Nederland koestert zich in het gevoel dat het land er bovenop komt maar tegelijkertijd zijn er onrustbarende ontwikkelingen.
Vorig jaar daalde het gemiddelde jaarloon met 6%, voor ICT en de financiële sector zelfs met 8%. Reden: relatief oude werknemers worden vervangen door goedkopere jonge krachten. Dat zal door de vergrijzingsgolf nog wel een paar jaar doorgaan, dus moet Nederland oppassen zich niet te gaan bewegen in de richting van een lage lonen land.
Het aantal ZZPers is inmiddels gestegen tot 800 000 eind 2013 en er komen ieder jaar circa 120 000 bij. Het lijkt nauwelijks gewaagd te veronderstellen dat de bezettingsgraad van deze ZZPers gemiddeld de 50 % niet zal overstijgen, maar goed onderzoek is hiernaar eigenlijk niet gedaan. De belangrijkste oorzaak: ZZPer worden is meestal geen vrijwillige keuze maar afgedwongen omdat een vaste baan er niet meer inzit. Het heeft vaak weinig te maken met gedreven ambitie voor ondernemerschap. Fiscale instrumenten bevorderen in Nederland bovendien om geen personeel aan te nemen dus blijven we zitten met veel een-pitters en te weinig groei.
De werkloosheid, exclusief verborgen bij ZZPers, is inmiddels gekomen op een niveau van 700 000 mensen (april 2014) ofwel een percentage van 8,7% van de beroepsbevolking, dat is iets minder dan de maand ervoor. Dat komt echter niet omdat er meer werk is maar omdat steeds meer mensen het opgeven ernaar te zoeken.
De consumentenschuld bedraagt in Nederland 250% van het nationaal inkomen, veruit de grootste positie in de EU, zelfs runner up Spanje kan daaraan niet tippen met 125%. Daarboven komt nog eens ruim 70% staatschuld. 100 000 hypotheeknemers kunnen hun rente en aflossing niet meer op tijd betalen. En 500 000 huishoudens hebben probleemschulden van welke aard dan ook waarvan de helft bij schuldhulpverlening zit. Al deze aantallen nemen snel toe. Belangrijkste redenen waren altijd al scheiding en werkloosheid, maar het onderwater staan van huizenbezit dus meer hypotheekschulden hebben dan de waarde van het huis wordt steeds meer een autonome factor vooral voor diegenen die na 2003 een huis hebben gekocht, meestal jongeren. Het is in dit licht bezien goed dat we begonnen zijn met massale aflossingen, in het afgelopen jaar 4 miljard maar dat is tegelijk slecht nieuws voor de noodzakelijke economische groei, want wat wordt afgelost wordt niet besteed aan consumentenuitgaven.
De collectieve lasten bewegen zich de laatste jaren boven de 50% van het BNP, terwijl dit voor de crisis in 2007 nog 45% was. 6 procent stijging komt overeen met circa 36 miljard Euro waarmee de overheidskosten in een paar jaar zijn gestegen. Geen wonder dat er veel problemen bij de burgers zijn. Het terugdringen van zorgkosten en sociale uitkeringen dient daarbij prioriteit te hebben, omdat deze ook internationaal bezien uit de hand zijn gelopen.
Beweegt alles zich dan in negatieve zin, nee dat niet. Het begrotingstekort daalt van ruim 3% naar 2% van het BNP, terwijl de economische groei rond de 1% komt te liggen. Maar dit zijn te zwakke cijfers om veel ruimte te creëren.
Als Nederland niet fors economisch gaat groeien en als de overheid niet eindelijk zijn uitgaven en bureaucratie terugdringt is het perspectief voor Nederland niet best. Ook omdat er steeds minder mensen zijn die kunnen en willen werken. Dit alles tast een gezonde middenklasse aan, de basis voor iedere functionerende democratie.
Gerelateerde artikelen
Nederland verarmt en de staatsschuld verdwijnt niet
Actueel MNGMNTST
Als de crisis nou het enige was
Wim Aalbers
Zo bedrijf je als ZZP-er marketing!
Bert Overbeek
Zzp'er profiteert van herstel
Actueel MNGMNTST
Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren
Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)
Word een pro!
SCHRIJF MEE >>
In de jaren '70 en '80 was het bijvoorbeeld schering en inslag om overtollige mensen in de wao te parkeren. Was het aantal mensen dat toen afviel werkelijk hoger dan nu?
Hoe zat het toen met de armoede? Wat hield arm en zijn in de jaren '80 in en wat betekent het nu? Ik had bijvoorbeeld ooit een tijdje een bijstandsuitkering aan het begin van de jaren '90 en kon daar veel mee doen. Een kamer huurde je hier bijvoorbeeld voor 200 tot 400 gulden. Met het bedrag dat ik toen kreeg zou je nu nergens zijn. Je zou al blij mogen zijn dat je je vaste lasten kon opbrengen.
In de jaren '80 betekende een modaal inkomen een Opel Kadett of Peugeotje voor de deur van je rijtjeshuis. Nu heeft iemand met een modaal inkomen doorgaans een veel duurdere auto. En is die zichtbare welvaartstoename gebaseerd op werkelijk inkomen, hogere productiviteit of op krediet?
We zitten nu midden in een periode van een groot tekort aan geld, doordat de aflossingen nog jarenlang zijn doorgegaan terwijl de banken erg terughoudend zijn geworden met het verstrekken van nieuwe leningen. Op grote schaal nog meer geld vernietigen door leningen af te lossen leidt regelrecht naar een Depressie met een grote D.
Hiermee is niet gezegd dat de oplossing ligt in weer meer leningen door banken. Dat zou alleen een volgend rondje in de draaimolen zijn. Nee, er moet een ander geldsysteem komen. Zie bv Positive Money (http://www.positivemoney.org/) en Stichting Ons Geld (https://www.facebook.com/stichting.onsgeld)