Wanbeleid, ronduit hufterig gedrag, fraude, misleiding we lezen er over en zien het om ons heen. De prijs die we betalen is fors. Cynisme, apathie, wantrouwen, meedoen omdat iedereen het doet, het is allemaal zichtbaar. Hoe is te voorkomen dat organisaties zo ver afglijden, en belangrijker hoe is te voorkomen dat jij zo ver afglijdt onder het mom van "zo ging dat nou eenmaal", "ze deden het overal zo", "tja, het was de cultuur hé".

Bestuurders en (top)managers moeten in staat zijn ingrijpende beslissingen te nemen. Beslissingen waarbij je jezelf niet populair maakt, maar die eenvoudigweg soms onvermijdelijk zijn. Beslissingen over ingrijpende reorganisaties die massale ontslagen met zich meebrengen en grote offers vragen van werknemers. Maar het zijn soms ook beslissingen die te volgen en uit te leggen zijn. Het kan pijnlijk zijn een bedrijf weer gezond te maken.

Er zijn echter ook beslissingen die minder goed te volgen zijn. Beslissingen die er toe leiden dat overheden of banken moeten bijspringen om een bedrijf overeind te houden. Beslissingen die vooral lijken te zijn ingegeven om de belangen van slechts een selecte groep mensen te dienen. Beslissingen die er voor zorgen dat complete bedrijven ten onder gaan. Kortom beslissingen die een hoop schade en ellende veroorzaken en waarbij er slechts een selecte groep mensen buitengewoon goed uitspringt.

En dit geldt natuurlijk niet alleen voor bestuurders en (top)managers. Jij bent de bestuurder en managers van je eigen leven. Ook jij kunt in een situatie verkeren waarin je een ingrijpend besluit moet nemen. Soms prima uit te leggen, maar soms is een situatie ronduit complex en spelen er grote (persoonlijke) belangen of verleidingen mee. Wanneer zeg jij nee, ondanks dat de verleiding groot is en persoonlijk voordeel met zich mee brengt. Wat helpt jou in lastige situaties een moreel juiste keuze te maken?

Hoe is te voorkomen dat mensen volledig ontsporen door het nemen van (foute) beslissingen waarbij eigenbelang voorop lijkt te staan. Een goed doordacht en oprecht geschreven persoonlijk statuut zorgt daarvoor. Het persoonlijk statuut is je moreel kompas. In De zeven eigenschappen van effectief leiderschap gaat Stephen R. Covey in op het belang van een persoonlijk statuut. Eén van belangrijkste tips van Covey bij het schrijven van een persoonlijk statuut is te beginnen met het einde voor ogen.

Stel je voor dat je naar een begrafenis gaat van iemand van wie je veel gehouden hebt. Je parkeert je auto bij de aula en loopt naar binnen. Binnen zie je de kist te midden van een zee van bloemen. Je ziet vrienden en familieleden. Je voelt verdriet, maar ook een diep gevoel van saamhorigheid. Dan loop je naar voren en kijkt in de kist. Plotseling zie je jezelf. Dit is je eigen begrafenis en al deze mensen zijn gekomen om jou de laatste eer te bewijzen en hun gevoelens van waardering en liefde te uiten. Je besluit te gaan zitten in afwachting van de dienst. In het boekje op je stoel lees je dat vier mensen een toespraak zullen houden. De eerste is iemand van je familie, die van ver is gekomen. De tweede is je beste vriend(in), iemand die zal vertellen hoe je was. De derde is een collega van je werk. En de vierde is één van je buren.

Het is buitengewoon confronterend om voor jezelf een voorstelling te maken van het einde van je leven. Daar wil je het liefst niet over nadenken. En toch is het een bijzonder heilzame opdracht, jezelf tijd gunnen om, met het beeld van je eigen begrafenis in gedachten, diep na te denken over de vraag wat jij hebt gedaan voor deze wereld. Wat voor een echtgenoot of echtgenote je was? Wat voor een vader of moeder? Wat voor een zoon of dochter? Wat voor een vriend of vriendin? Wat voor een collega?

Nadenken over bovenstaande vragen en de verkregen antwoorden vormt de belangrijkste input voor je persoonlijk statuut. Het vormt je eigen persoonlijke levensfilosofie want het geeft antwoorden op wie jij ten diepste wil zijn, over wat je wil bereiken en geeft op die wijze aan wat voor jou belangrijke waarden zijn. Het vormt de basis voor persoonlijk leiderschap. Hoe anders zou je leven verlopen wanneer je nu al weet wat echt belangrijk voor je is. Het persoonlijk statuut is je gids, je kompas voor het leven.

Ik acht de kans niet groot dat je in je persoonlijk statuut schrijft dat werken het allerbelangrijkste in je leven zal zijn. Dat je werk er voor moet zorgen dat je puissant rijk zal worden en dat je op die wijze status en aanzien zal verwerven, desnoods ten koste van anderen. Als werk al in je persoonlijk statuut tot uiting komt dan is het waarschijnlijker dat het gekoppeld is aan woorden als: interessant, zinvol, leuk, inspirerend en dat werk ten dienste van iets moet zijn. Dat het ergens aan bijdraagt. Het is niet voor niets dat op de tweede plaats van zaken waar mensen op hun sterfbed spijt van hebben is "ik wou dat ik niet zo hard gewerkt had". En op de eerste plaats staat "ik wou dat ik de moed had gehad om een leven te leiden waarbij ik trouw was gebleven aan mezelf, in plaats van te leven volgens de verwachting van anderen". Trouw blijven aan jezelf heeft te maken met persoonlijk leiderschap en dat is de plaats waar alle leiderschap begint, bij jezelf! Niemand wil toch terug kijken op zijn leven en tot de conclusie komen dat er te weinig tijd is besteed aan gezin en vrienden. Dat je er niet was op die momenten wanneer je het hardst nodig was. Zou het werkelijk troost bieden als je zou kunnen zeggen "maar ik heb ze wel een groot huis en forse bankrekening nagelaten?"