Leiderschap in de Nieuwe Realiteit

De wereld is veranderd. De Covid-19-pandemie heeft een ongekende impact gehad op ons allemaal. Het heeft de manier waarop we werken, communiceren en samenleven voorgoed veranderd. Als gevolg hiervan zijn er nieuwe uitdagingen en kansen ontstaan voor leiderschap en inclusiviteit op de werkplek.

Inclusiviteit en diversiteit

Inclusiviteit is een belangrijk onderdeel van effectief leiderschap. Het gaat erom dat alle medewerkers ongeacht hun leeftijd, geslacht, etniciteit of achtergrond zich gewaardeerd voelen en volledig kunnen bijdragen aan het succes van de organisatie. Dit vraagt om leiderschap dat rekening houdt met de diversiteit en verschillen in de organisatie en het vermogen om situaties aan te voelen en daarop te reageren. Situationeel leiderschap, een aanpak waarbij de leider zijn stijl aanpast aan de situatie en de behoeften van het team, geldt als noodzakelijke basisvaardigheid voor huidige leiders. De leider dient verschillende leiderschapsstijlen te gebruiken, variërend van sturend tot ondersteunend, afhankelijk van de situatie en de ontwikkelingsfase van het team. Deze benadering zorgt voor flexibiliteit en aanpassingsvermogen, wat belangrijk is in een snel veranderende omgeving.

Inclusiviteit betekent  ook dat leiders zich  richten op het potentieel van 50-plussers in hun organisatie, die vaak onterecht worden afgeschreven vanwege het stereotype denken over het verminderen van hun waarde op basis van leeftijd.

Age-ism

Dit  fenomeen, dat bekend staat als age-ism,  komt (te) veel voor in onze samenleving en op de werkvloer. Age-ism kan leiden tot een onnodige vermindering van de kennis en ervaring die oudere medewerkers inbrengen. Dit is jammer, want hun kennis en ervaring zijn vaak van onschatbare waarde voor organisaties.

Helaas hebben we de afgelopen jaren gezien dat leiderschap ook kan leiden tot deceptie.

Een voorbeeld hiervan is de bankencrisis, waarbij bankiers in opspraak kwamen vanwege hun roekeloze gedrag en gebrek aan ethisch besef. Dit heeft geleid tot een afname van vertrouwen in leiderschap en heeft de noodzaak van ethisch en moreel leiderschap onderstreept. 

Hoewel een zekere mate van zelfvertrouwen en ego nodig is voor leiderschap, kan te veel ego leiden tot negatieve gevolgen voor zowel de leider als de organisatie. Een te groot ego kan leiden tot- niet alleen- overmoedigheid en het nemen van onnodige risico's, maar ook kan de leider denken dat hij of zij onfeilbaar is, of leiden tot een gebrek aan empathie en het negeren van de behoeften en gevoelens van anderen, zoals medewerkers, klanten en partners. Slechte relaties en een gebrek aan vertrouwen in de leider hebben bovendien een gebrek aan betrokkenheid en motivatie bij medewerkers tot gevolg. Het is belangrijk voor leiders om zich bewust te zijn van hun ego (intra persoonlijke intelligentie) en deze in balans te houden.

Naast de eerder genoemde leiderschapsvaardigheden is het óók van belang als leider feminiene en masculiene eigenschappen te bezitten of je eigen te maken. Masculiene eigenschappen omvatten bijvoorbeeld dominantie, onafhankelijkheid en assertiviteit. Dit type leiderschap wordt ook wel transactioneel leiderschap genoemd. Een transactioneel leider geeft medewerkers beloningen en straffen om bepaalde doelen te behalen. Feminien leiderschap omvat bijvoorbeeld empathie, samenwerking, intuïtie en zorgzaamheid. Wat op zich betekent dat bij deze leider hun emotionele intelligentie meer is ontwikkeld. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat organisaties met meer vrouwelijke leiders beter presteren op het gebied van innovatie, klantgerichtheid en financiële prestaties.

Door te streven naar een inclusieve werkomgeving kunnen we age-ism en andere vormen van discriminatie tegengaan en het associatief vermogen en motivatie van onze medewerkers versterken. Veelzijdig leiderschap , als hier beschreven, kan bijdragen aan het eudemonisch welbevinden van medewerkers, wat betekent dat ze zich gelukkig en voldaan voelen op hun werk. Voor veel leiders is er dus nog wel wat werk aan de winkel

Auteur: Rutger Boelsma, personal development consultant bij RBC-Consultants in Leeuwarden