Extra personeel nodig?

Er is een schreeuwend tekort aan gekwalificeerd personeel, er zijn meer vacatures dan werkzoekenden. Een ongekend ingewikkelde situatie van heel veel vraag, met zeer weinig aanbod. Dus gaan werkgevers een soort kat en muis spelletje spelen met elkaar, om de ‘talenten’ bij elkaar weg te trekken.

Is dat nou wel zo handig? Want je wilt graag productieve medewerkers, er ligt immers veel werk dat gedaan moet worden. Maar nieuwe medewerkers moeten ingewerkt worden, die zijn pas na 3 maanden tot een jaar echt productief. En vertrekkende medewerkers zijn al bezig met afronden, dus ook niet op de top van hun presteren. Eigenlijk zou je dus zo min mogelijk verloop willen. O ja, en zo min mogelijk ziekteverzuim, klachten, ongevallen en andere inefficiëntie. Stel nou dat dat kan. Stel dat je, in plaats van je focus te leggen op meer werknemers, je pijlen intern richt? Dat je zorgt dat je huidige personeel zo productief mogelijk is en doelgericht werkt aan jouw bedrijfsdoelstellingen? Misschien klinkt dat ingewikkeld, het lijken nogal wat dingen waar je dan aan moet werken. Maar wat als ik je vertel dat het begint met één ding? Het begint met toegevoegde waarde.

Waarom toegevoegde waarde?

Tegenwoordig hoor je steeds vaker dat, met name de jongere generatie, behoefte heeft aan ‘purpose’. Ze willen werken voor een bedrijf dat een positieve bijdrage levert. Ze willen zingeving. Die behoefte aan zingeving is overigens niet nieuw en ook niet alleen een behoefte van de jongere generatie. Daniel Pink beschreef in zijn boek ‘Drive: The Surprising Truth About What Motivates Us’ (2009) drie factoren die essentieel zijn voor intrinsieke motivatie: Autonomy, Mastery en Purpose. Medewerkers willen invloed op hun werkzaamheden (autonomie), hun kwaliteiten kunnen inzetten (meesterschap) en een bijdrage leveren aan ‘iets dat groter is dan henzelf’ (zingeving). Met name die laatste klinkt best groot.

Wat nou als jouw bedrijf niet direct een positieve bijdrage levert aan de wereld? We zijn niet allemaal wereldverbeteraars, de meeste bedrijven doen iets heel praktisch. Of, in sommige dienstverleningsgevallen, iets heel vaags? (Sorry.) Gelukkig hoeft het niet heel groot te zijn. De behoefte aan zingeving komt namelijk voort uit een basisbehoefte van je brein en dat is de behoefte om waarde toe te voegen.

Terug naar vroeger

Om je brein te kunnen begrijpen, moet je je beseffen dat we als mensheid, het grootste deel van ons bestaan in groepen hebben geleefd. Je brein is in die periode van zo’n 1,5 miljoen jaar, flink geëvolueerd. Bijna die gehele periode leefde de mensheid in clans, groepen die als gezamenlijk doel hadden om te overleven. Voor je brein heeft overleven overigens ook de hoogste prioriteit. Je brein wil jou zo lang mogelijk in leven houden en onderdeel zijn van een clan draagt daar aan bij. Om erbij te horen waren een aantal dingen belangrijk, de eerste is dat je toegevoegde waarde moest hebben binnen de groep. Wanneer je de beste jager was, heel goed wapens kon maken of de medicijnvrouw was, was je van waarde voor de groep en wilden ze je er graag bij hebben. Had je weinig toegevoegde waarde, maar wilde je wel mee eten of bescherming van de groep? Vergeet het maar. Waarde toevoegen betekende dus acceptatie en dat betekende weer een verhoogde kans op overleving. Daar wordt je brein blij van.

Tegenwoordig leven wij natuurlijk niet meer samen in clans. Je brein ziet, voor het gemak, elke groep waar je deel van uitmaakt als een soort clan. Je gezin, je vriendengroep, je sportclub en ook je team op het werk. Binnen al die groepen is het, voor je brein, van belang dat je toegevoegde waarde hebt. Je brein wil weten dat je plekje in de groep zeker gesteld is. Op het werk zie je dat terug, zowel op werkinhoudelijk gebied als op sociaal/collegiaal gebied. Sommige medewerkers zien hun toegevoegde waarde bijvoorbeeld op functie inhoudelijk gebied: ze zijn de specialist met kennis op hun vakgebied. Maar waarde toevoegen op het werk kan ook door bijvoorbeeld de altijd behulpzame collega te zijn, die voor iedereen problemen oplost. Of de verbinder die altijd zorgt voor een kaartje bij verjaardagen en het organiseren van teamuitjes op zich neemt.

Hoe die toegevoegde waarde er ook uit ziet, iedereen probeert (onbewust) zijn plek in een groep veilig te stellen, door een bepaalde rol te vervullen. Wanneer wij zeker zijn van onze toegevoegde waarde, dan geeft dat rust en voldoening. Wanneer we echter het gevoel hebben weinig waarde toe te voegen, dan zorgt dat voor spanning en angst. Je brein vertelt je namelijk dat je potentieel in (levens)gevaar bent, omdat je de kans loopt verstoten te worden uit de groep.

Samengevat betekent dit twee dingen:

1. Toegevoegde waarde betekent niet dat we allemaal wereldverbeteraars willen zijn. We willen merkbaar een bijdrage leveren aan ons team en (nog beter) de organisatie waar we deel van uitmaken.
2. Het gevoel geen of weinig toegevoegde waarde te hebben, zorgt voor stress. Dat zorgt op zijn beurt voor minder productieve medewerkers, slechtere motivatie en in het ergste geval zelfs uitval door mentale klachten.

Toegevoegde waarde zichtbaar maken

Dat betekent dat het je heel veel oplevert, wanneer je je medewerkers toegevoegde waarde kan geven. Beter nog: dat ze hun toegevoegde waarde inzetten om de bedrijfsdoelstellingen te behalen. Dat doe je door als organisatie een duidelijke strategie te hebben én te zorgen dat het voor je medewerkers duidelijk is hoe ze hier aan bijdragen.

- Dat begint ermee dat je in één duidelijk zin kunt verwoorden waarom je als bedrijf doet wat je doet. Wat is de toegevoegde waarde van je bedrijf, wat is jullie ‘waarom’?
- Vervolgens vertaal je dat naar maximaal 3 strategische doelstellingen (meer kunnen je medewerkers er niet onthouden).
- Daarna zorg je dat iedere medewerker begrijpt hoe zijn of haar dagelijkse werk bijdraagt aan het behalen van die doelstellingen. Afhankelijk van de grootte van je bedrijf moet je eerst nog een paar vertaalslagen maken naar subdoelstellingen en teamdoelstellingen.

Het gaat er uiteindelijk om dat iedere medewerker weet wat zijn toegevoegde waarde is én dat deze door het team en de organisatie gezien en gewaardeerd wordt.

De voordelen van aandacht besteden aan toegevoegde waarde gaan verder dan alleen een gevoel van zingeving. Medewerkers die waarde toevoegen zijn gemotiveerder en gemotiveerdere medewerkers zijn productiever. Bovendien zorg je voor betere samenwerking, omdat iedereen werkt aan hetzelfde einddoel. Dat geeft focus en meer doelgerichtheid. Al deze dingen werken stress verlagend. Je hebt dus minder kans op uitval door mentale klachten.

Door aan toegevoegde waarde te werken, heb je misschien helemaal geen extra personeel nodig.