Nederlands onderwijs scoort mondiaal prima

Regelmatig worden we overvallen door een instantie of een gezagsdrager die weet te melden dat het zo slecht is gesteld met het Nederlandse onderwijs. Vrijwel zonder uitzondering baseert men zich daarbij op de positie die Nederland inneemt op de ranglijst van PISA. En zoals dat gaat met ranglijstjes, de uitslag wordt niet bediscussieerd en we geven er een eigen interpretatie aan. Nu weer het CPB. Bekwaam als ze zijn in het doorrekenen van een rij gegevens tot hapklare informatie hebben ze hun modellen nu losgelaten op de economische consequenties van de rangorde op de PISA lijst. Uiteraard mogen we daarbij bedenken dat berekeningen uit het verleden geen garantie voor de toekomst geven. Maar het CPB staat weer op de kaart en politici zijn voorzien van munitie.

Waar ik me zorgen over maak is het gemak waarmee iedereen achter dit soort conclusies aanloopt. Het lijkt er vaak op dat de boodschapper van dit nieuws de cijfers wil gebruiken om een politiek agendapunt kracht bij te zetten of anderszins het eigenbelang wil dienen.
Neem nu de boodschap dat het Nederlands onderwijs dreigt af te glijden. We staan in een mondiale ranglijst van PISA op nummer 10. Los van het feit dat er ook op de PISA lijst een hoop is af te dingen (u weet wel, statistieken), dan is dat natuurlijk een fraaie score. Het enige Europese land dat boven Nederland staat is Finland. En waardoor zijn we een paar plaatsen gezakt? Inderdaad, doordat de stadstaten Singapore, Hong Kong en Shanghai tot de top zijn doorgedrongen. Dan kunnen wij de regio Eindhoven - Helmond er ook wel tussenzetten. En dan nog: Eeuwen zijn onze voorvaderen de wereld ingetrokken en hebben als bijproduct van handel en kerstening van ongelovigen ingezet op het ontwikkelen van onderwijs. En als dat dan resultaat heeft gaan we brullen dat we zelf de hoogste positie op de ranglijst moeten innemen. Wat een eigenaardig soort superioriteit denken.

Natuurlijk heeft goed onderwijs topprioriteit. Maar laten we nu niet als een kip zonder kop achter lijstjes aanlopen. Dan zak je pas goed op de ranglijstjes. Laten we ons gezonde verstand gebruiken en slim nadenken. Wat wordt gemeten? Wat zijn in dat verband de succesfactoren van de toppers? Weten we waardoor landen als de genoemde stadstaten maar ook Canada, New Zeeland en Australië zo goed scoren. En hoe gaan we die factoren verbinden met wat Nederland sterk maakt?

Gaat het erom wat je in de schoolbanken met wiskunde leert of is het belangrijker beschikbare kennis te integreren en te vertalen naar de praktijk. Of is het nu juist belangrijker de zich razendsnel ontwikkelende mondiale kennis te kunnen overzien en naar een hoger niveau te tillen. De vraag dient zich aan of je succes krijgt door hoog in lijstjes te eindigen of doordat je slim omgaat met het ontwikkelen van kwaliteiten die goed afgestemd zijn op de mondiale mogelijkheden.

Heeft iemand een idee waar de kansen voor ons onderwijs liggen? Om wat voor kennis, vaardigheden en vermogens gaat het? De praktijkervaring van de geïnteresseerden in deze site geeft mogelijk meer inzicht dan de positie op de PISA lijst. Ik ben benieuwd.

Zie ook Zapgeneratie.nl