Overtuigend stemgebruik

De wijze waarop je spreekt is van groot belang bij het overbrengen van je boodschap. Er zijn verschillende factoren die je stem en daarmee haar effect beïnvloeden. Of je op gedempte toon iemand vraagt iets voor je te doen of dat je dat op volle sterkte doet, maakt natuurlijk een enorm verschil. Het volume dat je gebruikt, is bepalend voor je overtuigingskracht. Ook de snelheid waarmee je spreekt, het ritme van de woorden, de toonhoogte en of je stiltes laat vallen zijn bepalende factoren voor jouw overtuigingskracht.

Uit onderzoek blijkt dat overtuigende sprekers een opvallend aantal kenmerken gemeen hebben in de wijze waarop zij hun stem gebruiken. Zij spreken luider dan normaal, hun spreektempo is laag, zij hanteren korte zinnen, herhalen deze en hun toonhoogte is laag. Als belangrijkste impactfactor hanteren zij stiltes.

Luider dan normaal
Als je voor een groep spreekt, is het gepast om luider te spreken dan normaal. Als spreker pas je je stemvolume op natuurlijke wijze aan aan de ruimte en de hoeveelheid mensen waarvoor je spreekt. Hoe groter de ruimte en het aantal mensen, hoe harder je spreekt. Het gaat hier echter niet alleen om een natuurlijke aanpassing aan de omgeving. Mensen verhogen eveneens hun volume als ze iets willen benadrukken. Dit effect werkt ook omgekeerd: wij vinden harde praters overtuigender dan zachte sprekers. Spreek daarom luider dan je normale spreekvolume, zodat je meer impact op je luisteraars hebt.

Laag tempo
De onderdelen van je betoog die je langzaam uitspreekt, lijken belangrijker. Je publiek merkt het verschil en associeert een laag tempo of een vertraging met een serieuze of zware boodschap. Spreek je continu langzaam, dan kan dat saai overkomen. Afwisselen is dus het devies.

Lage toon
Mensen die op een lage toon spreken vinden we overtuigender dan mensen die op een hoge toon spreken. Mannen zijn hierdoor over het algemeen in het voordeel. Je kan zelf bewust je stemtoon veranderen. Je ademhaling bepaalt in sterke mate hoe je stem klinkt. Blijf dus rustig en diep ademhalen tijdens je verhaal: je toon zal iets zakken. Door de toonhoogte aan het eind van de zin omlaag te brengen klinkt de zin stellend. Gaat jouw stem aan het eind van de zin omhoog, dan komt die over als een vraag.

Korte zinnen en herhalen
Korte, stellige zinnen komen overtuigender over dan lange. Je kunt een belangrijke kernboodschap een paar keer herhalen. Denk aan zinnen als ‘I have a dream’ van Martin Luther King of ‘Yes, we can’ van president Obama. Lange zinnen komen vaak voort uit de behoefte aan nuancering of streven naar volledigheid. Een geschreven rapport kan die details bevatten. Realiseer je dat je presentatie over het overbrengen van de kern gaat.

Stiltes
Een van de belangrijkste en meest impactvolle vaardigheden die je je eigen kan maken, is het gebruik van stiltes. Pauzeren doe je door te stoppen met praten. De kracht van een stilte nadat je iets gezegd hebt, is enorm. De stilte geeft je publiek de gelegenheid datgene wat je gezegd hebt, te verwerken. Je vertelt iets en in de stilte kunnen mensen een mentale voorstelling maken en deze vergelijken met of linken aan iets wat ze al weten. Zo krijgen ze de tijd om zaken echt op te nemen en zijn ze klaar om naar het vervolg te luisteren. Laat je boodschap dus landen!

Overigens kun je ook pauzeren vóórdat je iets belangrijks gaat zeggen. Hetgeen je na je pauze zegt, zal in de perceptie van je publiek aan belang toenemen. Je vraagt je wellicht af hoe lang je moet pauzeren. Pauzeer langer dan dat het voor jezelf comfortabel voelt. Heel veel mensen zijn gewend om stiltes vol te praten, zeker voor een groep mensen. Experimenteer met de duur van je stilte. Luister en aanschouw het effect in de praktijk. Overigens hoef je hiervoor niet te wachten tot je een presentatie geeft; je kan dit tijdens je gewone gesprekken prachtig oefenen.

Intentioneel spreken
Als laatste passen succesvolle sprekers het zogenaamde intentioneel spreken toe. Spreken met intentie ontstaat vanzelf als je echt achter je boodschap staat; je benadrukt dan de juiste één of twee woorden per zin. Benadruk je meer of alle woorden in een zin dan verlies je aan duidelijkheid. De nadruk op woorden in een zin verandert de betekenis. Kijk maar eens hoe de betekenis van de volgende zin verandert afhankelijk van de plaats waar je de klemtoon legt: ‘Slimme mensen bepalen hun toekomst door een bewuste voorbereiding.’

Zelf verder oefenen met intentioneel spreken?
Kies een willekeurig stuk tekst uit de krant of van een website en lees het een paar keer door. Draag deze tekst voor aan 'n partner. Zorg ervoor dat je de betekenis bewust verandert door de klemtoon steeds op andere woorden te leggen. Overdrijf maar, een stukje theater kan geen kwaad. Vraag om feedback? Hoe verandert de betekenis?

Al Pacino en overtuigend stemgebruik.