iemand ontmoet wat je bij blijft. Sterker nog, wat je niet meer los kan laten? Zo’n ervaring heb ik gehad en die wil ik graag met jullie delen. Het is rond 2007 , in die tijd kwam ik in aanraking met opleidingen op het gebied van veranderkunde, leiderschap en (anders) organiseren. Hierin werd mijn toch al aanwezige dosis 'omdenken' verder gevoed. Dit maakte dat ik vaak, en steeds vaker een afwijkende visie op onderwerpen kreeg dan mijn omgeving. Zo ook over de spreuk 'hard op de inhoud, zacht op de relatie'. Ik kon er helemaal niets mee. Het klopte voor mijn gevoel niet. Alleen was ik toen niet in staat het concreet te maken. Totdat ik het volgende meemaakte.
Besluitvorming in een andere cultuur
In een intensief opleidingstraject had ik het voorrecht om met mijn mede-studenten een studiereis naar Botswana te maken. Een week ondergedompeld aan de andere kant van de wereld, tenminste mijn wereld, leren van Botswanese leiders over gemeenschapsdenken, verbinden, inspireren en dat alles in een land dat midden in een transitie zit.
Grondhouding, of paradigma is dat ieder individu zijn of haar identiteit ontleent aan de gemeenschap. Ik ben omdat wij zijn. Dat is iets anders dan de westerse mentaliteit, waar kennis of bezit of (formele) positie onze identiteit vorm geeft. Tevens is de Kgotla (plek van samenkomen en samenzijn) leidend in hoe er vanuit leiderschap wordt gedacht en geacteerd. Het grondwettelijke recht om te spreken (!) maakt dat iedereen zich ten overstaan van leidinggevenden uitspreekt. Het groepsproces is gericht op onderling vertrouwen en de ruimte om onbevangen je mening te geven binnen de groep. Besluitvormingen vinden plaats in de Kgotla, waar een leider uitgaat van een natuurlijk geloof in mensen, deze geeft zonder iets te verwachten en onpartijdig kan luisteren. Tijdens een Kgotla hoort de leider iedereen neutraal aan en neemt uiteindelijk de beslissing op basis van wat hij heeft gehoord. Uiteindelijk zijn de besluitvormingsprocessen extreem kort ten opzichte van de westerse processen, hebben meer draagvlak en raken de bezieling van de organisatie en de mensen die er in werken meer.
Tijdens die reis zijn we onder andere een meegelopen in een diamantmijn en –fabriek. Vanwege een aantal dodelijke ongevallen aldaar, was er die dag een Kgotla georganiseerd waarbij de leidinggevenden de vraag dienden te beantwoorden wat er geregeld moet worden als jij (leidinggevende) nu door een bedrijfsongeval om het leven komt. Persoonlijker kun je het niet maken.
Hard en soft systems
In de sessies die volgden nam ik deel, zo goed en kwaad als het ging. Je moet je voorstellen dat we daar dagen van 16 uur draaiden, het ontzettend warm en indrukwekkend was, wat mijn Engelse spreekvaardigheid nogal beïnvloedde. Echter meende ik in een gesprek een manager iets horen zeggen over hard systems en soft systems. Omdat ik niet zeker wist of ik hem goed had begrepen, vroeg ik hem tussen twee sessies in, wat hij precies bedoelde. Ik kreeg namelijk de indruk dat hij processen en regels als soft noemde en de mens als hard. Hij vertelde mij dat dat exact is wat hij zei. Regels, procedures, machines en dergelijke zijn de zachte kant van leidinggeven en organiseren. De mens, relaties, passie, en ontwikkeling de harde kant ervan. Want zei hij, dat gaat over elkaar raken en geraakt worden, over elkaar helpen, en dat kan soms pijnlijk zijn, dichtbij, en emoties oproepen.
Ik kreeg het toen even te kwaad. Werd emotioneel en kreeg tegelijk een combinatie van eureka en halleluja-gevoel. Eindelijk had ik iemand gevonden die mij begreep en die ik begreep, en dan nog wel aan de andere kant van de wereld. Jullie kunnen je voorstellen dat ik de rest van die dag niet veel meer heb gedaan dan met een onbevangen en verbaasde blik heb rondgelopen.
