Koning klant stimuleert codependent gedrag

De afgelopen decennia zijn we gehersenspoeld om de klant tot koning te tronen. Het idee hierachter is dat, als het met de klant goed gaat het met de organisatie ook goed zal gaan. Dit paradigma is overgewaaid uit de VS. Vandaag de dag ervaren we steeds meer de nadelige gevolgen hiervan, zoals burn-outs, hoge werkdruk, uitputting van de aarde, verstoorde werk/privé balans en zelfs seksuele intimidatie.  

Niet alleen de klant maar ook de economie wordt op de troon gezet. Als het goed gaat met de economie, dan gaat het goed met de mens is de gedachte.

Zichzelf verliezen in de klant

De klant tot koning tronen is een uiting van codependentie. Een negatieve vorm van narcisme. Codependentie betekent; jezelf verliezen in een ander. Of anders gezegd. Als het met de ander goed gaat, dan gaat het goed met mij. Hoeveel ouders hoor je niet zeggen: als het met mijn kind goed gaat, dan gaat het goed met mezelf? Of, als het goed gaat met mijn partner, dan gaat het goed met mezelf.

Hetzelfde mechanisme zien we terug binnen organisaties die de klant tot koning kronen.

Organisaties offeren hun eigenheid op aan de klant

Codependentie betekent letterlijk medeafhankelijkheid. Volgens psychiater Bram Bakker kun je medeafhankelijkheid zien als een patroon van, meestal door angst ingegeven, reacties op de gedragingen van anderen. Je bent reactief en je laat je eigen gedrag afhangen van hoe jij die ander ervaart. Je doet wat je denkt dat er van je wordt verwacht of verlangd en je offert daarbij jouw eigenheid op. Net zolang totdat je jezelf kwijt raakt.

Organisaties offeren hun eigenheid op aan de klant omdat ze denken dat het goed is voor de omzet.

Daarom wordt codependent gedrag aangemoedigd door organisaties. Medewerkers met codependent gedrag stellen moeilijk grenzen naar klanten toe en naar zichzelf. Dit kan betekenen dat medewerkers onacceptabel gedrag accepteren. Dit is niet zonder gevolgen. Onderdrukte emoties hopen zich op wat leidt tot gezondheidsklachten zowel fysiek als geestelijk.

Narcisme stimuleert codependentie

Narcisten trekken mensen met codependent gedrag aan. Ze hebben elkaar nodig. Door de klant op een troon te zetten gaat deze zich narcistischer gedragen. Medewerkers beantwoorden dit met codependent gedrag. Zo houden ze beiden dit mechanisme in stand. Codependent gedrag herken je aan de volgende signalen:

• Richt zich vaak op andermans problemen en behoeften
• Voelt zich verantwoordelijk voor de stemming of pijn van mensen die dichtbij je staan
• Heeft moeite met grenzen stellen
• Toont niet zo gemakkelijk zijn echte emoties
• Vergelijkt zich regelmatig met anderen en denkt dat hij minder is dan de ander
• Bang om mensen boos te maken of ze teleur te stellen
• Zorgt voor anderen en zet zichzelf daarvoor aan de kant
• Bang dat mensen hem/haar afwijzen of verlaten als hij/zij zichzelf echt laat zien
• Is waakzaam en alert

In de volksmond wordt dit gedrag “pleasen” genoemd.

Seksuele intimidatie

Seksuele intimidatie, zoals onlangs naar boven gekomen bij de Voice en Ajax is ook een uitingsvorm van dit mechanisme. Want mensen op hoge posities kunnen gemakkelijk hun narcistisch gedrag uiten wat codependent gedrag uitlokt. Slachtoffers van seksuele intimidatie met codependent gedrag kunnen denken; als ik er niets van zeg, dan gaat het toch nog goed met mezelf. De praktijk leert dat dit tot verregaande schadelijke emotionele gevolgen kan leiden.

Narcisme en codependent gedrag indammen

Willen we gezonde en gebalanceerde organisaties en samenleving, dan zullen we de prikkels van narcisme en codependent gedrag dienen in te dammen. Te beginnen door te stoppen met de klant tot koning kronen en starten met de klant als een gelijkwaardig persoon zien. Dat betekend dat de behoeftes van de klant gelijk dient te worden gewaardeerd als de behoeftes van medewerkers.

Leidinggevenden dienen hierin het voortouw te nemen en onberispelijk gedrag te tonen.

Leer gezonde grenzen trekken

Medewerkers en leidinggevenden dienen te leren om gezonde grenzen te trekken zonder de klant en elkaar te kort te doen. Hierdoor zal narcistisch en codependent gedrag afnemen wat een daling zal geven in; burn-outs, werkdruk, seksuele intimidatie en een stijging in de werk/privé balans en verhoging van werkvreugde.