Weerstand! Trekken aan een dood paard?

Er verschijnen tientallen artikelen over weerstand bij veranderingen in organisaties, over hoe ingewikkeld dat is voor managers of teamleiders. Soms ontzettend terecht, maar soms ook een makkelijke manier om de eigen verantwoordelijkheid aan de kant te schuiven… De beste oplossing voor weerstand  bij verandering is confronterender. Wegnemen van weerstand bij anderen betekent namelijk allereerst het erkennen van weerstand bij jezelf. En dáár gaat deze column over.

Als ridder op pad

“De hele organisatie zit in de weerstand, het is trekken aan een dood paard!” Herkenbaar? Als heldhaftige en bevlogen ridder trek je je harnas aan en bindt je de strijd aan tegen alles wat niet meebeweegt. Moedig ga je op pad om die weerstand-draak te verslaan.

Je zit zelf in de weerstand!

Wacht even. De organisatie als slagveld? De collega’s als potentiele overwinbare objecten? Het lijkt heldhaftig, maar is het niet afschuiven van eigen verantwoordelijkheid? Want het ligt opeens niet meer aan jou: je collega’s willen niet veranderen, de organisatie is ouderwets en alles gaat traag.

Misschien is er maar één conclusie te trekken. Anderen in de weerstand? Je zit zelf in de weerstand!

Erken je eigen weerstand

Zelf in de weerstand? Ja, de weerstand om de situatie te erkennen zoals deze is. De weerstand om te erkennen dat er in een organisatie een jarenlange voorgeschiedenis is waar de nodige kwesties hebben gespeeld en de nodige gevoeligheden zijn ontstaan. De weerstand om de mensen te erkennen zoals ze zijn, inclusief hun toewijding en betrokkenheid bij hun huidige werkzaamheden (ja inderdaad, een mooi synoniem voor weerstand-bij-verandering). Veranderen doe je vanuit de erkenning van de realiteit zoals die nu is en niet ergens in het luchtkasteel van de wenselijke nieuwe situatie. Zonder het bouwen op het fundament van de realiteit is elke verandering een slag in de lucht.

Herken je eigen weerstand

Hoe je je eigen weerstand herkent? Durf eens kritisch naar jezelf te kijken. Hoe kijk je naar de huidige situatie? Vind je dat een achterhaald zooitje wat nodig anders moet? Zijn je medewerkers allemaal vastgeroest? Hoe praat je met mede-leidinggevenden, vrienden of familie over je team? Kom jij als heldhaftige ridder alle problemen oplossen? Distantieer je jezelf van hen en durf je niet vanuit ‘wij’ te praten (“ik wil wel anders, maar zij zijn erg moeilijk, zij willen niet”)?

Je eigen weerstand heeft nogal wat consequenties. Het verklaart het paard van de organisatie dood. En met dat je dat paard doodverklaart, verandert je collega in een vijand. Het verandert jou in een ridder die zijn harnas aantrekt en het strijdtoneel betreedt. Als jij je collega´s als vijanden ziet, zullen ze jou dan als vriend zien?

Harnas uit!

Dat dode organisatie-paard waaraan je ogenschijnlijk aan het trekken bent… Misschien houdt het zich wel als dood zodat het niet door de vijandelijke ridder wordt opgemerkt. Wanneer je er echter als vriend naar omziet blijkt hij minder dood dan hij lijkt. Dus rest er maar één ding: je harnas uittrekken zodat je jezelf niet als vijand, maar als vriend kan laten zien. Want het overwinnen van een vijand resulteert in een dode vijand. Het inwinnen van een vriend resulteert daarentegen in vertrouwen in de toekomst! Weerstanders zouden zomaar in voor- en medestanders kunnen veranderen.

Conclusie

Het is de hoogste tijd om te stoppen met het verschuilen achter het dode-paard-gehalte van de organisatie! Durf je eigen weerstand te erkennen. En durf als leidinggevende een nederige plek in te nemen. Dat betekent niet dat je over je heen laat lopen, maar dat je alle voorgeschiedenis van de organisatie en inspanningen van haar werknemers erkent en respecteert. Stop vooral met klagen over je team, je beperkt je eigen bewegingsvrijheid door niet te geloven in de bereidwilligheid van je mensen. Blijf jezelf continue kritisch onderzoeken op weerstand, in plaats van de weerstand bij de ander neer te leggen. Want wie alsmaar klaagt over de weerstand bij anderen is zelf een ridder op een dood paard. Vreemd hè, dat je niet vooruit komt?!

Anneke Verboom, Newpublic