Bankieren moet weer leuk worden

Banken acteren onder het juk van regelgeving en van de aandeelhouders. Toezichthouders trekken het net om de banken steeds verder aan. Banken hebben het ook aan zich zelf te wijten dat wet- en regelgeving steeds zwaarder wordt opgetuigd. Wet en regelgeving is zelfs een regelrechte ‘succesfactor’ voor banken aan het worden. De benodigde ondersteunende functies trekken een zeer zware wissel op de banken en hebben daarmee veel impact op de organisatie en haar concurrentiepositie. De kosten van het administratieve apparaat drukken zwaar op de omzet en de winstgevendheid van een bank. Bankbestuurders hebben bijna ‘ambtelijke’ vaardigheden nodig om de bank door het rif van procedures en protocollen te loodsen.

Indirect zijn de zeer actieve aandeelhouders (speculanten in opties en derivaten, handelaren, zakenbanken en hedgefondsen) verantwoordelijk voor het frequentere toezicht en het debacle van de financiële crisis. Immers, het zijn de aandeelhouders (i.c. de aandelenkoersen) die een prominente rol spelen bij de beslissingen die banken nemen. Als gevolg van de druk van aandeelhouders/koersen voelen banken zich genoodzaakt steeds meer risico´s te nemen. Het resultaat hebben we inmiddels gezien. Wereldwijd zijn banken omgevallen, genationaliseerd of staande gehouden met financiële steun van de overheid. Over ‘de klant’ wordt geen woord gesproken. De discussie is zelfs gaande wie de klant is van de bank, de aandeelhouder/investeerder of de consument/particuliere klant die direct of indirect (via premie inleg) zorg draagt voor belangrijk kapitaal. Het moet toch niet gekker worden!

Voorwaarden voor het bestaansrecht van banken
Het wordt tijd dat de relatie, het evenwicht en de gezamenlijke verantwoordelijkheid tussen de bank, de echte klant (uiteindelijk toch de consument) en de aandeelhouder herstelt. Dat herstel is een voorwaarde voor banken om weer te doen waar ze goed in zijn en dat is bankieren vanuit zijn pure vorm; uitbetalen en in rekening brengen van rente over ontvangen en geleend kapitaal, welke in een redelijke verhouding tot elkaar staan. Banken zijn gebaat bij traditionele aandeelhouders die zich richten op de lange termijn met een focus op een bestendig dividend. Dat is de basis waarop banken weer gezond kunnen bankieren en een lange termijn strategie kunnen ontwikkelen met als doelstelling een win-win-win situatie tussen de klant, de aandeelhouder en de bank.

De rol van de overheid
Banken hebben laten blijken maar moeilijk met hun verantwoordelijkheden om te kunnen gaan. Onder de druk van ondermeer de aandeelhouders, werden steeds grotere financiële risico´s genomen. Ook het perspectief van bonussen leidde ertoe dat topbankiers en handelaren bij banken meer risico gingen nemen. Dat bankbestuurders hardleers zijn, blijkt uit het feit dat aanbevelingen om de bonusstructuren aan te passen niet van harte gaat. De Europese Commissie heeft hierover zelfs haar bezorgdheid uitgesproken dat de banken terug zullen vallen in hun oude patronen.
Voor zover mogelijk, worden bij banken reële maatregelen getroffen om kansen op fouten en fraudes te voorkomen. We moeten ons afvragen of het zinvol is om banken in een steeds strakker keurslijf te laten bankieren. Nog een (1) stap en het wurgtouw is zover aangedraaid dat serieus gedacht moet gaan worden aan het nationaliseren van de banken. Banken nationaliseren past niet binnen de democratische gedachte en de Nederlandse handelsgeest. Dat moet dus nooit een optie zijn.

In mijn optiek moeten er andere keuzes worden gemaakt. Bankieren moet weer leuk worden en uitdagend zijn. Het wurgtouw moet worden afgeworpen en plaatsmaken voor een weegschaal. De essentie moet komen te liggen bij het traditionele bankieren met gezonde innovatie en onderscheidend vermogen. Producten moeten op een heldere wijze worden uitgelegd zodat klant begrijpt waar hij instapt of aan begint. De klant (de consument) moet weer centraal komen te staan en niet de aandeelhouders en de ondersteunende processen. Banken moeten er weer het besef krijgen dat hun bestaansrecht bij de klant ligt. Klantvertrouwen is dan het succesfactor.

Om de verleidingen van het grote geld en de bonussen te weerstaan is het wel nodig dat bankiers daarbij worden geholpen. De EU noemt het hervormen, ik noem het gewoon aanpassen en toepassen van wet- en regelgeving. Waarschijnlijk streven we dezelfde doelstelling na. Het uitgangspunt moet zijn: vereenvoudigde wet- en regelgeving, effectievere rapportages en Europees gezien uniforme en consistente uitvoering van het toezicht. Daarnaast is het essentieel dat er een evenwichtigere balans komt tussen risico’s en de hoogte van het aan te houden Eigen Vermogen en/of reserves en ook het beloningsbeleid inclusief de bonussen moeten in de risicoweging worden betrokken. De macht van aandeelhouders moet bij wet worden beperkt.

Bankieren moet weer leuk worden en een dienende taak krijgen met veel potentie, waarin de klant weer een centrale rol krijgt. En de ondersteunende functies staan waar ze voor moeten staan, het ondersteunen, niet meer en niet minder.