Maatschappelijk verantwoord ondernemen

Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO), ook wel duurzaam ondernemen, staat volop in de belangstelling. Steeds meer consumenten en klanten van bedrijven vragen om duurzame producten of diensten. Maar ook wanneer je bijvoorbeeld als ondernemer of onderneming voor de overheid wil werken moet je inmiddels aantonen dat je duurzaam en maatschappelijk verantwoord bezig bent.

Maar wat houdt duurzaam ondernemen precies in en wat betekent het voor een onderneming? Bij duurzaam ondernemen gaat het om de balans tussen de 3 p’s: people, planet, profit. Dus de bedrijfsvoering dient rekening te houden met de effecten op medewerkers, milieu en maatschappij.

Van multinational tot ZZP’er, niemand kan nog zonder duurzaam ondernemen. Er zijn inmiddels OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen. ISO-26000 richtlijnen met praktische adviezen voor bedrijven, overheden, maatschappelijke organisaties en vakbonden. MVO-Nederland heeft een heus stappenplan ontwikkeld voor ondernemers die aan de slag willen met MVO. De overheid heeft een brochure uitgebracht, “eerlijk zakendoen, zonder corruptie”, special voor ondernemers die in het buitenland aan de slag willen. En deze lijst met initiatieven, regels, richtlijnen, brochures en wegwijzers is nog veel langer.

Waar het volgens mij knelt is dat het op een kunstje begint te lijken. We zetten wat regels op papier, we vinken een lijstje af en stellen vast dat het maatschappelijk verantwoord, dan wel duurzaam was. Het probleem echter met regels en lijstjes is dat we gemakkelijk iets over het hoofd kunnen zien. Of dat we de regels en richtlijnen iets te gemakkelijk in ons eigen voordeel interpreteren. En dan kun je als onderneming al snel de bocht uit vliegen.

Want hoe maatschappelijk verantwoord is het om:

• Als supermarktketen je vakkenvullers geen vast contract aan te bieden, maar ze te ontslaan omdat de jongere vakkenvullers eenvoudigweg goedkoper zijn? De plofkip in het vleesvak?
• Als plaatselijke fietsenmaker, onder het mom van MVO de vervuilende twee-tact scooter uit het assortiment te halen en je vervolgens elke decembermaand in de vuurwerkverkoop te storten?
• Als financiële sector bedenkelijk financiële producten aan de man te brengen?
• Als overheid een verwijderingsbijdrage op elektronische apparatuur in te voeren, maar vervolgens niet weten te voorkomen dat ons elektronisch afval massaal in derde wereldlanden gedumpt wordt?
• Als vrachtwagenbouwer je medewerkers in montagehallen laten werken waar in de zomermaanden de temperatuur tot 50° Celsius oploopt?

We moeten oppassen duurzaam ondernemen vanuit een te negatief perspectief te beschouwen als:

• het is nu eenmaal nodig;
• anders komen we niet meer aan de bak als onderneming;
• de klimaatverandering;
• schaarste van grondstoffen;
• het uiteenvallen van sociale cohesie en wantrouwen van autoriteiten en politieke organisaties.

Want wat kan ik daar nu in mijn eentje of als onderneming aan doen? Je krijgt er kortom geen energie van want het voelt als een moeten.

Duurzaam ondernemen is iets anders dan het aflopen en afvinken van lijstjes. Het dient een attitude te zijn. Een attitude die als individu vanuit je diepste zelf, en als onderneming vanuit de kern gericht moet zijn de zaken excellent te doen. Excellent met voortdurende inachtneming van people, planet en profit. Je gaat duurzaam ondernemen door met een positieve en creatieve blik naar bedrijfsprocessen te kijken. Door binnen organisaties en teams samen te brainstormen in een veilige omgeving en vanuit de diverse achtergronden nieuwe en frisse initiatieven te bedenken.

Het gaat niet alleen om nieuwe producten maar ook vele andere zaken zoals:

• slimme procesveranderingen;
• een nieuwe andere kijk op grondstoffen en recycling;
• innovatieve samenwerking;
• andere business modellen;
• andere organisatievormen en werkmethoden;
• andere marketing en communicatie;
• een onconventionele HR-strategie.

Dat out-of-the-box denken vraagt moed van het individu en floreert pas echt als er binnen een team of organisatie een veilige context geschapen kan worden waarin nieuwe en innovatieve ideeën ruimte krijgen.

Je dient er uiteindelijk voor te zorgen dat duurzaamheid zich in het DNA- van de organisatie bevindt en op die manier zorgt voor people, planet en profit vanuit duurzame productieketens. Dat betekent voor veel ondernemingen een ware cultuurverandering. En een cultuurverandering voltrekt zich niet op papier, maar krijgt vorm door mensen.