Flow en Synergie

Ik volg op TV een tussentijdse beschouwing van een belangrijk voetbalevenement waarbij een aantal goedgebekte kenners het hoogste woord voeren. Ze geven hun commentaar op de verrichtingen van een uitstekend draaiend elftal, dat we net op het scherm hebben zien spelen. Een vroegere doelverdediger die zich deze keer bij de kenners heeft gevoegd, merkt op de vraag van de gespreksleiding, hoe een dergelijk goed spel nou mogelijk is, ietwat kaal en droog op: ‘Ja zie je, als je in een flow zit, kan zoiets zomaar gebeuren. Dan draait zo’n elftal als een tierelier en gaat het vrijwel vanzelf.’
De overige kenners knikken wijsneuzerig en mompelen instemmend, om vervolgens over te gaan tot een ander wederom ‘interessant’ sportief onderwerp . . . . en dan breekt mijn klomp. Mijn boerenverstand zegt, dat de overigens terechte opmerking van deze oud-keeper, wel wat al te gemakkelijk door de zogenaamde kenners wordt geaccepteerd. Iedereen doet net alsof hij weet en helemaal begrijpt wat flow is en waarschijnlijk om die reden vraagt niemand van het gezelschap door. Ze doen alsof, maar hebben waarschijnlijk geen idee waar ze het over hebben. Op deze manier opgevat, zou flow een toevallig bijverschijnsel zijn, iets dat je zomaar per ongeluk kan overkomen en precies daartegen kom ik in opstand.

Alhoewel je flow, wat ik zelf liever synergie zou willen noemen, niet bij voorbaat kunt plannen of er gericht naartoe kunt werken, is van toeval of per ongeluk geen sprake! Iedereen en dus ook ieder team, kan voorwaarden creëren of zoals de Taoïst zo mooi zegt, ‘de akker voorbereiden’ om synergie, flow dus, als het ware uit te nodigen. Volgens mij zouden echte kenners het daarover moeten hebben. Hoe kan een groep spelers of medewerkers zo met elkaar samenwerken, dat er spontaan synergie uit ontstaat. Dat één plus één, méér wordt dan de som der delen!

Kortweg is over synergie of flow te zeggen, dat deze fantastische energie eerst dán ontstaat, als buiten samenvalt met binnen en voor voetbalspel zou dat inhouden; dat wat de spelers met hun spel aan de buitenkant op het veld laten zien, samenvalt met wat hen van binnen zoal beroert.
Dat klinkt als oneliner hier zo neergeschreven eenvoudig, maar we moeten daarbij wel bedenken, dat een dergelijke attitude in onze westerse cultuur volledig indruist, tegen hoe wij met resultaten en spelen plachten om te gaan. Wij hebben geleerd te denken in winnen en resultaten behalen en hebben dat zo tot ultiem doel verheven, dat we het van de spelers die het doel moeten realiseren, hebben losgemaakt. De voetballers evenals de medewerkers, zijn daardoor met hun hoofden grotendeels met de resultaten, de doelpunten en de winsten bezig, waarmee het paard achter de wagen wordt gespannen. Nooit zal iemand met een dergelijke instelling ook maar iets van flow of synergie kunnen ervaren, dat is onmogelijk!
Het is bij de leiding van organisaties, evenals bij de trainers van sportverenigingen, nog steeds gebruikelijk, het aan de buitenkant vertoonde spel, volstrekt los te zien van wat de spelers van binnen beroert. Dat immers moeten ze thuis in hun privésituatie zelf maar uitwerken, daarvoor worden ze niet betaald!
Zolang een sportvereniging, een onderneming en organisatie, dat wat spelers of medewerkers intern beroert, los zien van het getoonde spel aan de buitenkant - op het werk of in het veld - moet er gebikkeld en gezwoegd worden en is het vechten tegen de bierkaai. Alle kenners ten spijt, nooit of te nimmer zal hieruit de energie van flow of synergie kunnen ontstaan, daar is een heel andere instelling voor nodig. Het spel, de spelers op het veld, de vereniging of de organisatie en de leiding zijn één onlosmakelijk en strikt met elkaar verbonden lichaam.