Optimus Prime: Communiceren met een team als geheel

Columns

Een team is meer dan de som van individuen. De team-dynamiek is soms lastig te vatten. Richt de aandacht niet op individuen. Probeer de team-dynamiek te benoemen.

Optimus Prime 

In mijn jeugd speelde ik met Transformers. Eén van de coole (ik ga qua woordgebruik terug in de tijd) dingen die je met die Transformers kon doen, was de afzonderlijke auto’s samenvoegen tot één Transformer: het superwezen Optimus Prime. Ik had niet alle auto’s, maar samen met mijn vriendjes kregen we het voor elkaar Optimus Prime tot leven te wekken. Een nieuw wezen, met een eigen karakter, kracht en zelfs een eigen naam.

Team-entiteit

In het voorbeeld ontstaat bij de samenvoeging van verschillende individuen een nieuwe entiteit die vraagt om een andere manier van communiceren. Die entiteit - de groep als geheel - kent een eigen karakter, kwaliteiten en valkuilen. Hiervan  bewust zijn heeft grote voordelen en is ook van toepassing bij het team in een organisatie. Veel conflicten, onbegrip en miscommunicaties zijn terug te leiden naar het verwarren van de dynamiek van het team als geheel met die van haar afzonderlijke leden.

Dynamieken

Een teamleider van een team verpleegkundigen kan het team als geheel bijvoorbeeld motiveren door rustig en beheerst te blijven tijdens een crisisoverleg. Tegelijkertijd kan dit rustige gedrag één van de aanwezige teamleden irriteren en hem juist beletten effectief aan de slag te gaan. Hetzelfde gedrag zet dus twee verschillende dynamieken in gang. Als de teamleider zich hier niet van bewust is, kan dit het begin zijn van een moeizame en zelfs contraproductieve samenkomst. Lukt het haar echter met beide dynamieken te spelen, dan vangt zij twee vliegen in één klap door zowel het team als het teamlid te versterken.

De Optimus Prime Kracht

Om te communiceren met de gezamenlijke dynamiek is het goed aandacht te besteden aan de kenmerken van haar Optimus Prime Kracht. Aan het karakter van het geheel. Dit verschilt natuurlijk per team, maar drie karaktereigenschappen zijn wel altijd aanwezig.

Het team:

  • Is onpersoonlijk

Een team als geheel is per definitie niet persoonlijk. Het is een optelsom van verschillende personen en daarmee als geheel anoniem.

  • Versterkt

Iedere input in een groep wordt versterkt. Of het nu een emotie is, twijfel of gedachte. Het team werkt als een collectieve gitaarversterker die de geluiden van de ingeplugde gitaar luider en duidelijker teruggeeft.

  • Is cognitief niet te beheersen

De heersende dynamieken en verbindingen zijn niet allemaal bij te houden. Het grootste deel van de bewegingen in een team gaat langs je heen.

Bovenstaande punten zijn voor mensen vaak moeilijke elementen voor het deelnemen in een team. Zij vatten zaken onnodig persoonlijk op, raken overdonderd door de impact en verspillen veel energie aan het cognitief controleren van dat wat er in het team gebeurt.

Dit maakt het soms ook moeilijk voor mensen om met het team als geheel te communiceren, waardoor zij teruggrijpen op individuele communicatie. Dat is jammer, want hiermee gebruiken zij niet de kracht van de groep.

Communiceren met het team als geheel

Wat kan helpen als je, bijvoorbeeld tijdens een vergadering, wilt communiceren met het team als geheel, is het aanspreken van de Optimus Prime Kracht. Zoals je ook een individueel teamlid op zijn of haar gedrag aanspreekt. Je kunt hiervoor de bovenstaande drie eigenschappen gebruiken, en deze vervolgens omdraaien.

  • Persoonlijk 

Communiceer persoonlijk naar het team als geheel. Maak de leden anoniem maar geef de groep een naam, zoals: het team, jullie, het orkest. Bijvoorbeeld: “Team Zuid, ik heb geen grip op jou, het voelt alsof je mij ondermijnt”. Groepsleden kunnen hier intens op reageren, omdat zij de persoonlijke toon voelen en dit op zichzelf betrekken. Het is dan belangrijk om een onderscheid te blijven maken tussen het gevoel van het individu aan de ene kant en de vertolking van het gevoel van de groep door het individu aan de andere. Dit laatste is constructieve informatie voor het gesprek met de groep, het eerste niet.

  • Onversterkt

Communiceer rustig en genuanceerd, als een dirigent die met een klein stokje een heel orkest in beweging brengt. Alles wordt automatisch vergroot en versterkt. Hierdoor is de groep een eerlijke maar glasharde spiegel. Raak hiervan niet van de wijs, maar onderga deze loyale kracht van de groep om gehoord te worden en het goed te doen. Je communiceert met één entiteit, niet met bijvoorbeeld alle tien haar leden. Je hoeft daarom ook niet tien keer zo luid te doen en tien keer zo hard te werken, eerder tien keer zo weinig.

  • Intuitief 

Vertrouw met name op je intuïtie. Cognitief kun je de groep als geheel niet bevatten. Improviseer, zonder je doel uit ogen te verliezen.

Voor de duidelijkheid; dit is geen vervanging voor het communiceren met de individuele teamleden, maar een aanvulling. Soms zijn de afzonderlijke transformers aan zet en soms Optimus Prime. Beide vragen om andere communicatie. De één persoonlijk naar het individu, de ander onpersoonlijk. Zo laat je de kracht van de afzonderlijke leden en de groep als geheel elkaar versterken en niet uitdoven.

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Meer over Leidinggeven