Jij bent het team niet. En het team is jou niet

Columns

Het team is onpersoonlijk

In mijn vorige blog schreef ik over de groep als geheel. Het meest heftige kenmerk van de groep als geheel, is haar onpersoonlijke, anonieme karakter. Althans, anoniem met betrekking tot de groepsleden. De groep als geheel vormt op zichzelf een persoonlijke identiteit, maar deze is onpersoonlijk voor haar leden. Dit komt doordat de groep als geheel een vermenging is van de afzonderlijke deelnames.

Deelname 

De groep is het product van de verschillende deelnames van de groepsleden. Het is goed om te beseffen dat een deelname iets anders is dan een persoon. Als mensen samenwerken in een team kiezen zij er bewust of onbewust voor om op een bepaalde manier mee te doen. Deelnemen is een keuze met een daaraan verbonden actie. De groep wordt opgebouwd uit deze acties, niet uit de personen. Eén persoon neemt op verschillende wijzen deel in verschillende groepen, op verschillende momenten. De wijze van deelname komt zodoende voort uit een persoon, maar is niet de persoon.

Vermenging 

De deelnames vermengen zich als kleuren op een schilderspalet tot een nieuwe kleur. Jij kan als teamlid ‘blauw’ deelnemen in een team met een collega die ‘geel’ deelneemt. Jullie gezamenlijke teamkracht wordt dan groen. Als vervolgens iemand aansluit die ‘rood’ deelneemt wordt de teamoutput donkerbruin. Het is dan goed om te beseffen dat beide gezamenlijke kleuren; groen en donkerbruin, niet de kleur zijn van één van de drie afzonderlijke deelnames. Waar de deelname nog voortkwam uit een persoon, staat het product van de deelnames helemaal los van de personen.

Collectieve vs. individuele identiteit 

Het is voor teamleden vaak moeilijk te bevatten dat hun persoon los staat van van de ‘collectieve kleur’. In hoeverre staat dit nog in verband staat met jouw individuele identiteit? Jij kan als persoon in de bouw van een groot vrachtschip de banken hebben gestoffeerd. Het stofferen is jouw deelname. Door honderden deelnames wordt uiteindelijk een immens vrachtschip te water gelaten. Wat zegt de tewaterlating van dit constructieve wonder over jou als persoon? Op verjaardagen wijs je misschien trots op de foto in de krant. Maar wat als het schip zinkt?

Tweestrijd 

Lid zijn van een groep zorgt bij ieder mens direct voor een tweestrijd tussen de collectieve en individuele identiteit. Aan de ene kant de diepe behoefte om deel te nemen en je onder te dompelen in de anonimiteit, de collectieve kleur. Dit komt omdat wij als mens zijn grootgebracht in een groep en voor ons overleven van haar lidmaatschap afhankelijk zijn. Tegelijkertijd speelt direct een tweede reactie. Wij zijn toch individuen? Opgaan in een groep en anonimiteit doet een intens appèl op ons gevoel van autonomie. Waar blijft mijn eigen kleur, mijn specifieke deelname? Bij het zinken van het vrachtschip kun je snel vertellen dat jij slechts de bedden stoffeerde.

Ontleed anonimiteit en persoonlijkheid 

Tijdens een teamvergadering is het goed is te beseffen dat alleen al het samen zijn bij een ieder deze tweestrijd oproept. Alle leden maken steeds de afweging in welke mate en hoe (met welke kleur) zij deel gaan nemen. Hoe zorg je er vervolgens voor dat de vergadering toch succesvol verloopt en dat niet elke afzonderlijke tweestrijd het potentiële teamresultaat in de weg staat.

Vraag naar de persoon én de deelname

Geef het team een naam

  • Vraag naar de persoon én de deelname 

Vraag voor een bijeenkomst elk teamlid hoe het persoonlijk gaat en wat vervolgens zijn of haar deelname is. Zo krijgt  elk teamlid de ruimte om zichzelf zowel individueel als als onderdeel van de groep te uiten. Tevens geeft het de teamleden een verantwoordelijkheid over hoe zij gaan deelnemen. Daardoor ontstaat een compleet beeld van de beschikbare puzzelstukjes voor het team van dat moment.

  • Geef het team een naam

Geef het team een persoonlijke naam. Je kunt de teamleden hierover laten brainstormen en je kunt zelfs gezamenlijk karaktereigenschappen aan deze ‘persoon’ toedichten. Deze persoonlijke naam is belangrijk, omdat het ervoor zorgt dat mensen zichzelf los zien van het team. Daardoor nemen zij zelf verantwoordelijkheid voor hun relatie met het team. Een naam helpt om deze relatie vorm te geven. Vervolgens kan een ieder het effect zien van zijn of haar deelname op de teampersoon. Zo is duidelijk wat onder ‘persoonlijk’ wordt verstaan. De individuele persoon of de teampersoon.

Door bovenstaande werkwijze moeten de teamleden  zelf verantwoordelijkheid nemen voor de manier waarop zij in, of uit de anonimiteit treden. Tevens bied je inzicht in het proces van vermenging. Dit zorgt ervoor dat het team als geheel iedere keer anders is, maar dat wel duidelijk is wat de potentie is van het product van die specifieke deelnames. Vervolgens kun je hier acties aan verbinden, omdat helder is of die acties op het persoonlijke of anonieme vlak liggen.

 

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Evelien Beentjes
Mooie analyse waarom je jezelf (individuele identiteit) soms niet terug kan vinden in de kleur van de groep (collectieve identiteit) waar je wel je wel aan deelneemt. De wijze waarop dit hanteerbaar wordt gemaakt ( scheiden van persoon en deelname) geeft de illusie dat het een oplosbaar dilemma is terwijl ik denk dat je te maken hebt met een paradox waartoe je je moet verhouden.

Meer over Team ontwikkeling