Wie agendeert de toon aan de top?

Als u net heeft gehoord dat de piloot van uw vliegtuig, dat zojuist is opgestegen, slechts 33% vertrouwen heeft in een veilige landing, wat doet u dan? Een metafoor helpt om zaken in een ander daglicht te plaatsen, want ik durf te wedden dat u zou zijn opgestaan en actie had ondernomen. "Wat is er aan de hand? Wat kunnen we nu doen om het tij te keren?" Maar wie is er opgestaan na het lezen van de resultaten van het onderzoek “Toon aan de top”, dat eind december werd gepubliceerd in Trouw?

Alle 80 ondervraagde Nederlandse topbestuurders, in dit onderzoek van Bureau Hofkes Reputatiemanagement, zien de noodzaak van een groene circulaire economie, maar slechts een derde(!) heeft er vertrouwen in dat dat gaat lukken. De huidige bestuurders zijn volgens eigen zeggen te veel gericht op korte termijn winst, ze vermijden risico’s en hebben te weinig contact met de buitenwereld. Daardoor komt de omslag naar een circulaire economie geen stap dichterbij. Dus.....wie staat er op?

“Wacht", hoor ik u denken, "die circulaire economie, is dat niet dat nieuwe verpakkings-concept?”. En wie weet is dit uw afhaak-moment in deze column omdat verpakkingen niet uw ding is. En misschien doe ik u met deze opmerking juist erg tekort, omdat u precies weet waar Abraham de biologische mosterd haalt. Hoe dan ook, graag wijs ik u op de analyse die ruim een week later verscheen in de bijlage van de Volkskrant van 29 december, getiteld “Zo voeden we 10 miljard monden in 2050 (met behoud van de aarde)”. Het artikel gaat over onze planetaire huishouding, met een huishoudboekje dat op dit moment al flink in de min staat aangezien we 1,7 maal de aarde verbruiken met onze huidige consumptie.Daar komt nog bij dat de bevolkingsgroei in 2050 van 7 naar 10 miljard mensen zal zijn gegroeid, waardoor alleen al de milieubelasting van onze voedselproductie met 50% tot 90% zal stijgen. Hierbij is onze overige consumptie, wat dit jaar onder onze kerstboom lag, wat we met oud-en-nieuw de lucht inschoten, nog achterwege gelaten. Stijgende zeespiegel, toenemende watertekorten, toenemende vluchtelingenstromen met bijgaande maatschappelijke onrust. Dit zijn maar een paar van de alarmbellen die er in de cockpit van onze planeet aan het rinkelen zijn. En dit is waar de circulaire economie over gaat. Over de leefbaarheid van onze planeet, het voortbestaan van leven, bij gebrek aan een reserve-planeet. Dus.......wie staat er op?

"Waarom dit milieu-betoog op Managementsite?” hoor ik u denken. "Deze site gaat toch over trends in beter managen en organiseren?”.

Dit verhaal gaat over de dominantste trend-grafiek van de afgelopen 50 jaar, namelijk de exponentiële economische groeicurve, het hockey-stick-plaatje, dat ons laat geloven dat de bomen tot in de hemel kunnen groeien. Over bestuurders en aandeelhouders die in lijn met dit economische denken streven naar winstmaximalisatie, alsof natuurlijke grondstoffen onuitputbaar zijn. En hoezeer ik ook geïntrigeerd ben door alle artikelen op deze site over hoe we organisaties moeten leiden, moeten we mijns inziens in de eerste plaats stilstaan bij de vraag waartoe we organisaties leiden.

Kort gezegd, leiden we organisaties die hun eerlijke deel bijdragen aan een gezonde en duurzame samenleving of leiden we organisaties die hier juist afbreuk aan doen?

En alhoewel de topbestuurders de noodzaak zien van een groene circulaire economie, beschouwt slechts 40% van de mannelijke topbestuurders zichzelf als het type leider dat nodig is om dit tij te keren. En slechts 35% van deze mannen is bereid om zichzelf door middel van training en coaching te ontwikkelen tot een betere bestuurder. “Ik ben niet zo’n cursustype”; “In het old-boys-network wordt het als zwakte gezien om trainingen te volgen.” Deze piloten geven zichzelf een vliegbrevet van onvermogen, om vervolgens de stuurknuppel vast te blijven houden. Wie staat er op?

Onderzoekster Mildred Hofkes stond op en pleitte voor het invoeren van een quotum voor vrouwen in topfuncties. Dit omdat vrouwen in topfuncties volgens het onderzoek het aanzienlijk beter doen als circulair bestuurder. En hoe mooi zou het zijn als we inderdaad in het volgende onderzoek in 2023 een Merkeliaans “Wir schaffen das!” als samenvattende conclusie krijgen. Maar gaan alle mannen dan nu afwachten tot deze hete kastanje door topvrouwen uit het vuur gehaald gaat worden?

Deze week, na het kerstreces, gaan honderden grote, toonaangevende, impact-volle organisaties weer over tot de orde van de dag……..tenzij. Tenzij er vrouwen en mannen opstaan die de vraag stellen die gesteld moet worden:

“Hoe kunnen we onze organisatie een blijvende en eerlijke bijdrage laten leveren aan een gezonde en duurzame samenleving?”

Of u nu zelf bestuurder bent en de bestuurs-agenda bepaalt, of u trekt tijdens de nieuwjaarsborrel de stoute schoen aan en stap af op de bestuurders….. Wie staat er op en agendeert de toon aan de top?