Zijn naam ben ik helaas vergeten , de ontmoeting staat voor altijd in mijn geheugen en mijn hart gegrift. Mijn gevoel had eindelijk handen en voeten gekregen: (met je) hard(t) op de relatie, zacht op de inhoud. Omdat mensen er toe doen, relaties er toe doen, emoties er toe doen.
Daar wordt ik nou warm van.
Met onbevangen groet,
Martin
Gerelateerde artikelen
Vertrouwen als fundament voor beter resultaat...
Edwin Tuin
Q van de relaties bepaalt de kwaliteit van de organisatie
Lex Sanou
Vertrouwen is de basis van een goed functionerend team
Actueel MNGMNTST
De weg naar effectieve relaties!
Ton de Baaij
Wat is de kern van goede besluitvorming?
Actueel MNGMNTST
Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren
Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)
Word een pro!
SCHRIJF MEE >>
Wat een goed en mooi verhaal!
Wat ik herken is dat ik zelf ook al jaren voel en weet dat er iets niet snor zit met de one liner "Hard op de inhoud, zacht op de relatie". De keren dat ik deze, wat mij betreft, onbenullige one liner gebruikte was ik hem vooral aan het nuanceren en toelichten... anders gezegd, hij werkte voor mij ook al niet. Jouw verhaal keert de boel om en zet aan tot nadenken. De woorden 'zacht' en 'hard' zijn wat mij betreft totaal niet op zijn plaats, ook niet als je ze omwisselt. Zacht op de relatie nodigt wat mij betreft uit tot 'toedekken' en 'ontsnapgedrag', dus eens, zacht is hier niet op zijn plaats. Hard op de inhoud.... geen idee wat ik hiermee moet ... zacht op de inhoud dan?? Concreet, transparant, consequent, doelgericht en consistent 'gedrag' zouden het wat mij betreft zowel op de inhoud als op de relatie goed doen.
Vrgrt,
Marleen
Dhr. Hendriks is zo onbewust bekwaam geworden in het omdenken dat hij de uitspraak ‘hard op de inhoud, zacht voor de relatie’ klaarblijkelijk al omgekeerd had geïnterpreteerd vóór hem goed en wel begrepen te hebben. Geen wonder dat de gedachte ‘hier klopt iets niet’ hem bleef achtervolgen. De uitspraak is namelijk niet een ‘spreuk’ over leidinggeven en/of besluitvorming, maar een richtlijn die van toepassing is op onderhandelingen. Het heeft dus alleen betrekking op een leidinggevende die aan het onderhandelen is (niet zelden het geval overigens in ons polderland). De Kgotla is echter duidelijk geen onderhandelingsproces, zoals we dat hier kennen in het licht van de betreffende richtlijn.
Nog amusanter is het om te bemerken dat de aanpak van de Kgotla desalniettemin best een fraaie illustratie is van de richtlijn. De leider neemt tenslotte zelf een beslissing, waar vervolgens niet meer aan te tornen valt. Veel harder op de inhoud gaat het niet worden. Ook luistert de leider onbevangen, geeft ruimte en heeft vertrouwen in de medewerkers. Veel zachter op de relatie wordt het ook niet hoor. Een ervaren onderhandelaar zal zelfs denken dat blind vertrouwen veel té zacht is op de relatie”. Maar in Botswana heeft hij wellicht ongelijk.
Voor mij wordt het echt hilarisch als vervolgens mevr. vd Velden opmerkt dat het verhaal (over de Kgotla naar ik aanneem) mooi aansluit op Appreciative Inquiry (AI). De gelijkenis over oprechte aandacht voor mensen klopt inderdaad. Maar dat de leider van de Kgotla volkomen autocratisch beslist heeft niks te maken met AI of waarderend leiderschap. Integendeel, het staat er helemaal haaks op! En verder lees ik nergens terug dat er tijdens de Kgotla vooral aandacht is voor wat er al goed gaat of te waarderen is in de organisatie en waar de (verander)kracht ligt. Toch wel hét belangrijkste kenmerk van AI.
