De logica van lichaamstaal

Sammy loop niet zo gebogen
denk je dat ze je niet mogen
waarom loop je zo gebogen Sammy
met je ogen Sammy op de vlucht
hoog Sammy
kijk omhoog Sammy
want daar is de blauwe lucht
Ramses Shaffy

In enkele seconden beoordelen we anderen op basis van hun lichaamstaal. En natuurlijk worden ook wij, in diezelfde enkele seconden, door anderen beoordeeld.

Slechts één kans voor een eerste indruk

Realiseer je eens dat deze oordelen al voor een belangrijk deel zijn vastgesteld voordat je uberhaupt één woord hebt gesproken. Dat deze oordelen voor een belangrijk deel voorspellen wie we aardig vinden en/of betrouwbaar. Wie we aannemen of bevorderen, met wie we afspreken voor een date. Onderzoek van Nalini Ambady van de Tufts University toont aan dat als mensen 30 seconden naar geluidloze clips kijken van echte arts-patiënt-interacties, hun oordeel over de vriendelijkheid van de arts voorspelt of die arts al dan niet zal worden vervolgd.

Het gaat er dus niet om of de arts incompetent was, maar of we deze persoon aardig vinden en hoe hij met ons omging. Nog indringender: Alex Todorov van Princeton toonde aan dat de beoordeling van de gezichten van politieke kandidaten op basis van een blik van één seconde, 70 % voorspelt van de verkiezingsresultaten in de VS voor de Senaat en voor gouverneursposten.

Bewust van je lichaamstaal

We weten dat ons brein ons lichaam verandert. Wanneer we een uitdagende, stressvolle opdracht moeten uitvoeren, waar we erg tegen op zien, dan gaat dat meestal gepaard met een weinig ondersteunende interne dialoog. We zeggen tegen onszelf dat we het niet kunnen, niet willen, kortom we voelen ons onzeker en niet zo krachtig. Ons brein maakt weinig van het dominantiehormoon testosteron en veel van het stresshormoon cortisol aan. We zien dit terug in subtiele veranderingen in onze lichaamshouding. We maken ons kleiner, zijn iets meer gebogen en onze kin wijst naar beneden.

Wanneer we ons krachtig voelen doen we precies het tegenovergestelde. We maken ons groot, we strekken ons uit, we nemen ruimte in. Het gaat over openstelling. Onze interne dialoog is vol zelfvertrouwen, ‘’ik ben een topper’’. Het meest duidelijk is deze te zien bij bijvoorbeeld de sporter die als winnaar over de finish gaat. De armen omhoog in een V, de kin iets opgetild. Deze mensen voelen zich uitermate krachtig. Het brein zorgt voor een flinke boost dominantiehormoon testosteron en een forse afname van het stresshormoon cortisol.

We weten dat onze lichaamstaal bepaalt hoe andere mensen denken en voelen over ons. Daar is overtuigend bewijs voor. We weten dat ons brein ons lichaam verandert, maar is het ook zo dat ons lichaam ons brein verandert? Sociaal psycholoog Amy Cuddy heeft dat laatste overtuigend aangetoond. Cuddy deed het volgende experiment. Mensen namen twee minuten een krachtige houding of een krachteloze houding aan (zie video op 10.19).
Wat gebeurde er op hormonaal niveau? Uitgaande van de beginwaarde bij het binnenkomen, hadden krachtige mensen 20 % verhoging, en krachteloze mensen 10 % daling van het dominantiehormoon testosteron. Van het stresshormoon cortisol hadden krachtige mensen ongeveer 25 % daling en krachteloze mensen ongeveer 15% verhoging.

Slechts twee minuten in een krachtige, dan wel krachteloze houding leiden tot deze hormonale veranderingen die je hersenen omvormen tot ofwel assertief, zelfverzekerd en comfortabel, of echt stressgevoelig, met een gevoel onzekerheid en blokkering. Het lijkt er dus op dat onze lichaamstaal dicteert hoe we denken en voelen over onszelf. Ons lichaam verandert ons brein.

Er is dus nogal wat te winnen door je bewust te zijn van je lichaamshouding.

Nog niet overtuigd? Curry deed nog een ander experiment. Ze liet verschillende mensen twee minuten in zowel de krachtige als krachteloze houding staan. Daarna moesten ze een vijf minuten durend stressvol sollicitatiegesprek ondergaan. Hun gesprekspartners waren opgeleid om geen enkele non-verbale feedback te geven, helemaal niets! Stel je voor dat je vijf minuten met iemand moet praten die geen enkele gezichtsverandering ondergaat, die je volkomen stoïcijns blijft aankijken. Dat doet in de regel je cortisol niveau pieken. Daarna liet ze de opnames zien aan vier beoordelaars die de hypothese en de voorwaarden niet kenden. Deze beoordelaars hadden dus geen enkel idee wie gedurende twee minuten vooraf de krachtige, dan wel krachteloze houding had aangenomen.

Na het bekijken van de opnames besloten de beoordelaars dat ze alle mensen die vooraf de krachtige houding hadden aangenomen wilden aannemen en de anderen niet. Ze beoordelen deze mensen ook veel positiever. In hun beoordeling bleek dat de inhoud en structuur van het gesprek niet relevant was. Ook de kwalificaties van de sollicitant deden er niet toe. De wijze van presenteren bleek doorslaggevend te zijn.

Een twee minuten durende krachtpose kan je leven écht op een zinvolle manier veranderen. Slechts een paar minuten! Het is prima toepasbaar in situaties die wij als sociaal bedreigend ervaren. Waar word je beoordeeld door anderen? Bij tieners is dat aan tafel tijdens de lunch. Voor sommige mensen is het spreken tijdens een vergadering. Voor weer anderen tijdens een presentatie of een sollicitatiegesprek. Mijn advies, investeer twee minuten in de powerhouding. Alles wat je nodig hebt is je lichaam, privacy en twee minuten. Het kan je leven drastisch veranderen!