Ik vertrouw je tot op het bot!

Iedereen lijkt het erover eens dat een succesvolle samenwerking begint bij vertrouwen in elkaar. Waarom lijkt juist dit vertrouwen bij samenwerkingsverbanden in de bouw dan vaak zo afwezig en zelfs onbespreekbaar?

Ik ken een architect die zeer vooruitstrevend werkt in en aan nieuwe vormen van samenwerking in de duurzame woningbouw. Hij stelt het volgende. Bij elke (potentiële) samenwerking legt hij allereerst het volgende uitgangspunt als randvoorwaarde op tafel: “Ik vertrouw jou tot op het bot.” En hij kijkt je daarbij ernstig aan. Wat roept dat op? Voor sommigen juist wantrouwen, zo blijkt. Zeker in de bouw, want daar zijn we dit niet gewend. “Wat is dat voor rare snuiter?” “Wat wil hij van me?” “Vertrouwen leidt maar tot misbruik”. “In de bouw kun je elkaar nu eenmaal niet vertrouwen”. Natuurlijk is er kans op misbruik van vertrouwen. Maar interessant is dat deze zelfde heer stelde: de 10% missers wegen niet op bij wat hij in de overige 90% van de gevallen juist aan ongekende meerwaarde genereert door deze opstelling. Wat gebeurt hier?

Een kernvraag is wat mij betreft hoe je vertrouwen creëert in een sector die zijn historie niet mee heeft op dat punt. Hoopgevend daarbij is wat een directeur van een toeleverancier van de bouw, eind dertig, me laatst zei: “Ik spreek regelmatig met directeuren van allerlei bouwbedrijven en er is veel oude cultuur. Maar als ik kijk naar onze generatie: die willen het écht anders, die willen oprecht en open samenwerken op een manier die nieuw is voor de bouw. Ze worden vaak nog geremd door de top. Het is een kwestie van tijd...”

Vanuit de taalgeschiedenis heeft het woord vertrouwen iets te maken met hoop en met zorg voor elkaar. In basis gaat vertrouwen over het nakomen van afspraken, over openheid over en erkenning van elkaars belangen en waarden en het zorgvuldig hiermee omgaan. Het gaat over authenticiteit en je kwetsbaar durven opstellen.

Zou het kunnen zijn dat de nieuwe manier van samenwerken in de bouw start met de grondhouding om partijen altijd te vertrouwen, totdat het tegendeel bewezen is? In plaats van andersom, zoals het nu meestal gaat.

Naief! Hoor ik dan al mensen roepen: zo werkt dat helaas nu eenmaal niet in onze sector. Misschien. Echter vanuit een ander perspectief bekeken gaat het over de overtuiging dat “wonderen” verricht worden vanuit geloof, vanuit hoop, vanuit vertrouwen. Geloof, hoop en vertrouwen maken de weg vrij voor nieuwe werkelijkheden. Alle wereldreligies omarmen dit principe en ook vele niet-religieuze benaderingen. Een grondhouding van vertrouwen als wegbereider voor een nieuwe samenwerking in de bouw?

Vertrouwen opbouwen in zakelijke relaties

Wat betekent dat dan concreet hoor ik mensen vragen. Wel, bijvoorbeeld dat je in elke nieuwe of bestaande samenwerking de volgende stappen bespreekbaar maakt en volgt en misschien zelfs vastlegt om elkaar eraan te herinneren wanneer nodig:

1. Ken jezelf en je eigen belangen, waarden en stijl van werken
2. Wees daar open over naar de andere partij (durf je kwetsbaar op te stellen!)
3. Leer de andere partij goed kennen met zijn belangen, waarden en stijl van werken
4. Erken en respecteer expliciet de legitimiteit van de belangen, waarden en stijlen van beide partijen.
5. Adresseer deze aspecten serieus in het werken met elkaar.
6. Maak geen misbruik van informatie waardoor de ander geschaad wordt, maar geniet van mogelijkheden om de ander te helpen (wederkerigheid is waarschijnlijk!)
7. Kom je afspraken rigoreus na of communiceer tijdig als dat echt niet lukt.
8. Spreek de ander aan als die afspraken niet nakomt en stimuleer ook communicatie van die kant.

Dit gaat niet vanzelf. Er is bewuste en voortdurende aandacht nodig om dit te laten werken. Misschien zelfs ondersteuning van buitenaf. Ik verbaas mij er regelmatig over dat, hoewel zelfs wetenschappelijke studies op bijvoorbeeld het gebied van infrastructurele projecten en allianties keer op keer aantonen dat dé belangrijke succesfactor gelegen is in het “softe” samenwerken, waaronder dus ook vertrouwen valt, er toch maar een handjevol organisaties is dat werkelijk met tijd en geld investeert in dit aspect. De makkelijkste return on investment is investering in samenwerking: je verdient het in een veel-veel-veelvoud terug en toch...doen we het meestal niet. WAAROM NIET?

Ik denk omdat het een onbekend gebied is voor de meesten in deze sector en we als mens liever het probleem in onze comfortzone trekken (beleid, cijfertjes, contracten) dan het proberen op te lossen op een terrein waar we kwetsbaar en onzeker zijn. Met alle consequenties van dien...

Hoe zie jij dit en wat zijn jouw ervaringen met dit thema? Deel je reactie hieronder, ik ben benieuwd!