Zet het vakmanschap weer centraal!

Je kent dat vast wel: je gaat op vakantie en in je koffer stop je ook een berg nog ongelezen tijdschriften. Veelal nog in het plastic verpakt. Naast een paar boeken. In de hoop dat je de rust vindt om daar eens wat in te neuzen bij het zwembad. Al bladerend in die brij viel mijn oog op een artikel over Buurtzorg. Onder de kop ‘geen managers, geen callcenter’ las ik met rode oren het succesverhaal van oprichter Jos de Blok. Want in de afgelopen jaren heeft er een ware fusiegolf gewoed in sommige segmenten van het publieke domein. In het kader van ‘big is beautiful’ zijn de meest wanstaltige megalomane organisaties geformeerd. Met mooie hoofdkantoren en indrukwekkende directiekamers. Voorzien van aansprekende namen en bijpassende logo’s.

De dramatische voorbeelden uit onder meer wereld van de thuiszorg en hbo-onderwijs hebben we recent allemaal kunnen lezen. Waar men het contact met de uiteindelijke gebruiker volledig verloren was. Voor De Blok was deze verregaande bureaucratie en het falende management binnen de thuiszorg aanleiding om Buurtzorg Nederland op te richten. Zijn plan was eigenlijk heel simpel: zet de verpleegkundigen bij elkaar, maak ze verantwoordelijk voor wat ze doen en skip die manager. Het bleek een schot in de roos: overal in het land verlieten verpleegkundige de reguliere thuiszorg om over te stappen naar Buurtzorg. Geen verstikkende coördinatoren, geen betweterige managers, de teams waren voortaan zelf verantwoordelijk voor hun eigen taakverdeling. En zo kregen de professionals weer plezier in hun werk. Vooral omdat hun vakmanschap weer een centrale plek kreeg. Waarmee ze weer trots mochten zijn op hun vak! Omdat ze daarvoor ooit hadden gekozen en omdat dat ook hun passie was. Logisch dus om die professionaliteit dan ook een centrale plek te geven! En dus niet de bezettingsgraad waarbij je in een ochtend meer dan een idioot aantal patiënten moest zien, allemaal niet meer dan tien minuten overigens, domweg omdat het moest van het systeem.

En het goede van dat Buurtzorg concept is ook dat je je dus niet achter een manager kunt verschuilen. Of achter die bureaucratie. Want van medewerkers wordt verwacht dat ze zich volledig committeren aan de zorg voor hun afnemers en daarmee ook hun verantwoordelijkheid nemen. En terecht overigens!

Dat het succes na zo’n vijf jaar nog steeds doorzet blijkt ook wel uit het feit dat er maandelijks zich maar liefst 150 nieuwe collega’s aanmelden. Die allemaal graag terug willen naar een omgeving waarin ze op een goede, creatieve en betrokken manier worden ingezet. En ook concurrenten schijnen te leren van het succes van Buurtzorg: door de inzet van compactere teams bij collega aanbieders zijn de verpleegkundigen aanzienlijk beter bereikbaar dan vroeger, zeker voor huisartsen. En last but nog least: voor de verzekeraar is werken met Buurtzorg relatief goedkoop omdat de kosten per patiënt laag zijn. De verpleegkundigen zijn hoogopgeleid, maar zodra de hulp niet meer nodig is, vertrekt Buurtzorg. Zo vallen de kosten van het verplegen van terminale patiënten vele duizenden euro’s lager uit, domweg omdat Buurtzorg het initiatief neemt familie en vrienden te betrekken bij de verzorging.

Werkelijk een schitterende casus die helemaal past in het huidige tijdsgewricht. Vooral door die eenvoud van het concept. Waarbij je terecht een appèl doet op de professionaliteit van je fee-earner. Door het vakmanschap voor die klant centraal te stellen. En om dan de verbinding met dat vak te realiseren. Eén belangrijk geheim: Jos de Blok ging zelf een dag in de week achterop de brommer mee. Om ook zorg te verlenen. Bij zijn patiënten. Opdat hij zelf hoorde wat er allemaal speelde. Want: ‘a desk is the most dangerous place from which to view the world’.

Noot redactie: Alles over dit concept in Sturen op Verantwoordelijkheid en Innovatief Organiseren. Meer informatie over de casus in de eerste twee 'Gerelateerde items' bij deze column.