4 factoren die een organisatiecultuur beïnvloeden

Wat is organisatiecultuur? Voor het begrip 'organisatiecultuur' zijn veel definities opgesteld. Organisatiecultuur is: 'de collectieve mentale programmering die de leden van de ene organisatie onderscheidt van die van een andere.'

De functies van cultuur
Aan cultuur worden in het algemeen twee functies toegeschreven: standaardisering en onzekerheidsreductie. Een homogene, consistente en veel omvattende bedrijfscultuur optimaliseert de onderlinge communicatie. Men verstaat elkaar met een half woord en behoeft niet steeds weer tijd en energie te steken in het met elkaar tot overeenstemming komen over de definitie van de situatie waarin men gezamenlijk handelt.

Cultuurmodellen
Er bestaat een veelheid aan cultuurmodellen. Bij elk model worden andere parameters gebruikt. Hier wordt als voorbeeld alleen het model van Harrison genoemd. Voor andere modellen verwijs ik naar de gebruikte literatuur.

Machtscultuur
Rolcultuur
Taakcultuur
Persoonscultuur

Het ontstaan van cultuur
De ontwikkeling van een organisatiecultuur door vier samenhangende gegevens wordt bepaald:

1. De personele samenstelling van de organisatie en de specifieke culturele bagage die deze personen in de organisatie meebrengen.
2. De interactieprocessen die zich binnen de organisatie afspelen.
3. De specifieke doelstelling/branche van de organisatie en haar organisatiestructuur.
4. De plaats van de organisatie in de bredere maatschappelijk context.

De waarden van de oprichters en leiders worden de praktijken van de medewerkers. De manier waarop cultuur ontstaat en de beïnvloedingsmogelijkheden geven zicht op de manier waarop cultuurverandering kan plaats vinden.

Cultuurverandering
Structuurverandering volgt op cultuurverandering, maar dat onder bepaalde omstandigheden ook het omgekeerde te verdedigen is. Gezien de invloed van structuren, systemen, en dergelijke op organisatiecultuur kan worden gesteld dat aanpassing daarvan een cultuurveranderende werking zal hebben en dat aanpassingen aan structuren en systemen kunnen worden gebruikt om gewenst gedrag te ondersteunen.

Cultuur is de belangrijkste barrière voor organisatieverandering. Tegelijkertijd is het een fundamentele voorwaarde voor verandering van de organisatie.

De cultuur van een organisatie is niet maakbaar, maar zeker wél te beïnvloeden. Het is mogelijk voorwaarden te scheppen waardoor deze zich kan ontwikkelen in een gewenste richting. Uit onderzoek blijkt dat er vier factoren zijn die de organisatiecultuur beïnvloeden.

1. De sector waarin het bedrijf werkzaam is.
Bij een bank is het dragen van een donker pak bijna onontkoombaar; bij een reclamebureau moet kleding vooral nonconformistisch zijn. De meeste sectorcultuurkenmerken liggen buiten de invloedssfeer van de leidinggevende. Die dient hij dan ook als het kader te beschouwen waarbinnen hij cultuurverandering moet realiseren.

2. De manier waarop de organisatie is gestructureerd en de bedrijfsvoering is ingericht
De cultuur in een hiërarchische bureaucratie verschilt levensgroot van bijvoorbeeld een kleine platte organisatie. In organisaties die sterk gecompartimenteerd zijn, identificeren mensen zich voornamelijk met de doelen van hun eigen afdeling of divisie. Als je verticale schotten wegbreekt en mensen in wisselende projectteams laat samenwerken, krijgt verkokering geen kans.

3. Het personeel
Mensen hebben een normen- en waardenpatroon dat past bij hun generatie. Of ze hebben het meegenomen uit hun arbeidsverleden. Zoek dus bij nieuwe medewerkers bewust naar mensen met de gewenste normen en waarden.

4. Stijl van leidinggeven
Het gedrág van de leidinggevende heeft veel meer impact dan wat zij zéggen belangrijk te vinden. Alle gedrag van de leidinggevende is voorbeeldgedrag. Elke leidinggevende is dan ook potentieel een grote cultuurveranderaar.

De rubriek ACTUEEL informeert u over recent verschenen artikelen in andere media. Bij elke bijdrage vermelden wij de oorspronkelijke bron. (bron: Markensteijn)

Lees meer in ons channel: Organisatiecultuur : Praktijkvoorbeelden, valkuilen en interventies bij cultuurverandering, diagnose van uw bedrijfscultuur, botsende organisatieculturen.