Nederland verarmt en de staatsschuld verdwijnt niet

Actueel

De beroerde economische prestaties zijn te wijten aan mismanagement. Als de besteding stopt, worden schulden niet afbetaald, schrijft Bas Jacobs in NRC van 19 September 2013

Hier volgen enkele passages

“Nederland zit in een diepe recessie en kampt met balansproblemen bij huishoudens en banken. Voor een kwart van de Nederlandse huisbezitters is de hypotheekschuld inmiddels groter dan de waarde van het huis, terwijl huizenprijzen blijven dalen tot in 2014. Banken kampen met verliezen bij vastgoedleningen, MKB-kredieten en hypotheekleningen en draaien de kredietkraan verder dicht.

De overheid frustreert het economisch herstel met een historisch ongekende hoeveelheid lastenverzwaringen en bezuinigingen van 9 procent bbp gedurende 2011-2017. Alleen al tussen 2010-2014 neemt de overheid voor 6,5 procent bbp aan tekortverminderende maatregelen. Desondanks daalt het begrotingstekort in die periode met slechts 1 procent.

De consumptie daalt continu van 2009 tot 2014, terwijl huishoudens gedurende al die jaren interen op hun vermogen. De koopkracht daalt tot aan 2014 vijf jaar achterelkaar. De werkloosheid zal in 2014 tot 9,25 procent stijgen (CBS-definitie). Van 2012 tot 2014 belanden meer dan 200.000 mensen extra in bijstand en WW. De bezettingsgraad van het bedrijfsleven is met 77 procent laag. En het aantal bedrijfsfaillissementen breekt records.

De beroerde economische prestaties zijn mede het gevolg van macro-economisch mismanagement. Als zowel de private als de publieke sector stopt met besteden en gaat sparen, resulteren slechts een lager inkomen, hogere werkloosheid, meer bedrijfsfaillissementen en grotere bankproblemen. Het lukt daarom niet goed schulden af te bouwen, zowel in de private als in de publieke sector.
Jaarlijkse ad-hocmaatregelen om het tekort te verkleinen zijn niet alleen economisch onverstandig, maar ook overbodig. De uitstaande staatsschuld kan bijna geheel worden weggestreept tegen de belastingclaim op de toekomstige pensioenuitkeringen.

Banken lijden verliezen op vastgoedportefeuilles, MKB-leningen en hypotheken. Banken met vervuilde balansen knijpen de kredietverlening af en smoren het economisch herstel in de kiem. De overheid zal banken moeten dwingen verliezen te nemen en de banken te herkapitaliseren. Zoveel mogelijk met privaat geld, maar als dat niet kan met belastinggeld.

Het dringt nog steeds onvoldoende door in Den Haag dat Nederland in een balansrecessie zit. Aanhoudende lastenverzwaringen en uitgavenbeperkingen zijn economisch onverstandige symptoombestrijding.

Nederland wordt structureel armer omdat onnodig veel bedrijven over de kop gaan, werknemers permanent werkloos worden en nieuwe economische activiteit niet worden gefinancierd, terwijl de staatsschuld niet omlaag komt.”

Tot zover de citaten. De conclusie is: We verkeren in een spiraal naar beneden. Door alle maatregelen wordt grote economische schade aangericht terwijl het begrotingstekort, waar alles om begonnen, was niet daalt. We zien, jaar in jaar uit, dat dit beleid niet werkt. Jacobs noemt het mismanagement. Je kan beter zeggen wanbeleid. Nodig is deze ellende niet; zie de VS. In de VS gaat het goed met de huizenmarkt, de werkloosheid loopt terug, de inflatie blijft onder controle terwijl de geldpersen volop draaien. Er wordt maandelijks 85 miljard dollar in de economie gepompt. Kunnen we daarvan niet iets leren? Zie ook de gerelateerde items bij dit bericht en ons Dossier De financiële crisis.

Bron: Bas Jacobs, Nederland verarmt en de staatsschuld verdwijnt niet, NRC, 19-09-13. Jacobs is hoogleraar economie en overheidsfinanciën aan de Erasmus School of Economics.

