Commitment gevraagd. 'Ik zal zien wat ik kan doen.'

Columns

Wol in onze taal. We kennen het allemaal wel. Is het niet in onze dagelijkse werkomgeving, dan komen we het wel tegen in de media. Vooral op radio en tv komt wollig taalgebruik aan de lopende band voorbij. En geloof me, het zijn niet alleen politici en ambtenaren die zich hieraan schuldig maken, jij en ik kunnen er ook wat van.

Voorbeelden
"Wij zullen uw aanvraag zo spoedig mogelijk in behandeling nemen."
Wanneer is dat?
"Wij zullen dat gaan doen."
Ongetwijfeld, maar heeft iemand enig idee wanneer ‘we’ dat ‘zullen gaan’ doen?
"We komen er op terug."
Waar gaan jullie nu naar toe dan?
"Ik ga het proberen."
Klinkt heel overtuigend, maar niet heus!
"Ik zal zien wat ik kan doen."
Daar komt dus ook weinig van terecht.
"Ik neem het mee."
Waar naartoe? En breng je het ook weer terug?
"Het heeft onze aandacht."
Ja… en wat nu?

Zo is het genoeg, denk ik. Allemaal van die standaard opmerkingen die iedereen wel kent, die velen ook zelf gebruiken en die veel beloven maar slechts zelden tot resultaat leiden. Wat is dat toch, dat we ons geregeld van dergelijk (on)zinnen bedienen en blijkbaar tegelijk in de veronderstelling verkeren dat we iets zinnigs zeggen? Draaien we onszelf een rad voor ogen? Zijn we ons wellicht niet eens meer bewust van het feit dat we dergelijke zinnen gebruiken? Verwachten we dat de ander daar in trapt? Blijkbaar wel.

Het toverwoord van deze tijd: commitment

Ik denk dat we deze zinnen met maar een reden gebruiken: we willen ons niet vastleggen. We zijn veel te bang om een duidelijk antwoord te geven, want dan moeten we ons er ook aan houden. Dan moeten we doen wat we beloofd hebben en daar beginnen we liever niet aan. Tegelijk is dat in mijn ogen ook de belangrijkste reden waarom zoveel zaken maar niet van de grond willen komen of waarom ze zo oeverloos lang moeten duren. Het toverwoord in deze tijden is commitment. Engels weliswaar, maar wel heel duidelijk. Typisch tegelijk, dat er ook eigenlijk geen goed Nederlands woord voor bestaat. Zou dat toeval zijn?

Een omschrijving van het begrip commitment brengt ons al iets verder: een onherroepelijke verbintenis aangaan. Zo, da’s even andere koek dan wat ik hierboven heb opgesomd. Onherroepelijk, dat betekent toch zoiets als dat je er niet meer op kunt terug komen. Dat je doet wat je belooft, dat je staat voor wat je zegt. Dat is heftig! Geen weg terug, geen ontsnapping meer mogelijk, geen excuses, geen uitvluchten, niets of niemand meer waar je je achter kunt verschuilen. Wie durft dat?

Pak je verantwoordelijkheid of niet

Natuurlijk herken je zelf al wel wat iemand werkelijk bedoelt als hij zegt dat hij het gaat proberen. Daar hoef je dus niet veel van te verwachten. En een omschrijving als we zullen dat gaan doen heeft ook een vrijblijvendheid waar we niet blij van worden. Proberen gaat natuurlijk niet werken: je doet het of je doet het niet. We zullen dat gaan doen werkt natuurlijk pas als je de zin echt actief maakt: via we gaan dat doen ga je simpelweg naar we doen dat. Actief, minder woorden nodig en vertrouwenwekkend.

Duidelijke voorbeelden van een commitment uitspreken hebben we gelukkig ook. Toevallig onlangs nog bij de beëdiging van onze nieuwe kabinetsploeg. De ministers lieten ons en de koningin ondubbelzinnig weten dat ze een commitment aangaan, door ondubbelzinnig duidelijk te zeggen: Ja, dat beloof en verklaar ik!
Een ander duidelijk voorbeeld kennen velen van ons ook wel: de huwelijksbelofte. De ambtenaar van de burgerlijke stand vraagt aan bruidegom en bruid of ze willen beloven aan alle plichten, die de wet stelt, te voldoen en daar is maar één duidelijk antwoord op mogelijk: ja! Hier wordt een ondubbelzinnig commitment vereist, zo nadrukkelijk zelfs dat slechts twee antwoorden zijn toegestaan: ja of nee.. Het zou ook een wat komische vertoning worden wanneer je de echtelieden tegen elkaar hoort zeggen: laten we het maar proberen of ik zal zien wat ik kan doen.

Een commitment aangaan is niet zo zeer beangstigend vanwege de ander, maar vooral vanwege onszelf. We zijn bang voor onszelf, we zijn bang dat we onszelf niet kunnen vertrouwen of – erger nog! – we wéten op voorhand al dat wij onszelf niet vertrouwen. En dat we daarmee dus ook het vertrouwen dat wij van anderen krijgen zullen verliezen. Dat mag niet, dat moet niet, want sociale uitsluiting is dan mogelijk ons deel. Dat moet te allen tijde worden voorkomen en daarom gaan we het commitment niet aan. Daarom blijven we wollig.

Soms is het lekker om je even te verstoppen achter de wollige deken die de taal ons op verzoek verstrekt. Soms ook is het een cultuur gebonden vluchtweg die bewandeld wordt. Maar in essentie worden we er met z’n allen niet wijzer van. Veel meer zou onze samenleving gebaat zijn bij mensen die zich durven uitspreken, die ergens voor durven gaan, die volmondig ‘ja’ durven zeggen, kortom, die een commitment durven aangaan. Mensen die weer leiding durven nemen. Vooral over zichzelf.

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Gerard Lappee
Mooi verhaal met een sterke boodschap!
HF
Mooi artikel.
Ook goed te gebruiken uit het oogpunt van een (langdurige) relatie met iemand hebben.

Meer over Sturen op verantwoordelijkheid