De aansluiting is dus die van de spreekwoordelijke tang op het varken. Ook mevr. vd Velden is blijkbaar een onbewust bekwaam omdenker van formaat. Of gewoon iemand die een kans om zichzelf even te pitchen niet graag laat liggen.
Enfin, welkom in Babylon allemaal!
Overigens wel een mooie methodiek hoor die Kgotla. Ik wens u er veel succes mee in polder minnend Nederland. En natuurlijk ook met omdenken, want daar houd ik wel van. Wat AI betreft, kan ik me prima vinden in de uitgangspunten. Maar ik geef er natuurlijk allemaal ook maar een eigen draai aan ;-)
Zelf kom deze spreuk al zo'n twintig jaar tegen en dan als wijze les aan managers, waarmee gezegd wil worden: maak duidelijke resultaatafspraken met mensen en spreek hen aan als die niet behaald worden (=hard). En tegelijkertijd: wees menselijk, oprecht geïnteresseerd in de ander en begripvol (=zacht). De kunst om dat laatste goed en waarachtig te doen blijkt voor velen moeilijker leerbaar dan het eerste. Daarom wordt ook wel beweerd dat de spreek omgekeerd zou moeten worden, zoals Martin Hendriks - om een ander uitleg - ook wil.
Maar of de spreuk oorspronkelijk bedoeld was voor het uiteggen van groepsdynamische processen? Ik vraag het me af. Dat doet niets af aan het proces van de Kgotla. Ik kan me goed voorstellen dat dit proces, met alle heftigheid en emoties die de dodelijke ongevallen oproepen, grote indruk op je maken als je daaraan deelneemt; als je ervaart hoe het is om WIJ te zijn.
Dank voor jullie reacties. Boeiend en leuk om te zien dat mijn ervaring iets teweeg brengt. Ook interessant dat dit bij ieder van jullie net weer anders is, net zoals je terecht stelt beste Sapperloot.
AI is een mooi instrument of denk- en (vooral) handelswijze, waar ik bekend mee ben. Net zoals het fenomeen Kgotla, staat of valt dit (in termen van effectiviteit) bij de rol van de leider (niet noodzakelijkerwijs een of dé manager) in deze processen. Het stoelt op de in mijn optiek harde principes van vertrouwen, verantwoordelijkheid en verbinden. En zoals iedereen ongetwijfeld weet, komt dit te voet en vertrekt dit te paard. En zie het dan maar terug te krijgen.
Beste Marleen, ik onderschrijf je verhaal. De termen zijn ook niet meer dan letters in een bepaalde volgorde, totdat je ze in concrete daden omzet. Het harde zit em bij mij voornamelijk in hart (in tegenstelling tot hard/onbeschoft/asociaal/beton etc), elkaar raken, samen, energie aanboren. Nogmaals, de woorden krijgen lading als er actie is. En dan passen de termen die jij schetst daar mijns inziens heel goed in.
De vraag van jou, Klaas, of de spreuk bedoelt is voor uitleggen van groepsdynamika, kan ik niet eensluidend beantwoorden. Het is voor mij meer een mindset, of “zijn” (als je begrijpt wat ik bedoel) die altijd met mensen en relaties te maken heeft. Dus ook met en in groepen. Mijn behoefte hierin is meer dat ik het zelf fijn vind om op die manier, of vanuit die grondhouding met mensen samen te werken, relaties aan te gaan, en ook zelf zo behandeld te worden. De context is dan minder relevant. Dit zou zelfs in Babylon voet aan de grond kunnen krijgen ;-)
Het perspectief van omdenken, en dan onbewust bekwaam zijn, tovert een glimlach op mijn gezicht. Zo had ik hier nog niet naar gekeken. Dank voor het inzicht.
@Maaike, ik ga je artikel met belangstelling lezen en zal je tzt een reactie geven.
