Redeneer vanuit je kracht!

Ons land staat aan de vooravond van een immense bezuiniging. En de bekende kaasschaaf staat al klaar om ieder onderdeel een ‘fair share’ te geven. Om daarmee met een kinderlijke naïviteit te bedenken dat het probleem dan is opgelost. Om dan weer over te gaan tot de orde van de dag. Maar we weten toch allemaal dat het positioneren van efficiency als zodanig helemaal niet succesvol is. Dat leert de geschiedenis ons.

Veel van die efficiencyoperaties zijn met veel enthousiasme begonnen om halverwege in een zompig moeras van bureaucratie weg te zakken. Zonder die beoogde efficiencywinst dus. En heel begrijpelijk overigens. Wie vindt het nou leuk om in te schikken, om terug te moeten, om in te moeten leveren? Dit alles zonder er ook iets tastbaars voor terug te krijgen. Zonder dat het echt leuker wordt. Zonder dat je afnemers er wijzer van worden. Zonder dat er sprake is van meer werkplezier. Om dan nog maar te zwijgen van de langere termijn effecten van die kaasschaafmethode: uitholling. Er wordt namelijk op basis van kwantitatieve maatstaven gesneden in de organisatie. Daarmee ontneem je de organisatie niet alleen haar flexibiliteit, belangrijker nog, ze raakt een deel van haar kwaliteiten kwijt. Feitelijk wordt er gesneden in innovatiekracht, terwijl dat nou net ‘de driver’ voor de toekomst zou moeten zijn! De gevolgen van deze bezuinigingsdrift zijn dus op termijn desastreus.

Hoe dan wél?
Met een tekort van €35 miljard ligt er nu de vraag: Hoe dan wel? Het antwoord is eigenlijk simpel: Laat die organisaties die goed zijn in bepaalde werkprocessen die processen ook breder gaan uitvoeren. Voor een groter verzorgingsgebied. Overheidsbreed. Redeneer dus vanuit de kracht die zo’n organisatie heeft opgebouwd in de afgelopen jaren. Vanuit de bewezen assets. Stap af van de luxe dat ieder overheidsorgaan over haar eigen uitvoeringsorganisaties zou moeten beschikken! Een voorbeeld: het Centraal Justitieel Incasso Bureau is goed in het innen van gelden. Dat doet men immers al sinds jaar en dag. Wat is er dan op tegen als het CJIB dat proces voor de gehele overheid gaat doen? Een ander voorbeeld is rioolbeheer. Waarom doen gemeentes dat nog zelf en waarom besteden ze dat niet uit aan de Waterschappen? Als je in die sfeer doordenkt dan zou de Sociale Verzekeringsbank - wiens competentie is om heel secuur uitkeringen te verzorgen - ook voor gemeentes de administraties van de bijstandsuitkeringen te kunnen verzorgen. Rijkswaterstaat – al meer dan 200 jaar heer en meester in het wegbeheer – zou de wegen van de lagere overheden voor haar rekening kunnen nemen. En zo kan ik nog wel even doorgaan.

Wellicht dat de huidige schaarste als een koevoet kan functioneren om dit denken een forse ‘boost’ te geven. Om met elkaar daar het gesprek over te voeren. Om over de schaduw van ons eigen koninkrijk te springen.