Op jacht naar die verborgen synergie

We weten het toch allemaal: de broekriem moet strakker worden aangetrokken. Dat horen we immers al meer dan twee jaar. Het moment van ‘praten of schrijven’ lijkt binnenkort achter ons. Nog even de verkiezingen en dan kunnen we écht aan de bak met de output van die twintig rapporten (!) die in het kader van de brede herwaardering zijn samengesteld. Dan moeten we dus keuzes gaan maken. Interessant is dan de vraag hoe we dat dan gaan doen. En of we de bereidheid hebben om deze schaarste te gebruiken als een koevoet om de ingesleten gewoonten van onze overheid, van onze publieke diensten, los te wrikken - zodat we nu eindelijk al die zinnige verbeteringsideeën die al zo lang liggen te verstoffen uit de kast kunnen halen en gewoon kunnen gaan implementeren.

Laten we dus voorkomen om weer in die val trappen om veranderingen op dezelfde klassieke wijze te blijven aanpakken. Zoals we dat al jaren hebben gedaan. In de sfeer van ‘als je doet wat je deed, krijg je wat je altijd al kreeg’. Fata morgana denken dus. Gewoon dus alsof er helemaal niets aan de hand is. En dat terwijl we heel goed weten dat zo’n traditionele aanpak helemaal niet succesvol is. Dat we verandertrajecten dus niet moeten beginnen met een discussie over structuren en zuilen, dat we de klant of gebruiker niet langer als sluitpost moeten blijven zien, dat we moeten afstappen van de ouderwetse topdown benadering, dat het toko-denken echt ondergeschikt moet zijn aan het collectieve belang en dat we in verbinding moeten staan met ons publiek om zo ook publieke waarde te creëren. Want de geschiedenis leert ons toch dat deze benadering niet leidt tot succes. Of zoals Albert Einstein het destijds formuleerde: ‘We can’t solve problems by using the same kind of thinking we used when we created them’.

Laten we deze kans aangrijpen om die verborgen synergie te verzilveren door vooral slimmer te gaan werken. Anders. Door patroondoorbrekende interventies te realiseren. En dan heb ik het niet over onzinnige ideeën zoals het samenvoegen van ministeries of provincies - want dat is zeker een garantie voor opnieuw jarenlang navelstaren en een politiek en ambtenarij die vooral met zichzelf bezig zijn in plaats van zich effectief en efficiënt in te zetten voor de samenleving die ze geacht worden te dienen. En het leuke is, je hoeft niet zo ver te kijken om dat verbeterpotentieel daadwerkelijk te verzilveren. Je hoeft helemaal niet naar die laagste takken te reiken om bij dat ‘low hanging fruit’ te komen. Want dat fruit ligt gewoon voor het oprapen. Zo voor onze neus, op de grond. Maar dan moet je het wel zien, je moet het herkennen. Maar waar is het dan, zult u zich afvragen, want ik zie het niet. Dat klopt, want je moet eerst anders leren kijken. Niet zozeer door structuren en zuilen centraal te stellen - dat is immers de infrastructuur -, maar door ons te richten op de content. Op de bewezen assets die je als organisatie hebt opgebouwd met je human capital. En als je die kracht centraal stelt, dan komt dat proces- of ketendenken gericht op dat eindproduct dat je als team voor je afnemer samenstelt ook veel makkelijker van de grond. En als we het verbeteren van die processen centraal stellen, dan wordt het niet alleen inspirerender en dynamischer, het wordt ook veel leuker. De ervaring leert namelijk dat er dan sprake is van meer werkplezier. En het leuke van het geheel is: het verloopt dan ook veel efficiënter. Met minder resources! Maar dat gaat allemaal zeker niet van zelf. Je kunt je namelijk niet langer verstoppen achter procedures en regels. Je zult moet keuzes maken. En dat betekent dus zichtbaar leiderschap, iedere dag weer opnieuw! Want het gaat er immers niet om wat je schrijft, maar wat je daadwerkelijk doet en dus laat zien.