Groeten,
Martin
In dit artikel lijkt de schrijver vooral bevangen door de hitte en de bijbehorende emoties die versterkt worden in Zuidelijk Afrika door een cultuur die meer waarde hecht aan de onderlinge menselijke verhoudingen in zowel positieve (aandacht) als negatieve (afgunst) zin.
Overigens beweerde een collega (evolutionair psycholoog) dat we vooral door emoties bevangen worden in Zuidelijk Afrika omdat het de onstaansplek is van de moderne mens. Diep in onze oudste hersenschors gaat die associatie werken, wandelend over het bushveld.
Klinkt allemaal wat analyserend maar mijn boodschap zou zijn: geniet van de emotie maar trek vooral geen conclusies als zou hier een nieuw concept in wording zijn. Daarvan hebben we er al genoeg.
Je boodschap onderschrijf ik van harte. Is precies wat er bij mij is blijven hangen met deze ervaring. Een nieuw concept waar je over rept is in mijn optiek niet aan de orde, toch goed dat je dit benoemd. Want dit is wel een valkuil van het westerse denken,
En ja, het was daar errug warm ;-)
groet,
Martin
Ik heb jullie reacties gelezen en ik zie, en vind het boeiend, dat we met een one-liner die lekker bekt, misschien iets 'stoers' uitdraagt (zeker als het gaat over sales) en zo vaag is dat je er direct niks mee kan, hard aan het werk gaan om te interpreteren en te laden. Zelfs als mind set vind ik 'hard' en 'zacht' veel te ver afstaan van wat je er daadwerkelijk mee zou moeten willen of willen onderzoeken, beetje tricky. Ik val in herhaling. Ik stel dan ook voor: "Concreet op de inhoud, respectvol op de relatie" en dat is dan eigenlijk oud nieuws :-)
Dank voor het delen van jullie zienswijzen!
Vrgrt,
Marleen
Je stelt iets moois aan de kaak. De woorden zijn niet zozeer waar het over moet gaan. Uiteindelijk gaat het om de intentie waarmee je iets doet en de toon die je daarbij aanslaat.
Het gaat mij dan niet zozeer om dat ik (of wie dan ook) gelijk heeft. Het onderzoeken, zoals je stelt, is belangrijker en waardevol. Immers, iedereen spreekt de taal die hem of haar het beste past. Ik zal bijvoorbeeld nooit in het chinees tegen je praten. Dan komt mijn boodschap waarschijnlijk niet over zoals ik bedoel.
Ik merk tegelijkertijd op dat concreet en respectvol dezelfde linguistische karakteristieken heeft als hard (hart) en zacht. Ook deze zijn multi-interpretabel en door ieder individu verschillend te laden. Ik ben het helemaal met je eens dat het onderzoeken, nieuwsgierig zijn, openstaan voor, de ingredienten zijn die betekenis en waarde kunnen geven aan de woorden.
En inderdaad, het is allemaal geen nieuws ;-)
Dank voor je inbreng!
Met onbevangen groet,
Martin
Ik ben van mening dat Martin de andere cultuur, de andere wijze van leven, de andere manier van besluitvorming aan den lijve heeft ondervonden. En dat is heel iets anders dan een boek lezen of een rollenspel doen. Martin heeft een unieke ervaring gehad en ik ben jaloers op hem. Zo'n ervaring ver(r)ijkt je leven. Fietsen leer je ook niet uit een boekje.
De volgende quote heeft mij het meest geraakt:
"De mens, relaties, passie, en ontwikkeling de harde kant ervan. Want zei hij, dat gaat over elkaar raken en geraakt worden, over elkaar helpen, en dat kan soms pijnlijk zijn, dichtbij, en emoties oproepen"
Martin, heb jij het volgende boek gelezen:
http://www.managementboek.nl/boek/9789079768011/zijn-zij-gek-of-ben-ik-het-wim-van-dinten
Een mooie samenvatting vind je hier:
http://www.sezen.nl/kern/orientaties-en-organiseren
Dank voor jouw verhaal, het heeft mij ontroerd.
Dank voor je reactie.
Het boek dat je noemt ken ik niet, maar staat nu wel op mijn leeslijst.
mvg
Martin