De oermanager

Columns

De wijze waarop medewerkers worden aangestuurd blijkt een van de belangrijkste voorspellers te zijn van productiviteit, motivatie en welzijn in een team. Beter management is echter niet een kwestie van betere training of selectie. Alleen door terug te gaan naar wat leiderschap in de basis betekent kunnen we hier wezenlijke verbetering realiseren.

Managementguru Peter Drucker zei ooit dat management vaak bestaat uit het mensen moeilijk maken hun werk te doen. Managers kunnen medewerkers echter ook ondersteunen in het neerzetten van hoge prestaties. Hoe zij hun rol invullen heeft een enorme impact op prestatie, motivatie en welzijn. In een onderzoek van Gallup bij 2500 business units in 24 verschillende organisaties bleek aansturing het grootste effect te hebben op productiviteit, winst en retentie.

Toch is de relatie met de baas niet altijd ideaal. In een breed onderzoek onder 3000 Nederlandse werknemers gaf 57% aan behoefte te hebben aan een vertrouwenspersoon voor klachten over de baas. Meer dan de helft heeft het gevoel dat de leidinggevende niet luistert naar ideeën van werknemers en 52% vond dat de leidinggevende niet bijdraagt aan een goede sfeer op het werk.

De traditionele benadering bij het verbeteren van management is meer investeren in selectie en training. De evolutionaire benadering wijst een heel andere kant op. De mens is een groepsdier en het succes van onze verre voorouders was afhankelijk van het succes van de groep. Een leider kan de groep effectiever maken en dit is weer in het belang van het individu. Onderzoek bij jager verzamelaars (die zoals onze voorouders leven) laat zien dat die autoriteit ook alleen geaccepteerd werd zolang de leider een toegevoegde waarde had. De macht lag altijd bij de groep. Zij wijzen hun leider aan, beoordelen hem en ontslaan hem zo nodig weer.

De natuurlijke leider heeft zo een duidelijke uitdaging; hij moet een toegevoegde waarde hebben voor de groep. Hij kan het mensen niet moeilijk maken hun werk te doen, dan wordt hij terzijde geschoven. Deze realiteit dwingt hem de vaardigheden en vermogens te ontwikkelen die hem een goede leider maken. Goede leiders worden niet geboren, ze ontstaan onder druk van de situatie.

In moderne organisaties is de situatie fundamenteel anders. De macht ligt hier niet bij de groep, maar bij de leider (de manager). Hij heeft meer zeggenschap over zaken als tijdsbesteding, inkomen en carrière van medewerkers. Hij doet de beoordelingen...
Deze verhouding maakt dat het belang van de leidinggevende niet primair bij zijn eigen mensen ligt, maar bij de baas die hem weer beoordeeld. De macht die hij over zijn medewerkers heeft kan de manager gebruiken om dit belang te dienen. Onderzoek laat ook zien dat dit soort macht mensen asocialer maakt. Uiteraard zijn er vele leidinggevenden die het beste voor hebben met hun ondergeschikten, vaak zullen basale belangen echter de doorslag geven. Dit is niet een context die de ontwikkeling van leiderschap stimuleert.

Het falen van management is vanuit een evolutionair perspectief niet zozeer een falen van training en selectie, maar het gevolg van hoe organisaties werken. De enige manier om leiderschap te ontwikkelen is door er voor te zorgen dat het in het belang van de leidinggevende is dit te ontwikkelen.

Een van de manieren om dit te doen is door beoordeling om te draaien. Uit onderzoek weten we welke voorwaarden bepalend zijn voor prestatie en motivatie. Door te onderzoeken hoe deze voorwaarden in een team zijn ingevuld, krijgen we een indicatie van hoe effectief een leidinggevende is. Deze indicatie kunnen we zowel voor feedback als beoordeling gebruiken. Hiermee creëren we zowel een belang als een mogelijkheid voor verdere ontwikkeling van leiderschap (zie ook het boek: Darwin voor managers).

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Meer over Management Development