De weg naar effectieve relaties!

In mijn praktijk kom ik vaak onmachtige mensen tegen. De situaties waarin zij verkeren, lijken onoplosbaar omdat hun collega, hun manager of het hele bedrijf zich tegen hen keren of hen iets onverkwikkelijks aandoen.

Zo praten ze dan ook: “Hij gaf mij met Nieuwjaar niet eens een hand. Dat is toch geen stijl! Vind je ook niet?” of “Als het slecht gaat in de markt, pakt het bedrijf altijd de hardwerkende medewerker, zoals ik, het eerste aan. Ze redden hun vege lijf ten koste van ons.” of “Mijn manager weet niet eens wat ik doe en nu beoordeelt hij mij ook nog eens negatief.” In persoonlijke situaties zoals bij scheidingen, praat mijn cliënt over wat de toekomstige ex hem of haar allemaal aandoet. “Hij gaat gewoon zijn eigen gang alsof we nooit iets samen hebben gehad.”

Het zijn kreten uit onmacht, die voortkomen uit de gerichtheid van de getroffene op de ander. Hoe meer de ander centraal staat in het denken, spreken en handelen, hoe onmachtiger de mens wordt. Soms blijft iemand daar hardnekkig mee doorgaan. In zo’n geval is de persoon compleet bezet en geïdentificeerd met de onmacht tegenover de ander.

Welk proces speelt zich hier af en hoe kan iemand effectiever worden?

De mensen, waar ik het over heb, zijn niets meer of minder dan ik, jij of jouw collega’s. Kijk maar eens goed rond, luister maar eens goed naar wat jouw collega’s zeggen. Telkens als zij hun zinnen beginnen met ‘jij’, ‘hij’ of ‘zij’ spreken ze uit onmacht. Probeer maar eens naar jezelf te luisteren als jij tegenover iemand spreekt en de zinnen begint met ‘jij’, ‘hij’ of ‘zij’. Als jij jezelf zo hoort praten, weet ik bijna zeker dat jij je ergens onmachtig over voelt en niet effectief bent in jouw gedrag. Dat is op zich niet erg, maar als jij in een situatie komt, waar jij voortdurend zo spreekt, loop je uiteindelijk vast. Je zal er dan zelf wat aan moeten doen al of niet met hulp van een derde. Dat is dan verstandig en moedig, want dan heb jij voor het eerst zelf verantwoordelijkheid genomen voor de situatie waarin jij verkeert. Dan heb jij zelf gekozen om jouw ineffectieve gedrag te stoppen. Dat is een mooi begin van verandering.

Als ik alleen over jou praat, jou overal de schuld van geef, wat jij mij aandoet, van alles van jou verwacht zonder dit uit te spreken, dan ben ik niet effectief. Ik neem nergens verantwoordelijkheid voor. Ik blijf buitenspel.

Als ik de moed heb mijn collega een goed Nieuwjaar te wensen, ook al doet hij dat niet, doe ik wat ik het liefste zou doen en laat dat niet afhangen van wat hij doet. Als ik naar mijn manager ga en vraag, wat ik kan doen om bij te dragen aan de moeilijke marktomstandigheden, leg ik mijn lot niet in zijn handen. Ik neem verantwoordelijkheid voor wat de situatie nodig heeft in plaats van af te wachten wat de manager ermee doet. Als ik in een echtscheiding lig en haar gedrag bevalt me niet, kan ik haar beter zeggen wat haar gedrag met mij doet. Dan blijf ik de verantwoordelijkheid nemen voor mijn aandeel in de relatie, zoals ik deze wil invullen.

In effectieve relaties spreek ik niet over jou, maar met jou vanuit wie ik ben en wat ik wil. Dat is alles wat er nodig is om effectief te zijn in het contact met mijn collega, mijn manager, mijn bedrijf en al mijn andere relaties. Probeer het maar eens!

Ton de Baaij is werkzaam bij De Baaij Authentikos (www.authentikos.nl)