Winnen zonder strijd (Sun Tzu)

Afgelopen weekend volgde ik een training met de titel: The Art of War. Ancient Strategies in Modern Times. Het was een introductie op de strategieën van Sun Tzu, een Chinese generaal die ca 2500  BC leefde. Deze man legde in een - naar verluidt - nogal onleesbaar boek een systeem van regels vast voor elke fase van willekeurig welk militair conflict. Het is het oudst bekende boek over oorlog en strategie en het wordt vandaag de dag nog altijd gebruikt door strategen, generaals en ook CEO’s*. Omdat die regeltjes schijnen te werken. Geen kattepis dus.

To fight, or not to fight
Doel van de kunst van het oorlogvoeren is volgens Sun Tzu: winnen zonder strijd.
Het vernieuwende van zijn boek was dat de allerbeste veldheer niet degene is die uitmuntend kan vechten, maar degene die fysiek gevecht weet te voorkomen. Interveniëren is goed als het in overeenstemming is met ‘de wil van de hemel’ (wat er nodig is). Vechten wordt dus niet als iets verkeerds beschouwd, maar je doet het enkel en alleen als het echt niet anders kan, aangezien dit altijd, aan beide kanten, verliezen en schade met zich meebrengt.
In zijn tijd die ‘de Periode van de Strijdende Staten’ wordt genoemd, een verlichte visie.

Mentaal strijden
Sun Tzu geeft tevens aan dat conflict onvermijdelijk deel uitmaakt van het leven. Je kunt niet voorkomen dat het ontstaat. En dus geeft het je strategisch voordeel als je goed met conflict kunt omgaan. Het boek geeft met grote nauwkeurigheid aan welke strategie je wanneer in zou moeten zetten. Hij baseert zich daarbij op principes: basale wetten over hoe dingen werken. Hoewel zijn fysieke gevechtsstrategieën ook naar mentale strategieën te vertalen zijn, gaat het boek duidelijk niet over soft skills. Hieronder wat concepten uit zijn traktaat die ik graag met jullie wil delen.

Grondhouding
Om in overeenstemming met de wil van de hemel te kunnen handelen is wijsheid nodig.
De noodzakelijke eigenschappen van een veldheer (leider) zijn volgens hem dan ook: wijsheid, oprechtheid, menselijkheid, moed en striktheid.  Ook geeft hij precieze aanwijzingen over hoe de wijze leider receptief wordt voor de wil van de hemel: ‘Alleen door eenvoud en nederigheid krijgt de wijze leider zijn visie helder. Alleen door rust en innerlijke vrede ontwikkelt hij groots perspectief (Vast View) op de situatie’.

De rol van kennis
Om naar de wil van de hemel te handelen is kennis nodig. Kennis van je zelf, kennis van de ander en kennis van de situatie. Wie weet wat hij zelf wil en wat de ander wil, loopt kans te kunnen winnen zonder strijd. Wie slechts weet hij zelf wil en niet wat de ander wil, heeft 50% kans om het conflict tot een goed einde te brengen. Wie slechts weet wat de ander wil en niet wat hij zelf wil, heeft ook 50% kans om er aan uit te komen. Wie niet weet wat hij wil, en ook niet weet wat de ander wil, heeft geen schijn van kans om het conflict op een goede manier op te lossen. Dat laatste klinkt simplistisch, echter, de ervaring leert dat de meeste mensen in geval van conflict zich met name bewust zijn van wat ze niet willen, en niet weten wat ze wel willen.

Het geheel overzien
Kennis is één ding - en zeer belangrijk voor het oplossen van conflict! - maar minstens even belangrijk is het vermogen om vanuit een onthecht standpunt de gehele situatie te overzien (Take Whole) en van daaruit te handelen.
Om dat te kunnen komt de eerder genoemde grondhouding weer op de proppen: eenvoud, nederigheid, rust en innerlijke vrede. Van daaruit ontstaat helder zicht, het vermogen de kern van de zaak te zien en intuïtieve ingevingen inzake wat te doen.

De handeling en het momentum
En als er dan gehandeld wordt, gaat het er niet alleen om dat deze handeling in overeenstemming is met de wil van de hemel, maar ook dat deze op het juiste moment plaats vindt. Het volgende interessante model hierover komt uit de Denma Translation van The Art of War:

Toelichting: Als je het juiste doet op het juiste moment, heb je geluk en pakt alles goed uit. Doe je iets wat minder ‘slim’ is, maar je doet het op het juiste moment, dan loop je het risico dat het fout gaat. Doe je iets wat niet slim is en je doet het ook nog eens op het foute moment, dan kun je het schudden. Doe je het juiste, maar niet goed getimed, dan heb je kans dat het goed gaat.
Interessant hieraan vind ik het verschil dat gemaakt wordt tussen het risico dat het fout gaat en de kans dat het goed loopt. Mooi inzicht.

* Meer over Sun Tzu voor managers lees je op de ManagementSite in het artikel De wijsheid van het Oosten voor managers.

Mocht je het oorspronkelijke werk willen lezen, dan zijn de beste vertalingen (van het Chinees naar het Engels) de uitgave van Roger Ames ‘The Art of Warfare’ en de ‘The Art of War’ van The Denma Translation Group.