Drama op de werkvloer: een (on)bewuste managementkeuze

Ken je dat? Dat je wel weet dat klagen en mopperen totaal niet effectief is? Dat in de aanval gaan of je verdedigen ook niet helpen? En dat dat grote verantwoordelijkheidsgevoel je alleen maar meer apen op je schouder bezorgt? Maar dat je het gevoel hebt dat je er niets aan kunt doen!!!?

Het rare is; we weten dat dergelijke situaties, 'dramasituaties' genoemd, niet effectief zijn. Toch creëren we onbewust ongelofelijk veel dramasituaties. Niet alleen bij onszelf maar ook bij anderen.

Wat zijn dramasituaties? Dat zijn reactieve situaties waarin je negatieve emoties creëert en de schuld van je emotie onbewust bij anderen neerlegt.

Ik durf wel te stellen dat we verslaafd zijn aan drama. We vinden het onbewust heerlijk om veel negativiteit om ons heen te zien. Kijk maar eens naar alle media; we smullen ervan als het ergens anders slecht gaat. Waarom? Omdat we onszelf dan beter voelen. Dit wordt veroorzaakt door de overtuiging dat het in ons eigen leven nog wel meevalt. Deze overtuiging houdt echter ons eigen drama in stand. We hoeven geen verantwoordelijkheid te nemen voor ons eigen drama. We blijven zelf genoeg drama creëren.

Dramakillers
Een drama uit zich in drie verschillende soorten reactieve rollen: de slachtoffer-, aanklager- en de redderrol. Wanneer we tijdens het werk in een van deze rollen belanden zitten we in de dramadriehoek.

Slachtoffers
Je voelt je slachtoffer van alles om je heen. Je spreekt vaak in termen van ‘ja, maar’, ‘ik ben nou eenmaal zo’,’ ik heb het nou eenmaal druk’, ‘ik kan er toch ook niets aan doen’ etc. Kortom: slachtoffers klagen graag en voelen zich vaak minder dan anderen.

Aanklagers
Je valt een ander graag verbaal aan met woorden en zinnen als; ‘wat ben je toch vergeetachtig’, ‘aan jou heb ik ook niets’, ‘ik irriteer me enorm aan jou’, ‘kun je niet eens stoppen met dat gezeur’ etc. Aanklagers vallen anderen aan, weten het altijd beter en plaatsen zichzelf vaak boven de ander.

Redders
Je helpt anderen te veel en te graag en je neemt verantwoordelijkheden op je die niet bij jou horen. Je lost te graag problemen van collega’s op, vindt het moeilijk om te delegeren en houdt erg van harmonie. Redders gaan niet graag conflicten aan.

Welke drama’s creëren we in de praktijk?

Een voorbeeld: Kees is leidinggevende en klaagt geregeld over het slechte management van zijn organisatie. Hij vindt dat zijn leidinggevenden geen helder beleid uitzetten, hem niet voldoende motiveren en ideeën van hem niet oppakken. Dit geklaag zorgt ervoor dat Kees onbewust regelmatig in een slachtofferrol belandt. Maar wat is het effect van dit klagen op zijn team? Hij belast zijn team onbewust met zijn geklaag en dat roept vervolgens veel negativiteit bij zijn mensen op. Geen wonder dus dat Kees een team heeft dat vaak moppert en weinig enthousiasme uitstraalt en niet de resultaten haalt die Kees zo graag wil.

Tijd voor reflectie
Kees is in een slachtofferrol belandt en zijn team daardoor ook. Kees legt echter de schuld van de problemen die hij ervaart bij de directie en zijn team neer. Onbewust wil hij dat de directie verandert en dat de mensen in zijn team veranderen.

De ellende is dat klagen Kees iets oplevert (elke drama-rol levert namelijk iets (schijn)positiefs op waardoor je een dramarol onbewust in stand houdt). Slachtoffergedrag wordt vaak ingezet om aandacht te krijgen; mensen gaan met je meepraten, je betrekt anderen in je drama en krijgt bevestiging dat jij er ook niets aan kunt doen. Dit zorgt ervoor dat je geen verantwoordelijkheid neemt voor je eigen gedrag en drama’s. Doe je dat wel dan moet je aan jezelf toegeven dat jij het allemaal zelf creëert. En dat doet pijn aan ons ego. Het ego moet dan toegeven dat hij heeft gefaald.

Werkvloerdrama’s creëren we dus zelf. De uitdaging is je bewust te worden welke drama’s jij creëert en daar verantwoordelijkheid voor te nemen. Dit doe je door je eigen ineffectieve gedrag helder te krijgen. Een drama wordt namelijk veroorzaakt door je eigen ineffectieve gedrag. Jij versnelt dus je eigen drama.

Top 5 dramaversnellers
Deze ineffectieve gedragingen komen het meest voor:

1. Ongeduld (aanklagergedrag)
2. Confrontatiemijdend gedrag (reddergedrag)
3. Te groot verantwoordelijkheidsgevoel hebben (reddergedrag)
4. Te grote controledrang c.q. perfectionisme (aanklagergedrag)
5. Klagen (slachtoffergedrag)

Stappenplan om aan de dramadriehoek te ontsnappen

Stap 1: Weet wanneer jij in negatieve emoties schiet. Wees je daar bewust van. Het zijn vaak de situaties waarin je iets wilt veranderen dat niet te veranderen is.

Stap 2: Bedenk welk ineffectief gedrag hoort bij deze emotie. En stel vast in welke dramarol jij bent geschoten.

Stap 3: Neem verantwoordelijkheid voor je gedrag. Zie in dat dit gedrag van jou is en dat je niemand de schuld kunt geven voor datgene wat jij als negatief ervaart.

Stap 4: Onderzoek wat de dramarol je in (schijn)positieve zin oplevert.

Stap 5: Ontdek welke belemmerende overtuigingen dit gedrag in stand houden. Zet vervolgens deze belemmerende overtuigingen om in helpende overtuigingen. Hoe? Door te benoemen hoe je anders met deze situatie om wilt gaan.