‘Information Economics’ met economische tegenwind

Het is van alle tijden, maar in het huidig economisch klimaat nog actueler, dat uw IT-investeringen maximaal moeten bijdragen aan de prestaties van uw onderneming. Dit is niet alleen prettig voor uw aandeelhouders, maar voor alle betrokken ‘stakeholders’ van uw onderneming; de continuïteit op langere termijn is op deze manier het beste gewaarborgd. Maar waaraan ligt het nu dat bepaalde ondernemingen meer rendement uit hun IT-investeringen weten te halen dan anderen. Wat doen zij anders dan de meesten, maar voor u wellicht nog interessanter, hoe scoort uw onderneming op dit onderwerp?

Een klein aantal ondernemingen in Nederland bewijst dat meer rendement uit IT-investeringen kan door zeer rationele besluitvorming, een uiterst scherpe focus van de investering, grote discipline in de uitvoering en enorme betrokkenheid van alle ‘stakeholders’.

In onderstaand artikel gaat de auteur in op een online instrument (zie hierna) waarmee u voor uzelf kunt testen, hoe uw onderneming (kwalitatief) scoort op deze aspecten voor excellente IT-investeringen. Deze test is gebaseerd op de onderzoeken en modellen uit ‘IT zonder hoofdpijn’ van Van der Marck & De Koning. I Dit onderzoek zich richtte op het rendement van IT-investeringen over de periode 1990 – 2000 bij de Top 50 van de Nederlandse beursondernemingen (AEX en MidKap).

Outperfomers in Heaven

Ondernemingen die er structureel in slagen hun IT-investeringen (per medewerker; in de kwadranten hiernaast uitgedrukt als ‘ICT Inspanning’) terug te brengen en de groei van hun bedrijfsprestaties II op peil te houden (over een langjarige periode) bevinden zich in de investeringshemel; deze outperformers bevinden zich in het kwadrant Heaven. Dit is het kwadrant voor de best presterende ondernemingen die tegelijkertijd hun IT-inspanningen kunnen terugbrengen en hun bedrijfsprestatie verhogen.

Na analyse van 10 jaar jaarverslagen en inzicht in de IT-investeringen over dezelfde periode in veel van deze ondernemingen, blijkt dat deze topbedrijven allen uitblinken in:

1. Uiterste rationaliteit als leidraad bij IT-besluitvorming;
2. Betrokkenheid bij IT is op alle niveaus structureel georganiseerd;
3. Uiterste discipline in de uitvoering (van IT-projecten);
4. Businesscompetenties bij IT’ers en IT-competenties bij de Business worden structureel ontwikkeld en gekoesterd;
5. IT-veranderingen worden integraal en afgebakend uitgevoerd.

Deze bedrijven (waaronder DSM, Ahold, Heineken) werken systematisch en structureel aan het verbeteren van al deze aspecten en deze vijf aspecten tezamen zijn van doorslaggevend belang in het structureel maximaliseren van het IT-rendement; wij noemen ze de vijf Guiding Principles voor Business-IT Excellence. III

Natuurlijk is het zo dat zonder enig van deze vijf aspecten een positief rendement goed mogelijk is, maar dat valt dan toch eerder in de categorie gelukstreffers; het is ons inziens over een periode van 10 jaar structureel niet vol te houden om te leven van gelukstreffers.

Andere ondernemingen, waaronder bijvoorbeeld veel financiële dienstverleners, daarentegen positioneren zich in het kwadrant On Golden Wings. Hier bevinden zich die ondernemingen die in staat zijn naast extra investeringen in informatietechnologie ook een betere bedrijfsprestatie neer te zetten. Bedrijven in het kwadrant MillStone, hebben IT als molensteen om hun nek; ze geven weliswaar minder uit aan IT (per FTE) maar hun bedrijfsprestatie neemt ook evenredig af. Tenslotte zijn er bedrijven in het segment Hell die ondanks stijgende investeringen in IT hun bedrijfsprestaties structureel zien afnemen. Ergens in het midden bevinden zich ondernemingen in het Square of Irrelevance, een plek waar niets gewonnen en niets verloren wordt, of zoals in Nederland gebruikelijk is, waar het kan vriezen, kan dooien. Dit is waar de BV Nederland als geheel zich bevindt. IV

Met de hieronder volgende test kunt u voor uzelf vaststellen hoe u op de vijf Guiding Principles van Business-IT Excellence scoort; dit is op grond van 25 kwalitatieve stellingen die allen te maken hebben met de hierboven genoemde 5 aspecten van de ondernemingen uit de Business-IT Heaven. Uw antwoorden plaatsen u in één van de vijf kwadranten (Heaven, On-Golden-Wings, Millstone, Hell, Square of Irrelevance); hoe meer u voldoet aan de 5 principes hoe verder naar de buitenste hoek van het kwadrant u wordt geplaatst. Vanzelfsprekend is dit geen garantie dat u (stel u landt in Heaven) nu al maximaal rendement uit uw IT haalt, maar het zegt iets over de kans dat u hier wel of niet in zult slagen. Zo geldt omgekeerd dat als uw score u in Hell plaatst, dit niet een uitspraak is over uw huidige ‘slechte’ rendementen uit IT; de kans dat het structureel, langjarig en systematisch lukt om positieve rendementen te halen uit uw IT, ondanks een score in Hell, is ons inziens echter erg klein. De uitkomst is dus geen absoluut oordeel over uw kwantitatieve, financiële prestaties, maar zegt iets over de kans dat u erin zult slagen meer rendement uit uw IT te halen. U moet zich echter wel realiseren dat de weg naar de hemel vaak via de hel gaat!
I IT zonder hoofdpijn, Van der Marck & De Koning, Financial Times/Prentice Hall,Amsterdam 2002.
II Hier gedefinieerd als het verschil tussen de omzetgroei per medewerker en de kostengroei per medewerker per jaar (in FTE’s).
III IT zonder hoofdpijn, blz. 43.
IV Zie onder andere De Nederlandse economie 2002 van het CBS, 11/9/03

Instructie
Hieronder volgen 25 stellingparen; elk paar geeft 2 uitersten weer, tussen deze 2 uitersten kunt u op een vijfpuntsschaal aangeven of u het erg met de linker stelling eens bent, danwel de rechter, of een beetje van allebei (het middelpunt op de 5 puntsschaal). Succes!

Deze test is onder constructie. Sorry voor het ongemak.