Eigen schuld, dikke bult!

Als je ouder dan vijfenveertig bent en naar werk zoekt, als je al driehonderd keer bent afgewezen en een torenhoog sarcasme ontwikkeld hebt door de talloze voorspelbare kluitjes waarmee je zo’n keer of zes per week in het riet wordt gestuurd, dan heb je dat geheel aan jezelf te danken.
Aldus minister Kamp, bij wie granieten opvattingen over de arbeidsmarkt en de werkloosheid hebben postgevat, op grond waarvan hij onlangs verkondigde dat het geheel je eigen schuld is als je vijftig jaar of ouder bent en geen nieuwe baan meer kunt vinden.

Nu beschik ik over een tamelijk lichtgelovige geest waardoor ik denk dat zo’n minister zich enigszins laat informeren voordat hij zulke krasse uitspraken doet. Maar hierbij aansluitende feiten ben ik nog niet tegengekomen. En eigenlijk is dat ook helemaal niet zo gek. Wie aan het solliciteren slaat ontdekt al gauw dat onze arbeidsmarkt lijkt op één grote bedrijfscultuur, inclusief helden, rituelen, bundels ongeschreven regels en dingen die niet gezegd mogen worden.

Begeleiding bij het solliciteren?

Iedereen die een werkloosheidsuitkering of, erger nog, bijstand moet aanvragen wordt hartelijk welkom geheten door een enorm team van begeleiders die allemaal hetzelfde doen. Zeer gemotiveerde, menslievende, betrokken werkbijen van de plaatselijke overheid. Aan welwillendheid geen gebrek, aan tunnelvisie ook niet. Zo worden de cijfers waaruit blijkt dat mensen boven de vijftig nog maar vier procent kans hebben ooit nog een nieuwe baan te vinden wel gepubliceerd, want dat moet. Maar er mag nimmer over gesproken worden.

Spreken doen we bijvoorbeeld over de aannames in je hoofd. Dat zijn realistische opvattingen over de werkelijkheid die moeilijk in het beleid passen dus daar moet je zo snel mogelijk vanaf zien te komen. Werkzoekenden worden daarom intensief getraind op NLP-trucjes. Of heet dat tegenwoordig mindfullnes?

Vooral de naïeve nieuwkomers begaan nogal eens de onvergeeflijke fout hardop te zeggen dat drieënvijftig levensjaren of een bijna niet meer te sjouwen rugzak aan werkervaring struikelblokken vormen. Fout! Zo moet je niet denken, er is juist veel respect voor oudere ervaren medewerkers.
Om je behulpzaam te zijn bij het loslaten van al die waanzin in je hoofd krijgen alle werkzoekenden gedegen les in het schrijven van brieven, opkalefateren of uitkleden van hun cv, weergaloze elevator-piches geven en het opsommen van een onuitputtelijke reeks aan argumenten waarmee je de vooroordelen bij werkgevers kunt pareren.

De presentatie bij het solliciteren

Sommige werkzoekenden lukt het nog niet helemaal zich supercool met pokerface te presenteren omdat ze nog natrillen van verdriet, verontwaardiging of wervelende woede. Met die vibraties sla je natuurlijk een modderfiguur als sollicitant en dat kunnen we niet hebben. De leukste? Aan een man die nog stijf stond van de nachtmerries, moordfantasieën en complotverdenkingen jegens de oud politieke tegenstander, die hem uit het speelveld geslagen had, werd geadviseerd bij navraag de volgende zin te gebruiken: “Ik heb het daar best wel lastig mee gehad”.

Waar het namelijk op neer komt is dat je moet proberen een bedrijfscultuur binnen te komen en in elke bedrijfscultuur gaat het bij het solliciteren maar om één wezenlijke vraag: willen we die erbij hebben? Het wezenlijke antwoord op die vraag is namelijk bijna altijd: géén ouwe lullen, lelijke wijven of mensen met visie.

En omdat dat niet toegegeven of uitgesproken mag worden zorgen de sluiswachters van de arbeidsmarkt er wel degelijk voor dat de mooiste cv’s, de mensen met een handicapje, zeker ook wel oudere sollicitanten voor een gesprek worden uitgenodigd. Dat is goed voor het bedrijfsimago en zolang ze niet aangenomen worden kan het ook geen kwaad.

Maar, groot respect voor de taalvirtuozen die de werkelijke reden voor afwijzing moeten zien te verbloemen in de berichtgeving. Je kunt natuurlijk niet zeggen: ‘mevrouw, we vinden u te oud, te lelijk of te bijdehand en eigenlijk alle drie’. Er is een paradijselijke hoeveelheid taalbloempjes in omloop waarmee je mensen van alles op de mouw kunt spelden, behalve de werkelijke reden van afwijzing.

Het afgelopen jaar heb ik veel werkzoekenden boven de vijfenveertig gesproken en ze hebben allemaal één ding gemeen: uitputting!

En dat is dan geheel onze eigen schuld, want wij hebben niet in huis wat de werkgevers willen hebben, aldus Kamp, en daar heeft ie gelijk in. We hebben niet langer de juiste leeftijd, het juiste smoel of het juiste lichaam wat ze erbij willen hebben. Want over ervaring, vaardigheden en wijsheid beschikken ze immers al meer dan genoeg. Dat dacht ik namelijk zelf ook in elk decennium van mijn leven.

Nu geef ik eerlijk toe dat ik laatst wel een heel moeilijk te bemiddelen cv zag. Een negenenvijftig jarige man, alleen Havo, geen vakdiploma en nog nooit een echt bedrijf van binnen gezien. Maar maakt u zich geen zorgen hoor, meneer Kamp. Mocht u werkloos worden dan breng ik u persoonlijk wel even naar het UWV.
Ik ken daar de weg.

Meer info over Solliciteren en Recruteren.