De rubriek ACTUEEL informeert u over recent verschenen berichten in de media. In elk bericht vermelden wij de oorspronkelijke bron.

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Willem Mastenbroek
Pro-lid
Aan het slot van 'Dood door Boekhouden' in FTM geeft Jacobs een samenvatting van de redenen waarom we op de huidige manier nooit uit de crisis komen:

"Als zowel de publieke sector als de private sector gaan sparen, wat bovenstaande ministers en beleidsadviseurs allemaal willen, dan gaat het dus mis: dood door boekhouden. Zonder een mirakel bij de exporten kunnen niet alle sectoren van de economie tegelijkertijd gaan sparen. Het enige dat gebeurt als je dat wel probeert, is een daling van het inkomen, meer werkloosheid en meer bedrijven die failliet gaan. En allemaal zonder dat de Nederlandse schulden, publiek of privaat kleiner worden, want dat lukt alleen als het inkomen op peil blijft.

Aangezien de private schulden een veel belangrijker probleem voor de Nederlandse economie zijn dan de publieke schulden, moet de overheid gewoon een groter tekort aanvaarden. In ‘slands belang. Andere smaken zijn er niet, tenminste als we uit de crisis willen komen."

Bron: Bas Jacobs, Dood door Boekhouden. FTM, 19-09-13, http://www.ftm.nl/column/dood-boekhouden/

Zo klaar als een klontje, een ijzeren logica! En velen in bestuurlijke kringen zien het volgens Jacobs ook zo.
Ik lees in de kranten dat de Belgische overheid zo goed als niets doet aan de crisis en het gaat daar veel beter dan in NL.

Zo simpel kan het zijn.

De hamvraag is voor mij: waarom blijft onze regering doorrennen in de foute richting?

B. Versloot
Het probleem van ons huidig kiesstelsel is dat er geen behoefte is aan duurzame oplossingen, lange termijn visie en doelstellingen. Men kijkt niet verder dan 4 jaar en eigenlijk is niemand probleemeigenaar. Zo lang partijbelangen de belangen van de burger overstijgen, zal er ook geen structurele oplossing komen, omdat het namelijk geen politieke behoefte is.

Het klinkt wat drastisch, maar als we uit deze vicieuze cirkel willen stappen, zullen als burgers van Nederland kritisch moeten gaan onderzoeken of het huidige systeem nog voldoet. Ik heb daar zo'n mijn ideeën over en zou graag van gedachten willen wisselen met andere mensen.
Jan Van Vliet
Lid sinds 2019
Waarschijnlijk is, dat de oorsprong van de stapeling van boekhoudkundige maatregelen gezocht dient te worden in de "dadendrang" van de beleidsmakers. Wat ronduit verontrustend is, de deskundigen buitelen bijna over elkaar heen om "dezelfde" werkelijkheid te verkondigen. Een kritische discussie verwordt al snel tot een politiek gedreven loopgravenoorlog.
Overigens opmerkelijk dat geconstateerd wordt dat de economie ernstig geschaad wordt door gebrek aan vertrouwen, waarbij niet als oplossing gekeken wordt hoe het vertrouwen te herstellen. De remedie is u moet gaan vertrouwen, dan komt het wel goed.
Of een wijziging van het kiesstelsel de oplossing geeft, betwijfel ik. Het is ontzettend jammer dat een evolutionaire periode geëindigd lijkt te zijn met individuele en financiële waarden in plaats van een visie wat wij als samenleving over 1 of 2 generaties zouden willen bereiken,
Daarbij zouden alle opties open moeten staan, omdat er minstens vragen gesteld kunnen worden over de huidige opvattingen over groei en de daaraan gerelateerde oplossingen.
Het lijkt niet verstandig om iemand de handen op de rug te binden, in het water te gooien en aan te geven dat dit de snelste manier is om te leren zwemmen. Nog onverlet of diegene wel zou willen zwemmen. Dus terug naar de basis, wie willen wij zijn en op welke wijze is dat op een verantwoordelijke wijze te realiseren in een mondiale omgeving.

Meer over Crisismanagement